معیار سنجش ارزش های اخلاقی اگرچه از سوی متفکران مسلمان به طور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است اما می توان براساس مبانی فکری هریک از آنها این معیارها را استنباط کرد. شهید سید محمد باقر صدر نیز از جمله اندیشمندان مسلمان است که با بررسی آرای وی می توان معیاری برای سنجش ارزش های اخلاقی معرفی کرد. شهید صدر در بررسی حسن و قبح افعال، ضمن تعرّض به اقوال و آرایی که در اندیشۀ اسلامی مطرح بوده و همچنین ب...

این پایان نامه به بررسی بخشی از دیدگاه های آیت الله شهید مرتضی مطهری، آیت الله شهید دکتر بهشتی و امام موسی صدر در زمینه ی ارتباط احکام اسلامی و مقتضیات زمان می پردازد. هر سه اندیشمند بزرگوار، به دخیل بودن عنصر زمان در تغییرپذیری احکام معتقدند. اما ملاحظات خاص و زاویه ی دید ویژه ی هر یک از آنان در جریان پژوهش بررسی خواهد گردید. در مطالعه ی موجود، با تکیه بر منظومه ی فکری این سه فقیه بزرگوار، ت...

بررسی منطقی، علمی و واقع بینانه تحوّلات نوین در عراق، با توجه به شاخص هایی نظیر قدرت یابی جریان های شیعی، وجود رهبران تأثیرگذار، و جهت گیری های دینی و حضور مردمی، ناگزیر می نماید. درک تحوّلات عراق پس از صدّام بخش مهمی از آینده این سرزمین را رقم خواهد زد. تحوّلات اخیر بنیادی و در جهت بازیابی هویّت دینی و متفاوت از اتفاقات علمی و عملی پیشین جامعه شیعی عراق در دوره معاصر است. اگرچه نقش اشغالگران در سقو...

درباره رویدادهای تاریخ صدر اسلام پس از رحلت پیامبر(ص) بسیار گفته و نوشته شده است. نوشتار حاضر کوشیده است رفتار خواص جبهه مقابل امیرالمؤمنین علی(ع) را در مواجهه با حق خلافت اهل بیت: در قالب محورهای زیر بررسی کند: توجیه و تأویل ادلّه قرآنی، جعل سبب نزول آیات، تحریف معنای آیات، توجیه و تأویل ادله حدیثی، تحریف لفظی و معنوی حدیث، توجیه خلافت با اجماع و شورا، جعل فضائل برای خلفا، و فرقه سازی. مقاله با...

سقوط رژیم بعث صدام حسین در آوریل 2003 و به دست گیری قدرت توسط شیعیان در این کشور پس از بیش از 8 دهه تسلط حکام سنی ترک تبار و عرب تبار باعث ظهور انواع و اقسام ایده ها و نظریات در خصوص آینده این کشور و حتی آینده خاورمیانه شد. عراق که در بستر طرح خاورمیانه جدید یا خاورمیانه بزرگ توسط آمریکا اشغال شد بسیاری از معادلات قدرت در خاورمیانه را به هم ریخت و این منطقه به طور سنتی پرچالش را آبستن تحولات جد...

فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ایوانی است نگارندگان مقاله، با این رویکرد، به مطالعه سیر تحول و تداوم فرم چ...

این مقاله، منعکس کننده نظرات یکی از نظریه پردازان مهم جهان اسلام است که نظراتش می تواند مسیر رسیدن به اقتصاد سیاسی اجتماعی مبتنی بر آموزه های اسلامی را نشان دهد. نکته کلیدی در تفکر اقتصاد سیاسی شهید صدر این است که به دولت، مسئولیت ها و اختیارات تأکید شده است به نحوی که این مسئولیت ها و اختیارات به تعادل اجتماعی و اقتصادی منجر می شود. در این مقاله، نمونه هایی از اندیشه های اقتصادی شهید صدر به من...

وحدت اسلامی مفهومی است که اندیشمندان اسلامی آن را همواره در سایۀ دوگانۀ فرقه‌گرایی و سکولاریسم برای حل مشکل استبداد و استعمار ارائه داده‌اند و ازاین‌رو درنهایت با ناکارآمدی مواجه شده است. امام موسی صدر با محور قرار داردن مفهوم ادیان در خدمت انسانْ الگویی کارآمد، دموکراتیک و غیرسکولار از مفهوم وحدت را به‌صورت عملی در جامعه‌ای متکثر ارائه داده و اجرا کرده است. الگویی که می‌تواند در کشورهای اسلامی ...

 «بیعت» یکی از مفاهیم شاخص در فرهنگ اسلامی است. نگاهی به بارزترین حوادث سیاسی ـ اجتماعی صدر اسلام با توجه به اندیشه و حجت‌های هر گروه، گویای نهادینه بودن باور وفاداری به بیعت در میان آن‌هاست. در میان عالمان شیعه تقریباً این اتفاق وجود دارد که مشروعیت حاکمیت معصومان: نتیجة نص است و نه بیعت. این مقاله ضمن مفهوم‌شناسی واژة «بیعت»، با اشاره به سیر تاریخی آن در صدر اسلام، مصادیق گوناگون و نقش آن در م...

دعا و شب قدر دو موضوع مهم و مرتبط با یکدیگرند، به همین جهت مفسران قرآن کریم توجه خاصی به شب قدر و آثار آن و نیز رابطۀ این شب با مناجات داشته اند. در این مقاله با بررسی تفسیر آیه 186 سورۀ بقره و آیه های آغاز سورۀ دخان از دیدگاه بسیاری از مفسران از یک سو و نگاهی به معنی و اهداف همین آیات از نظر سید موسی صدر از سوی دیگر و مقایسۀ این آرا، سعی کرده ایم نقاط اشتراک و تفاوت های این اندیشه ها را دریابی...