یکی از نکته هایی که ابوریحان بیرونی در کتاب تحقیق ماللهند مطرح کرده، گرایش یا اعتقاد عبدالله ابن مقفّع به مانی و سنّت مانوی و راه یافتن باورهای مانویان، از راه ترجمه کلیله و دمنه، به باب برزویه طبیب و دیگر بخش های این کتاب است. سخن ابوریحان، سرآغاز پژوهش های گسترده ای در این زمینه شد که اغلب ناظر بر عوامل متنی است. امّا بررسی عوامل فرامتنی، نتایج دیگری به دست خواهد داد؛ عواملی مانند: پیوند کسانی ک...

حرارت در علم نوین کیفیتی است که باعث افزایش حرکت مولکول ها می‏شود. بقای انسان وابسته به نگهداری حرارت درونی تا حدی است که افعال بدنی در آن به درستی انجام گیرد. از دیدگاه طب سنتی، حرارت دو نوع است: غریزی و اُسطُقُسی. حرارت غریزی، حرارت ذاتی است که گرمی آن سوزندگی، تعفین و فساد ندارد. در طب سنتی، طبیب برای تعیین گرمی و سردی مَلمَس بیمار از دست خود استفاده می کند، اما ملمس بیمار برای تعیین حرارت غریزی ...

در فقه شیعه در باب مسؤولیت پزشک با عنوان «ضمان طبیب» دو نظریه ی عمده مطرح است. اکثر فقها (مشهور) پزشک حاذق و ماهر را اگر چه مرتکب تقصیری نشده باشد، ضامن می دانند؛ در مقابل، اقلیت فقها (غیرمشهور) وی را ضامن نمی دانند که عمده ی دلیل آن ها اصل برائت است. قانون مجازات اسلامی نیز به پیروی از نظر مشهور، مسؤولیت مطلق را پذیرفته است. این در حالی است که اصل برائت به علت دارا بودن مبانی دینی، اخلاقی و ان...

در یکی از قدیمی ترین قوانین - قانون حمورابی- که در حوزه ی پزشکی وجود دارد در مورد وظایف و مسؤولیت های پزشک سخن رانده، و در برابر سهل انگاری های وی مجازات های سنگینی در نظر گرفته است. البته در کتب دینی بر طبق ضرورت به این مهم پرداخته شده است. در این میان اوستا به پزشک و وظایفی که بر عهده دارد توجه خاص داشته به گونه ای که یکی از منابع الهام قوانین پزشکی آن زمان بوده است. در آن جا بیان شده که طبیب...

طب روحانی یکی از سه دیدگاه مطرح در برخورد با مسائل اخلاقی در میان دانشمندان اخلاق اسلامی است؛ در این دیدگاه، روح انسان همچون جسم انسان، گرفتار انواع بیماری ها می‏شود و برای درمان آن باید از طبیب روحانی و داروهای معنوی بهره گیرد تا روحی سالم، پرنشاط، و ملکوتی پیدا کند. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش است که: تبیین روایات از اخلاق اسلامی بر اساس طب روحانی چیست؟ و به روش تحلیلی استنطاقی، تبیینی...

حسن عرفان، مترجم و روزنامه نگار معروف، زاده و پرورده یکی از مراکز اصیل فرهنگ فارسی زبانان یعنی سمرقند باستان است و در آنجا رشد و کمال یافته است. کتاب یادداشت در کلبه کاسبان که در سن کمالات حسن عرفان تألیف شده، منبع پرارزشی دایر به اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی سمرقند آغاز سده بیستم و دارای معلومات گرانبهایی درباره شخصیت های معروف آن زمان کسانی مثل عطاءالله خان طبیب افغانی، شیخ ابوالقاسم، سیدرض...

درختچه حرّا، به افتخار ابن­سینا فیلسوف و طبیب شهیر ایرانی که او را اَویسنا (avecina) می شناختند نام علمی اَوسینا (avicennia) را به خود گرفته است. این مقاله قصد دارد تا ویژگی­های آناتومی چوب این درختچه که یکی از مهمترین گونه های جنگل های ماندابی ایران است را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور سه دیسک چوبی از تنه سه درخت بالغ تهیه و به نمونه­های مکعبی کوچک تبدیل شدند. سپس توسط میکروتوم از آنها نمونه­ها...

مکتب طب سنّتی ایران دارای مبانی قوی استدلالی می باشد که با کمک گرفتن از تجربه و قیاس و بر اساس عملکرد طبیعت بدن در جهت درک و توضیح بسیاری از علایم و نشانه ها تلاش نموده است. دستگاه گوارش بخصوص معده در مکتب پزشکی ایرانی از اهمیّت ویژه ای برخوردار می باشد و دقّت در پیشگیری و درمان بیماری های معده در درمان بسیاری از بیماری های بدن همواره مورد توجه بوده است. در معاینه و بررسی بیماری های دستگاه گوارش، ...

نضج در طب ایرانی، فرآیندی است که طی آن، مواد زاید بیماری زا آماده ی دفع شده و خروج آن ها از بدن آسان می گردد. به عبارت دیگر طبیب باید قبل از آنکه اقدام به پاکسازی بدن از مواد بیماری زا نماید، ابتدا آن ها را نضج دهد؛ مگر آنکه در شرایط خاص فرصت این کار وجود نداشته باشد، این آماده سازی قبل از دفع لازم و مورد تأکید حکما است و چه بسا استفراغ و دفع مواد قبل از نضج بر شدّت بیماری بیافزاید. هر خلطی برای...

این رساله در پی آن است که روشن نماید میمسیس به مثابه¬ی عنصر اصلی وشاخص در هنرهای آپولونی (تجسمی) عصر هلنی یونان کهن ، از چشم¬انداز فلسفه¬ی نیچه اولاً از کجا می¬آید و از چه برمی¬خیزد ؟ و ثانیاً چه معنایی دارد یا نشان از چیست ؟ و در پایان چه می¬کند یا چه تأثیری می¬تواند داشته¬باشد ؟ نیچه یونانیان را نیرومند ترین قوم و واجد برترین فرهنگ دانسته است و بنابراین می¬بایستی در نقش اساسی میمسیس در هنر یونا...