شیوۀ به‏کارگیری زبان در شاهنامۀ فردوسی همچون آثار دیگر بزرگان ادب فارسی، شیوه‏ای خلّاقانه و در عین حال منحصر به فرد است. نمونه‏ای از این خلّاقیت هنگام استفاده از واژۀ سخن روی می‏نماید. فردوسی بدون مقید ماندن به کاربرد‏های متداول این واژه در روزگار وی، قابلیت خاص واژۀ یاد شده را دریافته است و در درون منظومۀ هنری خود ظرفیت تعبیریِ بسیار فراخی بدان بخشیده است. هدف پژوهش حاضر آن است تا به منظور تبیین...

در جستار پیش رو، با نگاهی ویژه، مقایسه‎ای میان بوستان سعدی با شاهنامۀ فردوسی صورت گرفته است. بدین‎صورت که نگارنده، با تأمّل در جزئیات کلام سعدی شیرازی در بوستان، تأثیری ویژه را در لایه‎های درونی ابیات آن با شاهنامۀ فردوسی ملاحظه کرده، این مقوله را، عرصه‎ای تازه در شناخت بهتر بوستان سعدی یافته است. از این روی بر آن شده، با مطالعه در اثر این شاعر و مقایسۀ اشعاری از آن با شاهنامه، نشانه‎هایی را که ...

سادات به عنوان خاندان پیامبر9، در تاریخ اسلام و ایران دوره اسلامی، به عنوان گروهی متمایز جایگاه ویژه­ای داشتند. انتساب آن‌ها به خاندان پیامبر9 سبب شد که در میان جامعه ایران نیز مورد احترام قرار گرفتند. با شکل­گیری نهادی به نام نقابت، سادات به صورت یک گروه کاملاً مشخص و سازمان‌دهی‌شده درآمدند. که از منزلت خاصی برخوردار بودند. با حمله چنگیز به ایران و سپس برچیده ‌شدن خلافت عباسی، سادات جزء افرادی ...

تکوین حکومت ایلخانی در ایران و پذیرش آیین بودایی از سوی هلاکو زمینه را برای حضور بوداییان در ساختار حکومت فراهم نمود. بوداییان که پیش از این در مناسبات حکومتی در ایران نقشی نداشتند از این پس وارد ساختار حکومت شدند. با پذیرش آیین بودایی در میان تعدادی از ایلخانان، عدۀ زیادی از پیروان آیین بودا از سرزمین­های چین و تبت و ایغور به ایران مهاجرت کردند. بوداییان در سراسر قلمرو ایلخانی بتکده­های بودایی...

قرون هفتم و هشتم هجری قمری عصر شکوفایی معماری در آذربایجان است. اگر چه استاد پیرنیا سبکی به نام "آذری" را توصیف و پیشنهاد کرده که مترادف با مفهوم معماری ایلخانی- تیموری است؛ اما در توصیف سبک آذری به تأثیرات بنیادین مکاتب محلی آذربایجان بر معماری دوران ایلخانی- تیموری ایران اصلا توجهی نشده است. آذربایجان با مجموعه¬ای از شاخص¬های مهندسی و تزیینات بنا مهد معماری پیشرو عهد ایلخانی معرفی م...

با غلبۀ مغول‎ها بر حکومت خوارزمشاهیان و تأسیس حکومت ایلخانی در ایران، عناصر تازه‎ای در ابعاد گوناگون زندگی ایرانیان وارد گردید که به طرز چشمگیری حیات اجتماعی ایران را دگرگون ساخت. نمونۀ قابل توجهی از این دگرگونی و تغییرات اجتماعی این دوره، در زمینۀ وضعیت و زندگی زنان این روزگار قابل مشاهده است. به‎نظر‎می‎رسد که حکمرانی مغول‎ها در ایران بر نوع و کیفیت حضور زنان در جامعۀ ایرانی تأثیرگذار بود و چن...

کتاب صرف موبد تألیف شیخ عبد العلی موبد بیدگلی است و به سال 1340 هجری قمری به نگارش درآمده است. موبد که مدتی درگیر روزنامه نگاری و جریان های سیاسی دوران مشروطه بوده، به سبب شیفتگی به زبان، فرهنگ و ادبیات پارسی، افزون بر سرایندگی، به تدریس و پژوهش در این زمینه نیز روی آورده و کتاب هایی همچون نسخ موبد و پستای موبد را به نگارش درآورده و در نظارت بر تصحیح شاهنامۀ معروف به شاهنامۀ امیر بهادری، همکاری...

در معماری دوران اسلامی، معمار، همیشه سعی کرده‌است که به نحوی فضای داخلی و خارجی را به طرق مختلف تزئین نماید. یکی از این تزئینات، آجرکاری است که در معماری دورة ایلخانی ـ قبل و بعد از آن ـ رواج داشته و به دو صورت بوده‌است. در این دوره، آجرهایی مورد استفاده بوده (پیش بر) که قبل از پختن به آن فرم می‌داده‌اند و بسیار با محاسبه ساخته می‌شده است و چون تیشه‌خور نبوده‌اند فواصلی بین آنها ایجاد می‌شده‌ و...

مغولان با هجوم به سرزمین ایران و تصرف کامل آن مردم این سرزمین را تحت سیطره سیاسی و نظامی خود قرار دادند و با هر پایداری(مقاومت) مردمی به شدت برخورد کردند. با مرگ ابوسعید ایلخانی آخرین فرمانروای این سلسله، سرزمین ایران را هرج و مرج و نا امنی فرا گرفت .در بحران ایجاد شده پس از مرگ ابوسعید ایلخانی ظلم و ستم بر مردم ایران افزایش یافت. تعالیم قرآن کریم و اهل بیت (ع) برای مردم خراسان زمینه ای را فراه...

دین اسلام با بستر فرهنگی ناب و منحصر به فردی که در خود داشت؛ به شکوفایی و بالندگی تمام زمینه های علم و هنر یاری رساند. از برکت اسلام در بین هنرها، سفالسازی نیز قابلیت هایی از خود بروز داد. این سفالینه ها، گاه در بردارنده پیام و مفاهیمی خاص بودند و بر این مبنا اعتقادات و باورها و اندیشه های مسلمانان را در خود جای دادند. زمینه های کسب علم ودانش وترویج آن دراسلام نیزباعث شکوفایی علوم مختلف بویژه ا...