سفال همواره یکی از مهم ترین داده های فرهنگی در علم باستان شناسی بوده است. باستان شناسان بیش تر، سفال را برای تأسیس گاهنگاری های نسبی و مطالعات تاریخ هنری و گاه به منزله ی اسنادی دخیل در تفسیر روابط میان فرهنگی استفاده می کنند. دشت فارسان در شمال مرکزی استان چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است، این دشت از منظر طبیعی و جغرافیایی در بین کوه های سربه فلک کشیده ی زاگرس و به طور کلی در یک منطقه ی کاملاً...

مقالة حاضر به بررسی بیتی از هفت پیکر نظامی می پردازد و برای اثبات فرضیة مورد نظر، سیر تاریخی خنیاگری را از ایران و بین النهرین باستان، بررسی و ارتباط آن را با آیین مهر و دین زردشت، تحلیل و ارزیابی می کند. نگارندگان کوشیده اند نمودهایی از این رامشگران را در ادبیاتِ ایران پس از اسلام بررسی کنند و به اثبات برسانند که واژة «مهربان» در دوره ای از ایران باستان به نوازندگان و آوازخوان های آیینی اطلاق م...

دامنۀ کوه های پامیر یا بدخشان از زمان های قدیم مکان سکونت اقوام ایرانی نژاد بوده که بازیافت های باستان شناسان گواه این گفته هاست. در قلمروی تاجیکستان، آثار تمدن باستانی عصرهای مختلف (سنگ، برنز و آهن) زمان حکمرانی دولت های باختر، سغد، خوارزم، هخامنشی و... کشف شده است که نشان دهنده تاریخ قدیم تمدن باستانی و غنی این سرزمین است. عالمان باستان شناس پس از تحقیق و بررسی عمیق قدیمی ترین موضع های سکونت ...

      تحول آوایی پسوند «هر» از هند‏و‏اروپایی تا فارسی نو     بهزاد معینی سام [1]   مسعود بیانی [2]     تاریخ دریافت: 25/3/1390   تاریخ تصویب: 7/12/1390     چکیده   بسیاری از پسوندهای زبان فارسی در سیر تحول آوایی­شان از هند‏و‏اروپایی تا فارسی نو، شکل‌هایی مختلف یافته­اند و «هر» از‌جمله این پسوندهاست؛ از این روی، در این مقاله کوشیده‌ایم دگرگونی این پسوند را همراه‌با شکل کامل تحول‌یافته واژه­ها در...

گویش کنونی همدانی، بازماندۀ گویش ازدست رفتۀ همدانی کهن است که می توان بخشی از ویژگی های این گویش کهن را در سروده های دگرگون نشدۀ باباطاهر همدانی بازیافت. در این نوشتار به بررسی گزیده ای از واژگان گویش همدانی امروز پرداخته شده است. از ویژگی های این گویش، می توان به شمول بر برخی واژه های پهلوی و واژه هایی با ریشه های باستانی (اوستایی، پارسی باستان و سنسکریت) که در زبان فارسی معیار کاربرد ندارند، ...

سهروردی بنیانگذار حکمت اشراق و احیاگر حکمت خسروانی است. وی در داستان های فارسی خود از نمادهای ایران باستان برای بیان نظرات اشراقی خود سودجسته است

این مقاله از کشف یک برگ دستنویس مانوی خبر می دهد که همراهِ اشیاء دیگر از دخمه ای ساسانی در روستای شول، پشت نقش رستم در مرودشتِ فارس، بازیافته شده است. ویژگی های خط شناختی و متن شناختی دستنویس حاکی از آن است که این قطعه، اصیل و بسیار کهن است. موضوع متن که به صورت تمثیل بیان شده، در باب پاداش رستگاران و مؤمنانِ دین مانوی و کیفرِ شکست خوردگان در نبرد میان جهان روشنی و تاریکی است. در اینجا برای متن، حر...

باستان شناسی در راه شناخت فرهنگ و تمدنهای جوامع گذشته در طی یک قرن و نیم اخیر قدمهای بسیار بزرگی برداشته و روح تازه ای را در کالبد علوم اجتماعی و هنر دمیده است. اما تا چند دهه قبل بعد کاربردی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته بود و اهداف باستان شناسی را شناخت فرهنگ و تمدن های باستان تشکیل می داد. ولی با کمی تامل می توان دریافت که باستان شناسی می تواند نقش بسیار سازنده ای در زندگی مردمان امروزی داشته...