در سال های اخیر، نگرش جامعه گرایانه به سور و آیات قرآن، یافتن تناسب و ارتباط میان آنها، و تلاش برای سامان دادن آیات حول یه هدف واحد، مورد توجه خاص قرآن پژوهان و علاقه مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. این نگرش، واکنشی است در برابر شبهات برخی خاورشناسان که قرآن را حاوی پیام ها و نظریه هایی پراکنده و مطالبی متنوع می دانند. در پاسخ به آنها، برخی قرآن پژوهان معاصر معتقدند آن سوی این کثرت و تنوع ...

مسأله‌ی ما در این پژوهش، فهم هرمنوتیک عرفانی قرآن در اندیشه‌ی ابن‌عربی است. البته در عرفان ابن‌عربی، واژه‌ی هرمنوتیک وجود ندارد و اصطلاح تأویل اصطلاحی است که می‌تواند با واژه‌ی هرمنوتیک معادل باشد. پس ما می‌توانیم برای درک مراد عارف از هرمنوتیکِ قرآن، در باب تأویلِ عرفانی پژوهش کنیم. برای آن‌که بدین مسأله پاسخ دهیم، از مدخل هرمنوتیک کلاسیک، رمانتیک و فلسفی، در فهم هرمنوتیک عرفانی قرآن وارد شده‌ای...

چکیده یکی از ویژگی های ارزشمند قرآن کریم این است که به رغم نزول تدریجی در طول 20 یا 23 سال در باب موضوعات گوناگون، بین آیات و سوره های آن تناسب و ارتباط وجود دارد. با وجود اینکه آیات سوره های قرآن به ظاهر پراکنده و هر یک مشتمل بر موضوعاتی متفاوت است، اما با توجه به علم، حکمت و هدف داری خداوند، متن قرآن دارای همگرایی موضوعی و محتوایی در جهت هدف تربیتی و هدایتی است و عناصر محتوایی قرآن همانند اج...

دانشمندان مسلمان در فرق مختلف با گرایشهای گوناگون فکری درباره متشابهات قران سخن گفته و در این موضوع دچار اختلافات بسیار شده اند ملاصدرای شیرازی با رویکردی روش شناسانه این دانشمندان را از حیث آرایی که درباره متشابهات قران اخذ کرده اند به چهار دسته تقسیم می کند 1- اهل ظواهر 2- اهل تاویل 3- دسته ای که ترکیبی از اهل ظاهر و اهل تاویلند 4- اهل جمع میان ظاهر و باطن او ضمن بررسی و نقد آرای سه دسته نخست...

آیات متعددی از قرآن کریم بر اصل رجعت دلالت می ‏کند. یکی از آیاتی که در آن به خروج «دابه الارض» اشاره شده است، آیه 82  نمل است. واژه «دابه» از نظر معنا، جنبنده ای است که قابل اطلاق بر انسان و غیر انسان است. درباره چیستی «جنبنده زمینی» و چگونگی برنامه و رسالت او، قرآن به صورت اجمال چنین می‏فرماید که: موجود متحرک و جنبنده ‏ای است که خدا او را در آستانه رستاخیز، از زمین ظاهر می‏سازد. او با مردم سخن...

قرآن کریم پاسخ های خود را به سئوالات فراروی نظریه های اجتماعی و سیاسی در مجموعه ای از آیات به ظاهر متفرق ارائه کرده است. تفسیر موضوعی قرآن کریم در دوران معاصر به کشف این پاسخ ها و تبیین نظریه های قرآنی در عرصه های مختلف اعتقادی و اجتماعی می پردازد. یکی از این سئوالات که در عرصه علوم و مکاتب سیاسی مطرح شده است درباره روابط دولت اسلامی با دولت های غیر اسلامی است. سؤالی که در این زمینه مطرح است آ...

«الشاب الظریف» از شاعران غزل ­سرای عصر انحطاط, یکّه ­تاز عرصة وامگیری دینی در چارچوپ غزل مادّی به شمار می­رود، که غزل­های او بافتی تأثیر پذیرفته از قرآن، متون دینی و تصوّف پدرش    «عفیف الدین تلمسانی» است. این پژوهش با بررسی اشعار این شاعر غزل سرا, روابط بینامتنی فوق را مورد کنکاش و واکاوی قرار می­دهد و چگونگی قدرت شاعر را در امتزاج متون دینی با غزل صریح که به ظاهر متناقض می­نماید، آشکار می­سازد و...

در این مقاله انواع شخصیت ها را در داستان های قرآن بررسی می کنیم که عبارتند از :نوع اول، شخصیت ثابت است و آن شخصیت کاملی است که در داستان ظاهر می شود بدوناین که در پیدایش آن تغییری به وجود آید و نــوع دوم شخصیت نــامی ( رو به رشد ) استو آن شخصیتی است که هماهنگ با حوادث داستان  متحول می شود و بالاخــره نوع سوم ازشخصیت های داستانی در قرآن شخصیت مبهم است که متن داستان به دلایل فنی و هنـریکه به موض...

قرآن کریم کتاب هدایت است و مخاطبان این مائده آسمانی، همه انسان­ها و طبقات مختلف جامعه در طول تاریخ بوده و هستند، تحقق چنین هدفی در گرو توجه به استعدادهای متفاوت افراد و استفاده هنری از همه گنجایش­های زبانی است. در این پژوهش، با روش توصیفی – تحلیلی، جلوه­های زیباشناختی هنری در داستان­های تعلیمی قرآن کریم، با تکیه بر داستان دو تن از پیامبران الهی، حضرت سلیمان و حضرت ایوب که به ظاهر زندگی متضادی ب...

برخی صاحب نظران، با تمسک به دلایلی، عرفان اسلامی را در بخشی از آموزه های معرفتی، شیوه های سلوکی، روش فهم متن دینی و حتی در خاستگاه همسو با دین اسلام نمی دانند. اما عارفان در مباحث معرفتی هم اصل شهود – به عنوان روش عرفان - را مورد تأیید دین می دانند و هم آموزه های معرفتی خود - همچون توحید، انسان کامل و معاد - را موافق با شریعت اسلام می یابند. و در بُعد عملی از یک سو جایگاه اصل سلوک در دین را تثبی...