شعر ازپنج عنصر عاطفه، تخیل، زبان، آهنگ و شکل تشکیل شده است. در این میان عاطفه یا احساس که زمینه ی درونی و معنایی شعر به اعتبار کیفیت برخورد شاعر با جهان ذهنی و حوادث پیرامون اوست، از مهم ترین عناصر محسوب می شود و موفقیت و پایایی شعر، مرهون آن است. مهدی اخوان ثالث از شاعران برجسته و نام آشنای معاصر است و اصالت و ماندگاریِ شعر او تا حد بسیار زیادی، مرهون عواطف صمیمانه و برخورد ویژه و مناسب او با ج...

وقایع مهم تاریخی، تأثیری عمیق و ماندگار بر ادبیات می گذارند و تأثیر برخی از آن ها چنان است که موجب ایجاد نوع ادبی خاص خود می شوند. یکی از شاخص ترین وقایع از این قبیل، واقعۀ تاریخی و تاریخ ساز غدیر خم است که نبوّت انبیا را به ولایت امامان(ع) پیوند زد و فرایند دیرپای نبوّت را به اتمام و اکمال و به غایت خویش رسانید. واقعۀ غدیر خم و ولایت حضرت علی(ع) از نخستین ادوار شکل گیری ادبیات فارسی نو که به طور...

ادبیّات فارسی که مهم ترین بعد هنر ایرانی است بستری مناسب برای عرضه شدن فرهنگ دینی به عنوانِ یکی از دستاوردهای معنوی بوده است. فرهنگ دینی به عنوان یکی از مهم ترین خرده فرهنگ ها تشکیل دهنده ی فرهنگِ کلّیِ جامعه ی ایران در پس از اسلام ، همانند دیگر اجزای پیکره ی فرهنگ ایرانی، بخش مهمی از درون مایه ها و عواطف شعر فارسی را به خود اختصاص داده است. درون مایه های دینی که از منبع قرآن کریم و حدیث شریف سرچشمه...

چکیده اسطوره از دیرباز پیوندی ناگسستنی با ادبیات داشته است و در همه ی دوران ها، در گونه های ادبی بازتاب یافته است. بازتاب اسطوره در شعر فارسی نیز چنین رویه ای داشته است. زمانه ای که حافظ در آن می زید، سال هاست که از شیفتگی سرایندگان فارسی به اسطوره ها – به ویژه اسطوره های ایرانی- کاسته شده است. در این میان حافظ یکی از سرایندگان سترگ شعر فارسی است که به بازتاب اسطوره های گوناگون در دیوان خویش،...

 ادبیات عامیانه هر قوم و ملّتی بخش عظیمی از فرهنگ معنوی آن ملت است که سینه به سینه از نسل‌های قدیم تا به امروز نقل شده و در گذر زمان حافظ هویت فرهنگی ملّت‌ها بوده است؛ این نوع ادبی شامل عادات، سنن، افسانه‌ها، قصه‌ها، باورها، آیین‌ها، ترانه‌ها، آداب و رسوم و ... می‌شود. بخش قابل توجهی از اصطلاحات عامیانه ایران، ضرب‌المثل‌هایی است که بر زبان عوام جاری است؛ این کاربردها در نثر فارسی و به خصوص در نوع...

  معماری رابطۀ استواری با ادبیات و هنرهای زیبا دارد. بی­تردید همان طور که شعر به عنوان بخش عظیمی از ادبیات ایران، نقش و تأثیر بسزایی در معماری سنتی ایران ایفا کرده است، متقابلاً هنر معماری نیز در ادب پارسی جایگاه ویژه­ای دارد؛ در این مقاله به بررسی و کاربرد ادبی واژه‌های «معمار و معماری» در شعر پرداخته شده است. این تحقیق به شیوۀ نظری و کمی، دیوان شعرای کلاسیک فارسی از هزار سال پیش تا جامی را جام...

در عصر مشروطه، شعر فارسی، درکنار حفظ درون‌مایه‌های قدیمی خود، با مضامینی جدید آشنا شد که در دوره‌های قبل آن‌ها را تجربه نکرده بود. به همین دلیل، این دوره را عصر تغییر و تحول‌های بنیادین در درون‌مایه‌ها و مضامین قدیمی شعر فارسی می‌نامند. آشنایی با ادبیات غرب، تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، انقلاب فرانسه، جریان موسوم به روشن‌فکری، استبداد داخلی و استعمار خارجی از مسائلی است که در این زمینه نقش بسز...

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...

با نگاهی به پیشینه زبان و ادب فارسی در سرزمین پهناور شبه قاره پاکستان و هند به صدها شخصیّت برجسته برمی خوریم که چون ستارگان درخشان در آسمان شعر و ادب فارسی نمودار شدند و با سرودن دهها هزار بیت شعر تر و سخنهای نغز، رنگین کمان هزاررنگ آفریدند.از جمله این یکه تازهای میدان شعر و ادب فارسی، می توان میرزااسدالله خان غالب دهلوی را نام برد که در قرن سیزده هجری ظهور کرد و در هر دو زبان فارسی و اردو قاعده...

وسعت اندیشه، خلاقیت و شهرت شاعری و بیان شیوای محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار (1285-1367) موجب شده است که تا کنون تحقیقات بسیاری در قالب انواع مقاله ، کتاب، پایان نامه و مصاحبه، به طرح، بررسی و نقد اشعار و اندیشه های شهریار اختصاص یابد که هر یک از آن ها بخشی از دیدگاه شعری و نظر شهریار را با استفاده از منابع گوناگون مورد بررسی قرار داده اند. از این روی تحقیق حاضر با بررسی تحقیقات صورت گرف...