شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریة مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریة ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریة ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

در بین کتب رجال ، فهرست اسماء مصنّفی الشیعه نجاشی و فهرست شیخ طوسی از اهمیت و کاربرد بیشتری برخوردار است و مقایسه این دو کتاب به خوبی نشان دهنده اختلاف روش مؤلفان آن از نظر ارائه اطلاعات رجالی و پرداختن به جرج و تعدیل راویان است . فهرست شیخ طوسی به تصحیح ، الویس اسپرنگر آینه تمام نمایی از اختلاف دو دانشمند در مسائل رجالی است. با توجه به آنکه نجاشی و شیخ طوسی هر دو در بغداد زندگی کرده و از زمینه ...

شیخ اشراق و صدرالمتألهین، از یک سو به عالم مثال منفصل قائل بوده؛ و از سوی دیگر، به اثبات نظریه مثل افلاطونی و ارباب انواع پرداخته، و آن­ها را علّت عالم ماده و افراد مادی هر نوع دانسته­اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی و نقد براهین شیخ اشراق و ملاصدرا در باب اثبات علّیت ارباب انواع نسبت به افراد مادی، از طریق سنخیّت علّت و معلول؛ نظریه ملاصدرا در علوم حسّی و خیالی (نظریه ابصار) و نیز امتناع طفره در نظام آفری...

فقهای شیعه در طول تاریخ فقه، نسبت به حکم همکاری با حاکمان - به‏ویژه حاکمان جور رأی واحدی نداشته‏اند. تا پیش از شیخ مفید، حرمت این همکاری، مورد اتفاق فقهای شناخته‏شده شیعه بوده است; اما وی، در این رأی تجدید نظر کرد. پژوهش حاضر به منظور بررسی و شناسایی علت تغییر رویکرد شیخ مفید نسبت به همکاری با سلطان جائر در مقایسه با عالمان شیعه دوره‏های پیش از او، روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر را انتخاب کرده که ...

شمال ایران در مقام سنجش با مناطق شرقی و مرکزی به علّت ویژگیهای اقلیمی و اجتماعی و حفظ ارتباط فرهنگی با ایران باستان تنها بالیدن گاه تعداد انگشت شماری از عرفای برجسته بوده است. شیخ ابوالعبّاس قصّاب آملی، یکی از نوابغ عرفان شمال ایران در قرن چهارم هجری است که حکمت ایران باستان در اقوال او انعکاس یافته است. با اینکه نام، سرا و خانقاه شیخ در قرن چهارم، شهرتی یافته بود، از ابوالعبّاس قصّاب در کتابهای عرف...

معماری همواره به نوعی با یک تفکر بنیادین ارتباط داشته است. به نظر می رسد که مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی به عنوان یکی از مراکز مهم عرفان و تصوف نیز متاثر از اندیشه ها و مفاهیم عرفانی بوده و این مفاهیم در شکل گیری معماری این مجموعه تاثیرگذار بوده باشد. مجموعه شیخ صفی الدین در طی دوره های مختلفی ساخته شده است اما در متون تاریخی آمده است که صدر الدین موسی – فرزند و جانشین شیخ – نظم و نسق بقعه را خ...

کتاب فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه تألیف محمود بن عثمان در سال 728 ه . ق یکی از مهم ترین کتاب های عرفانی در سیره ی عارف مشهور نیمه ی دوم قرن چهارم و اوایل قرن پنجم شیخ ابواسحاق کازرونی معروف به شیخ مرشد است. این کتاب در اصل اقتباس از کتابی در سیره ی شیخ مرشد به زبان عربی، تألیف خطیب امام ابوبکر، سومین جانشین شیخ است. ازآن جایی که کتاب فردوس المرشدیه، تنها منبع در شرح احوال شیخ مرشد و شناخت ط...

این نوشتار طی بحث در دو مورد اثبات می کند نخستین جرقه های حرکت جوهری در آثار شیخ الرئیس وجود دارد و استاد مطهری به کشف بیشتر آنها نائل آمده است مورد اول استحاله و استکمال است استحاله تغیر دفعی و استکمال تغیر تدریج است شیخ الرئیس استکمال را به کون الرجل من الصبی مثال زده و این مستلزم حرکت جوهری است مورد دوم نیاز حرکت به موضوع است شیخ الرئیس از راه نیاز حرکت به موضوع حرکت جوهری را زیر سئوال برده ...

شهر و مکان های موجود در آن تاثیر غیر قابل انکاری بر رفتار و روحیات انسان دارند. مکان های موجود در شهر از یک طرف می تواند مکانهایی پرمعنا باشند که مردم تجلی خاطرات فردی و جمعی و هویت فرهنگی و تاریخی خود را در آن می بینند و احساس این همانی با آن می کنند و از طرف دیگر امکان دارد مکانی عقیم باشند که هیچ معنایی از آنها دریافت نشود و مردم قادر به ادراک و برقرار کردن ارتباط با آن مکان نباشند و در نتیج...

صوفیان در ایران نقش به سزایی در گرایش های مذهبی جامعه داشته اند؛ از جمله خاندان صفوی که نه تنها جامعه ایرانی بلکه خارج از ایران را متأثر از خود نموده بود. شناخت اشخاص برجسته خاندان صفوی قبل از تأسیس دولت صفویه و تحلیل گفتمانی نقش آنان در تحولات سیاسی - مذهبی ایران قبل از شکل گیری این دولت محور اصلی مقاله حاضر است. در بعد مذهبی خاندان صفوی از زمان شیخ صفی به طور فزاینده ای ، مردم خسته شده از جو...