در فاصله تأسیس دولت قاجار تا پایان سلطنت فتحعلی شاه (صدر قاجار) وقایع نگاران و مورّخان زیادی ظهور کرد. آن ها تاریخ هایی با ارزش های متفاوت نوشتند و تاریخ نویسی در این دوره را از حیث کمّی و در پاره ای موارد از حیث کیفی به توسعه و ترقّی نسبی رساندند. میرزا فضل الله خاوری شیرازی، در سال آخر سلطنت فتحعلی شاه آخرین اثر در تاریخ نویسی صدر قاجار را با نام تاریخ ذوالقرنین نوشت. سبک و رویه خاوری در نوشتن ت...

در طول تاریخ، هم‌زمان پس از درگذشت رهبران مذهبی و سیاسی برجسته، افرادی ظهور کرده‌اند که خود را در جایگاه رهبر راستین قرار می‌دادند. چنین رویدادی در جزیرة‌العرب به دلیل سلطه نظام قبیله‌ای و رسوبات فرهنگ جاهلی قریب‌الوقوع بود. متنبیان صدر اسلام، از باورهای عوام به سحر و جادو بهره می‌بردند و با انجام‌دادن برخی حرکات نمایشی و سخنان سجع‌آمیز سعی در اغفال مردم داشتند. نکته مهم، پیوند عمیق کهانت و به ...

یکی از مهم­ترین متفکرین در دورۀ معاصر که به بحث عدالت در نظر و عمل توجه داشته امام موسی صدر است. ایشان در لبنان سعی می­کند هم به لحاظ نظری، بنیاد قوی­ای را برای تحقق عدالت و به خصوص عدالت اجتماعی، عدالت سیاسی و عدالت اقتصادی پی ریزی کند و از طرفی در عمل هم اقدامات و کارهایی صورت می­دهد که منجر می­شود به این­که شیعیان لبنان به عنوان یک طایفۀ بسیار ضعیف، فقیر، تحقیر شده و کرامت از دست داد...

  نظریۀ توالد ذاتی شهید سیدمحمدباقر صدر، نظریه‎ای بدیع در معرفت‎شناسی است که مدعی است قضایای یقینی، تنها بدیهیات و قضایای برآمده از آنان با قیاس برهانی نیستند، بلکه «نتیجۀ حاصل از دلیل استقرایی» نیز بر اساس حساب احتمالات طی دو مرحلۀ توالد موضوعی و توالد ذاتی، مورد یقین واقع می‌شود. ازآنجاکه شهید صدر معتقد است بیشتر معارف بشری از همین طریق حاصل می‎آیند، این روش معرفتی را در حوزه‎های مختلف ...

صدر الدین محمد شیرازی ،که درمجامع علمی به آخوند ملاصدرا شهرت دارد ، از حکمای برجسته جهان اسلام در دورۀ اخیر تاریخ اسلام بشمار می آید. نزد ملاصدرا وجود حقیقتی عینی و سرچشمۀ تمامی نیروها و افعال می باشد و لذا اصیل است. وجود و وحدت مساوق بوده و تفکیک ناپذیرند. وجود عینی به دو قسم مشتق می شود : وجود مستقل که همان واجب الوجود است و موجودات رابط که ممکنات بشمار می آیند ، چنانچه در قرآن آمده است : « ...

بی تردید یکی از مهمترین مسائلی که پیشینیان با آن مواجه بودند توجیه وحدت و کثرت هستی بود. سئوال اصلی آنان این بود که آیا در هستی کثرت حاکم است یا وحدت؟ اما اعتقادشان به وحدت تنها در حد یک شهود بسیار ساده بود. ابن عربی معروفترین عارف اسلامی معرفت شناسی نوینی را پایه گذاری نمود که مهمترین پیام آن واقعی دانستن وحدت هستی است. نگرش او در این باب، هستی شناسی خاص خود را نیز به همراه داشت.ملاصدرا با اله...

از آن جایی که بسیاری از منابع تاریخی، متکی بر وقایع یا شرح زندگانی بزرگان می باشند، کم تر می توان به اسنادی برخورد که وضعیت زندگیِ مردم عادی و جامعه ی موردنظر را به طور ویژه، به تصویر کشیده باشند. از طرفی، پرداختن به این مقوله، مستلزم فراهم آوردن حجم بسیار زیادی مطلب و استنباط از اسناد موجود می باشد. بنابراین استفاده از مفاهیمی چون حماسه و سروده های حماسی ـ با تعاریف و مفاهیم ویژه و مرتبط با وضع...

در این تحقیق به موضوع سریه ها و مأموریت های تبلیغی پیامبر اسلام(ص) از فتح مکه تا رحلت ایشان پرداخته شده است. علل و چرایی انجام این سریه ها و اهداف و نتایجی که این سریه ها در طولِ مدتِ پس از فتح مکه داشته اند، از مهمترین دلایلِ انجام این تحقیق بوده اند. اینکه پیامبر(ص) پس از فتح مکه برای گسترش آیین اسلام سریه های بسیاری را انجام داد که این موضوع سبب تحکیمِ شرایع اسلام در شبه جزیره گردید. و تأکید بر ...

در متون تاریخی مربوط به صدر اسلام شاهد گزارش های مختلف از افراد مختلف از طیفهای گوناگون هستیم؛ گاه دیده می شود که در مورد یک رویداد خاص، گزارش های مختلف و گاه متناقض از افراد خاص با سلسله اسناد متفاوت، ثبت شده است. مسلماً چنین گزارش هایی نیازمند بررسی های بیشتر است تا محقق بتواند به حقیقت موضوع پی ببرد. نام عبد الله بن عباس به عنوان یکی از پر بسامد ترین راویان وقایع تاریخی صدر اسلام در منابع م...

در این پژوهش به مقایسه میان مفهوم عدالت اقتصادی در اندیشه سید محمد باقر صدر و رابرت نوزیک پرداخته می شود. بدین منظور نظریه عدالت این دو اندیشمند، در محورهایی همچون، مالکیت، آزادی، کار، مفهوم حق، مالیات، باز توزیع ثروت، و روش شناسی مورد مطالعه و مقایسه قرار داده می شود. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از این است که؛ دو عامل، مفهوم حق و مقوله ی باز توزیع ثروت، سبب اختلاف این دو نظریه هستند. و...