موسیقی در پیشینۀ حیات عرفانی حکومت صفوی، به صفی­الدین اردبیلی در دوران ایلخانی برمی­گردد. در این پیشینه موسیقی به عنوان یک عامل مهم نقش بسیار ارزنده­ای ایفاء کرده است. یکی از آثار مهم و غنی در این ارتباط، کتاب صفوة الصفا اثر ابن بزاز اردبیلی است که نویسنده به مناقب شیخ صفی­الدین پرداخته است. هدف از این تحقیق درک عمیق­تر پیشینۀ موسیقایی حیات عرفانی دوران صفوی است. روش تحقیق کیفی بر اساس...

ابوالفتح محمدبن ابوالقاسم عبدالکریم بن ابوبکراحمد شهرستانی متَکلّم شافعی اشعری فقیه اصولی، فیلسوف وملقب به افضل، حجة الحق وتاج الدین، ازاندیشمندان بزرگ تاریخ علوم درایران است که بیشتر به سبب نگارش کتاب ملَلونحل(آیین هاوکیش ها) شهرت دارد .ملل و نحل مروری جامع ومفصل برادیان، فِرق، مذاهب، مکاتب ونحله های فلسفی گوناگون است. این مقاله سعی دارد تا شهرستانی وملل ونحل اورامعرفی کرده و برخی ادعاهای آن دربار...

بهاء الدین محمد بن حسین عاملی (953-1030ق) بشناخته به «شیخ بهایی» در تفسیر گران‌سنگ العروة الوثقی آرای مفسران در تفسیر سوره حمد را گزارش کرده، پس از تحلیل و نقد، هر یک را در ترازوی صحت‌وسقم نهاده، دیدگاه خویش را بازتابانده است. ارائه و تحلیل گزارش‌ها و نقدهای شیخ بهایی دربارۀ استقلال یا اتحاد سوره‌های «ضحی و شرح» و «فیل و قریش»، نیز «جزئیت یا عدم جزئیت بسمله» از مهم‌ترین اهداف این مقاله...

امیر عجم الدین حسن علاء سجزی، که از اصل و ریشة سیستان است ،در شهر بدیوان(هند) در سال651 هجری قمری متولد گردید. پس از تحصیلات ابتدایی به دهلی مهاجرت نمود و در سلکِ خدمتکارانِ شهزاده محمد بن بلبن(والی ملتان)درآمد. در حلقة احباب حسن سجزی نابغة آن عصر امیر خسرو دهلوی و مورخ با استعدادِ آن زمان ضیاء الدین برنی قرارگرفت. به برکت معیّت و مصاحبت و دلالت امیر خسرو، حسن سجزی نیز در زمرة مریدان یکی از خدمت گز...

کشف المحجّه از آثار بسیار مهم سیدبن طاووس است. ایشان در این کتاب فرزند هفت ساله اش محمد ودیگر علاقه مندان به شنیدن سفارش ها، خاطرات، پندها ووصایای کتاب را مخاطب قرار می دهد. وی با یادآوری این نکته که سلامت خاندان از طعن وپاکیزگی آنان از پستی وناکسی، بزرگ ترین نعمت خداوند است وخداوند متعال دستور داده است که از نعمت هایی که به او عطا شده سخن بگوید: وامّا بنعمة ربّک فحدّث  خود را در آغاز کتاب چنین معر...

حضرت رقیه3 یکی از جلوه‌های احساسی و عاطفی قیام امام حسین(ع) است. از سده‌های اولیه تا پایان قرن هفتم علما و بزرگان در آثار خود از حضرت رقیه(س) و سرگذشت او یاد کرده‌اند. هدف این تحقیق، بازخوانی آثار دانشمندان تا پایان قرن هفتم برای یافتن مؤیدها و مستندات تاریخی برای تقویت فرضیه وجود حضرت رقیه در روز عاشورا و شهادت او در شهر شام است. این نوشتار با روش توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای برای رسیدن به هدف فو...

اصفهان، دو شخصیت به نام جمال الدین دارد. یکی جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی، سخنور توانا و بنام سده ششم که نام و اشعارش بر همگان به ویژه پژوهندگان شعر ادب فارسی آشناست و در این مقال ما را سر پرداختن به او نیست، و دیگری محمدبن علی بن منصور، معروف به جمال الدین اصفهانی، وزیر نیکوکار عصر سلجوقی است که او هم در سده ششم می زیسته. و در قیاس با جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی گمنام تر و ناشناخته تر است. از...

سید محمد بن فلاح بن هبه الله ( د 870 ق) از شاگردان شیخ احمد بن فهد حلی (د 841 ق) بود که نهضتی را در مناطق جنوب شرقی عراق و خوزستان رهبری کرد، و حکومت مستقل شیعه مذهب مشعشعیان را تشکیل داد. در حوزة مطالعاتی که درباره مشعشعیان صورت گرفته، دیدگاهها و اندیشه های سید محمد بن فلاح از اهمیت بسیاری برخوردار است. هدف این نوشتار بررسی آموزة مهدویت در اندیشه های رهبر مشعشعیان است، موردی که چون و چراهای بس...