شیوه بیان خاقانی در برخی از اشعارش چنان غریب و دشوار است که فهم و درک شعر او را پیچیده و گاه غیر ممکن می سازد؛ بنابراین شایسته است که توجه ادبا برای درک معانی اشعار وی بیشتر از بسیاری دیگر از شعرای پهنه ادب فارسی باشد. با اینکه تلاش برای راه یافتن به دنیای خاقانی تقریباً قدمتی برابر با اولین سال های انتشار دیوان وی دارد و در عصر جدید با ورود شرق شناسان به جرگه پژوهندگان شعر خاقانی، نکات جالب توج...

کمال الدین اسماعیل اصفهانی از شاعران و قصیده سرایان معروف اواخر قرن ششم و نیمه اول قرن هفتم هجری است، وی در آوردن معانی دقیق مهارت دارد به همین دلیل ناقدان سخن به او لقب خلاق المعانی داده اند. در این تحقیق، با مراجعه به تذکره ها و کتاب های تاریخ ادبیات سعی شده به شرح احوال و اوضاع زمانه و سبک شاعر پرداخته شود و همچنین با مراجعه به فرهنگ لغات و اصطلاحات و کتب علوم بلاغی و دیگر منابع کتابخانه ای،...

با تطبیق فراقیه‌های فارسی و عربی می‌توان به وجوه مشترک آن‌ها، از لحاظ لفظ و مضمون، پی برد. شاعران فارسی‌زبان برخی مضامین شعری خود را از اشعار عربی قبل و بعد از اسلام، از جمله معلقات سبعه، قصاید متنبی و ... گرفته‌اند. در این مقاله ابتدا دو قصیده عربی، یکی معلقه امرؤالقیس، مربوط به قبل از اسلام و دیگری قصیده برده بوصیری، از اشعار دوره بعد از اسلام، تحلیل شده است؛ سپس با...

ناصرخسرو یکی از شاعران صاحب سبک در عرصه¬ی شعر فارسی است که با توجه به دارا بودن سبک شعری و فکری خاص، پژوهش سبک¬شناختی اشعار و مخصوصاً قصاید او ضروری و مهم است. در همین راستا، در پایان¬نامه¬ی حاضر به بررسی سبک¬شناختی 50 قصیده از قصاید ناصرخسرو پرداخته¬ایم. روش کار ما به این¬گونه است که بررسی سبک¬شناختی این قصاید بر طبق روش دکتر شمیسا، در سه سطح زبانی، فکری و ادبیات(ادبی) انجام شده است. نتایج حاصل...

بدیعیه، اشعار و بویژه قصیده ای است که در آن به طور تعمّدی از صنایع بدیعی استفاده شده باشد. نخستین بدیعیه (قصیده مصنوع ) فارسی را قوامی مطرزی گنجوی سروده است؛ در بعضی از منابع تاریخی سیّد ذوالفقار شروانی نخستین سراینده بدیعیه فارسی شناخته شده است؛ اما پیش از این در ادب عربی نیز بدیعیه سرایی رواج داشته است. امروزه منظومه های بدیعیه فارسی بر چهار نوع هستند: الف) اشعاری که شاعر در منظومه خود یک ت...

موسیقی یکی از عوامل مؤثر در شعر و ادبیات جهانی است؛ به ویژه اگر اثر شاعر از روی صدق باطن و انسان دوستی سروده شده باشد و دور از تکلف و تصنع و در عین حال سرشار از انواع مختلف افزاینده های موسیقایی باشد. سعدی شیرازی و شمس الدین کوفی با برگزیدن دو بحر طویل و کامل که بهترین قالب ها برای بیان احساسات قلبی انسان هستند و با به کار بردن انواع مختلف صنایع بدیعی از قبیل جناس، مراعات النظیر، تضاد و... و هم...

در قسمت ورودی شرقی مسجد جامع کبیر یزد دهلیزی با پلان مربع به مساحت تقریبی 50 متر مربع وجود دارد که در حاشیه مستطیل شکل دور زیر سقف آن کتیبه ی شعری عربی به رنگ آبی و خط ثلث بر روی گچ در یازده بیت، مورخ به سال 777 هجری نقاشی شده است. این کتیبه به علت گذشت زمان ساییده شده و قسمت هایی از متن آن از بین رفته است. ایرج افشار، با استناد به کتاب های تاریخ جدید یزد و جامع مفیدی، از کتب تاریخی قرن نهم هجر...

قصاید مصنوع که بیشتر در آنها قواعد عروض و قافیه و صنایع شعری طرح می شود، یکی از شیوه های ارائه ادب تعلیمی است که سرایندگان آنها در سایه عرض هنر، به آموزش هنرهای ادبی نیز توجه کرده اند. در پژوهش های محقّقین تا کنون تعریفی دقیق از قصیده مصنوع و انواع آن داده نشده و اغلب، این نام را هم بر منظومه های وزنیّه، هم بر بدیعیّه ها و هم بر قصاید مُوَشَّح نهاده اند. در این مقاله ضمن تعریف قصیده مصنوع و تفکیک انوا...