فرهنگ، براساس تبادل معانی و مفاهیمی که با استفاده از کلمات و قراردادها بین مردم می‌گذرد، خلق می‌شود و زندگی اجتماعی‌ را شکل می‌دهد. در واقع فرهنگ، مبادله‌ معناهای خلق‌شده در جامعه از طریق نشانه­ها (نمادها، شعارها، الگوها، شمایل، مثل­ها، علامت­های رفتاری و غیره) است. بسیاری از نمادها و نشانه‌هایی که در جریان مبارزات مردم در انقلاب اسلامی خلق شد، در جمهوری اسلامی نیز نقش و معنای خود را حفظ کرده­ا...

این پژوهش در پی یافتن پاسخی است برای این پرسش که رویکرد فقه اسلامی به هنر - صنعت «مدلینگ» چیست. حاصل تحقیق این است که «مدلینگ» در فرض تعریفی که از آن در عرف ارائه می‌شود، در مورد مردان و کودکان اغلب جایز می‌باشد اما در خصوص بانوان در قریب به اتفاق موارد، از مصداق‌های تبرّج و جاهلیت مدرن بوده و حرام است؛ زیرا تبرج همه گونه آرایه و زینتِ ظاهری و باطنی زنانه را در برمی‌گیرد؛ و در قالب‌های مختلف پوشش...

این پژوهش به دنبال بررسی نحوه بازنمایی ابعاد پنج گانه اعتقادی، عاطفی، رفتاری، دانشی و پیامدی دین در سینمای پس از انقلاب، زمینه‌های اجتماعی مقولات بازنمایی شده و رابطه سینمای دینی پس از انقلاب با مقوله دین رسانه‌ای شده است. برای این منظور فیلم‌هایی که بیشترین نزدیکی را با تعریف حداکثری سینمای دینی و مذهبی داشته‌اند از دهه‌های مختلف با نظر صاحبنظران این حوزه انتخاب شدند. فیلم‌های «توبه نصوح» و «ا...

پیاده­روی اربعین به عنوان یکی از مهم­ترین حرکت­های سیاسی-مذهبی جهان، می­تواند از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار گیرد. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی نشانه­شناسی پیاده­روی اربعین و رابطه آن با حکومت مهدوی است. از منظر این مقاله پیاده­روی اربعین هم حامل نشانه­ها و نمادهای ظاهری و هم نشانه­ها و نمادهای مفهومی و معناگرایانه حکومت مهدوی است. درواقع پیاده‌روی اربعین می­ت...

از مسائل مطرح نشانه شناسیِ معماری، چگونگی ارتباط لایه های نشانه شناختیِ یک اثر معماری و تأثیر آن بر قوام یا زوال انسجام سامانه ایِ معماری می باشد. در این مقاله جهت تبیین این مسئله، ضمن تشریح مفاهیم نشانه شناسیِ شمایل، نمایه و نماد، رمزگان های سه گانه علمی، زیبایی شناختی و اجتماعی که متأثر از مفاهیم فوق هستند معرفی می گردند. سپس دو رویکرد مهم نشانه شناختی تحت عنوان مناسبات همنشینی و جانشینی (که به ل...

نگارة «هارون در حمام» یکی از مهمترین آثار منسوب به کمال الدین بهزاد، نقاش دوران تیموری و صفوی است که در این نوشتار سعی شده به شکلی بسیار موجز به دو سؤال در ارتباط با این اثر پاسخ داده شود: اول اینکه جهان بینی پنهان نقاش در این اثر چیست و دوم اینکه این جهان بینی به کدام طبقة اجتماعیِ قرون نهم و دهم ه.ق مربوط است. شیوة این بررسی بی شباهت به بررسی شمایل شناسانه نیست که هدف آن تأویل معانی نهفته در ا...

مولانا با بهره گیری از کیفیّت های تصویری و ترکیبی حروف الفبا در کلّیات شمس، اشعار بسیار زیبایی سروده است. به کارگیری نظریّه ای فراگیر در مطالعه این سروده ها که زمینه های فرهنگی هنر مولانا را پوشش دهد و نتیجه ای فراخور یک پژوهش را در بر داشته باشد، نیازی آشکار است. در مقاله حاضر، نگارنده بر پایه آرای چارلز سندرس پیرس به نشانه شناسی نگرش های حروفی مولانا می پردازد و همه سروده های حروفی او را گزارش م...

بررسی الگوهای بصری شکار بهرام گور و آزاده در سفالینه‌های مصور سلجوقی نشان می‌دهد که برخی از آنها، علاوه بر ترسیم چنگ‌نوازی و همراهی آزاده در شکار، به هلاکت رسیدن او به زیر پاهای شتر با جامه‌ای متفاوت را نیز مورد توجه قرار داده‌اند. تحقیق حاضر با هدف شناخت الگوهای بصری و مفهومی دو رویداد چنگ‌نوازی و مرگ آزاده با دو جامه متفاوت که در سفالینه‌های سلجوقی به تصویر کشیده‌شده‌اند، شکل گرفته و تلاش ‌شد...