امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است. او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت. از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است. بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد. در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود. نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین ک...

موضوع باغ از دیرباز برای ایرانیان اهمیتی زیاد داشته ، و بازتاب آن را در همه هنرها و باورهای ذهنی آنان می توان جستجو کرد. باغ بهترین درون مایه برای هنرمندان ایرانی بوده و آنان اغلب بهترین ذهنیت خود را در یک باغ متجلی می ساختند مقدس بودن باغ و بهشت به طرز چمشگیری در فرهنگ ایرانی نمایان است. به دلیل اهمیتی که این موضوع در هنر ایران و به خصوص نقاشی دارد، در این رساله سعی شده به پیشینه باغ در فرهنگ ...

چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم‌ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه‌ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی‌دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه‌های مفهومی و ادبی انواع غنایی،‌ بهره‌گیری از اشارات دینی در شعر است. در این...

یکی از موضوع‌های درخور پژوهش در بررسی تاریخ‌های محلی، ورود عناصر مسلمان به صحنه‌های فرهنگی کشمیر است. در این باره، از تذکره‌ها و منابع تاریخی شبه قاره، به ویژه تواریخ محلی فارسی قرون یازدهم و دوازدهم هجری، مطالب و نکات بدیع و ارزشمندی می‌توان به دست آورد. اسلام از قرن هشتم هجری، در منطقه کشمیر نفوذ کرد؛ با این حال، ویژگی‌های این سرزمین باعث شد که زمینه‌های ورود مهاجران ایرانی، برای تبلیغ شریعت ...

شاعران ایرانی از آغاز پیدایش زبان فارسی، کم و بیش به قرآن کریم و احادیث توجّه داشته­اند. این توجّه در سده­های هفتم و هشتم با گسترش معارف اسلامی و اندیشه­های عارفانه به اوج خود می­رسد. مولانا حسن کاشی، شاعر پارسی­گوی شیعی سده­ی 7 - 8 ه . ق به اقتضای تربیت خانوادگی، علاقه­ی شخصی، ذهنیّت مذهبی و سنّت انعکاس معارف اسلامی در شعر پارسی با این منابع معرفتی آشنایی عمیق داشته و در اشعار خود به ویژه در قصاید...

کتاب کنوز الودیعة من رموز الذّریعة با هدف ترجمة کتاب الذّریعة إلی مکارم الشّریعة نوشته شده است و نمونة درخشانی از ترجمة پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه‌ها و گفتمان‌های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه‌ها و گفتمان‌ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعةدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...

شاعران ایرانی از آغاز شکل گیری شعر فارسی، موضوعات و مضامین متنوّعی را در شعر خود گنجانده اند. با تطوّر و تکامل شعر فارسی، تنوّع موضوعی نیز روی در فزونی داشته است، به گونه ای که از سده های ششم تا هشتم موضوعاتی چون عشق، عرفان، شکواییه، هجو، هزل، طنز و...در شعر فارسی رواج یافته است. در قرن نهم نیز که مقدّمه ای برای شروع سبک هندی و آغاز صنعت سازی و مضمون پردازی فراوان و انتزاعی در ادب فارسی است، تنوّع م...

آثار منثور عرفانی بخش عظیمی از متون ادب فارسی را به خود اختصاص داده و درخشان تر از آثار منظوم عرفانی به تعلیم و تربیت جویندگان معرفت پرداخته و در طول بیش از هزار سال برجسته ترین آثار ادبی را به یادگار نهاده و نقش عمده ای در اجتماع ایرانیان ایفا کرده است. از معروف ترین آثار نثر عرفانی هفتاد کتاب در سیزده نوع از این قرار در این جا مورد ارزیابی قرار گرفته است: 1- تفاسیر. 2- تذکره های عمومی. 3- ت...

یکی از مباحث مهم در عرفان، بیان نسبت و رابطه میان خدا و هستی است؛ این مطلب که در اشعار عرفانی با عبارت های گوناگون بیان شده است، با ظهور ابن عربی و تثبیت مکتب وحدت وجود، رنگ دیگری به خود می گیرد؛ در نگاه ابن عربی و پیروانش، عالم(ماسوی الله) حق مخلوق و حق متجلی است و این ، نزدیک ترین نسبت میان خالق و مخلوق را ترسیم می کند. یکی از کسانی که به پیروی از ابن عربی، بنیان فکری خود را بر پایه وحدت وجو...