درحوزه های معرفت شناسی ،مفاهیم ،اغلب متفاوت به کار گرفته می شوند.لذا علیرغم داشتن ساختار وقلمرو موضوغی همسان، بار مفهومی آن ها در دیدگاههای مختلف یکسان نیست.«تعادل» یکی از این مفاهیم می باشد.مفهوم «تعادل» هم در مفاهیم و تفسیر آیات قرآن در مورد پدیده های زمین به کاررفته است؛و هم در حوزۀ معرفت شناسی سیستمی فرضیه گایا (1)خود را نشان می دهد.بدون تردید آنچه از مفهوم تعادل در فرضیه گایا با دیدگاه سیس...

بحث اسماء و صفات الهی از دیرباز تاکنون مورد توجّه متکلّمان و مفسّران بوده است. در قرآن، این اسماء بسیار فراوان دیده می شود و بسیاری از آیات آن، به یک یا دو اسم خداوند ختم شده اند. این مقاله درصدد است تا با روش کتابخانه ای و با نگرشی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع تفسیری فریقین، ارتباط میان اسماء مذکور در پایان آیات را، با محتوای آیات در سوره آل عمران مورد ارزیابی قرار دهد. از این رو، اسماء مزب...

  اعجاز قرآن جنبه‌های گوناگونی دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، ضرب‌آهنگ آیات و موسیقی زیبای آن‌ها است که شنونده را به شدت به خود جذب می‌کند. این ضرب‌آهنگ در سوره‌های کوتاه قرآن همچون سوره‌های نازعات و تکویر، که در این مقاله مورد بحث می‌باشند، به وضوح نمایان است. ضرب‌آهنگ در قرآن از اهمیت فراوانی برخوردار است، زیرا فقط به زیبا کردن لفظ قرآن توجه نمی‌کند بلکه نقشی اساسی در ...

بازنمون فراروایت نجات­بخشی عرفان اسلامی در گفتمان و روایت تذکر ه الاولیای عطار پروین تاجبخش [1] جهان دوست سبزعلی پور [2] طاهره قمی کتیگری [3]     تاریخ دریافت :29 /12/91   تاریخ تصویب : 12/12/92 چکیده   متون عرفانی یکی از شاخه های پربار ادبیات فارسی است. این متون به دلیل ارتباط شفافی که با تجربه و تخیل عرفانی و بشری دارد، منشأ زایش های هنری و تجربه های زبانی بیان ناپذیری است. یکی از ویژگی های س...

صورت‌گرایی یا فرمالیسم (Formalism) یکی از جدیدترین مکاتب نقد ادبی است که در قرن بیستم ظهور کرد. پیروان این مکتب نوخاسته بر این باورند که زیبایی یک اثر هنری در درجۀ نخست به فرم و اجزای سازندۀ آن وابسته است. در مکتب صورت‌گرایی فرم سخن به خودیِ خود- و نه همچون وسیله‌ای برای رساندن مضمون- بررسی می‌شود؛ زیرا صورت‌گرایان معتقدند که محتوا از چیزی جز کیفیت ساختار جملات و چیدمان واژگان زاده نمی‌شود. در ا...

خداوند متعال ابراهیم خلیل(ع) را مأموریت برافراشتن دیوارهای کعبه و گشودن اولین خانۀ همگانی و بزرگ‌ترین منبر جهانی در نقطه‏ای دور از هیاهوهای تمدنی مناطق بین‏النهرین و شام و مصر داد. آن «بیت خدا» و «خانۀ همگانی»، ذخیره‏ای برای آیندۀ دیانت و فرهنگ و معنویت بشر بود و بعدها هستۀ شهری شد که خود، «مادرِ شهرها» نام گرفت. پیامبر(ص) سیزده سال در این شهر که زمینی سخته و سوزان و مردمانی سرسخت و خشن داشت، دع...

 متن فاخر و ادیبانه­ ی قرآن کریم دربردارنده­ ی تمامی ویژگی­های فصاحت و بلاغت در کلام عرب است و صور خیال به عنوان فعّال­ترین مؤلفه­ ی متون ادبی در قرآن، کاربردی گسترده و هدفمند دارد. تصاویر خلق شده در قرآن غالباً در راستای اهداف والای دینی به کار رفته است. شیوه­ ی خاص قرآن در پردازش تصاویر و همچنین عدول از تخیّلات ساده و خَلق تصویرهای بدیع موجب شده است که این متن به لحاظ هنری، قرن­ه...

مشهورترین دیدگاه، پیرامون «ضرب» مطرح شده در آیۀ: 34/ نساء، کتک‌زدن زنان و با قدری تخفیف، زدن ایشان با چوب مسواک است؛ اما باتوجه به: «بسیاری از عمومات فقهی و اخلاقی»، «توصیه­های قرآن نسبت به رفتار معروف با همسران» و لحاظ: «موارد استعمال ماده ضرب در دیگر آیات قرآن، سنت پیامبر و کاربرد آن در زبان عرب (به ویژه بدون حرف اضافه)»، کتک‌زدن همسران را نباید از مصادیق ضرب در جمله: «اضربوهن» دانست؛ زیرا با...

چکیده نظریۀ سبک‌شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی‌های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبک‌شناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان‌شناختی، در متن‌های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خودِ متن و بسامد کنش‌ها و جمله‌ها می‌...