زبان‌شناسان بازتحلیل را در مقام یکی از ساز و کارهای مهم تغییر زبانی طبقه‌بندی کرده‌اند. بازتحلیل می‌تواند موجب تغییرات صرفی و نحوی شود. در بعضی از تغییرات صرفی، سخنگویان ساختار تاریخی و اولیة کلمه یا کلماتی را نادیده می‌گیرند و برای آنها ساختار ثانویه و کاملاً متفاوتی قائل می‌شوند و از این راه ، کلمات یا تک واژهای جدیدی پا به عرصة وجود می‌گذارد. این بازتحلیل و تلقّیِ ثانویه، بیشتر حاصل ناآگاهی، کم...

عبارت‌ زبان‌گیر[1] عبارتی است که شرایط رخداد لغزش‌ زبانی در آن به صورت عمدی ایجاد شده باشد. کاربرد عبارت‌ زبان‌گیر بدین صورت است که از کسی خواسته می‌شود که آن را چند بار بی‌درنگ و پشت سر هم بازگو کند. هدف از طرح عبارت‌های‌ زبان‌گیر دشوار کردن بازگو کردنشان به هدف بازی و سرگرمی و ایجاد جملات خنده‌آور ناشی از تلفظ یا تولید اشتباه آنهاست. پژوهش پیشِ‌رو به روش توصیفی- تحلیلی در چارچوب آواشناسی تولید...

راهیابی مفاهیم زهدآمیز و عرفانی به جهان شعر فارسی در آفرینش ادبی ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی صورت پذیرفت و به این ترتیب قالب شعر فارسی‌، محملی برای بیان جهان‌نگری عرفانی شد. به این دلیل‌، صاحبنظرانِ عرصه‌ی ادبیات ایران‌، سنایی را شاعری دوران‌ساز دانسته و تاریخ شعر فارسی را به دو دوره‌ی پیش و پس از وی تقسیم نموده‌اند. اما پژوهش حاضر با گذر از این نظر‌ و با نگرشی جامعه‌شناختی به ادبیات و اتخ...

در این پژوهش یکی از نقش های کلامی ساخت مجهول کنشی فارسی، یعنی نقش آن در بسته بندی اطلاعات، مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور انجام این تحقیق، 20 روزنامه فارسی به طور تصادفی انتخاب شده و سپس تمامی جملات مجهول کنشی موجود در آنها استخراج گردیده است. در مرحله بعد، هر یک از جملات استخراج شده از نظر توزیع اطلاعات در گروه اسمی نهاد و گروه اسمی عبارت کنشی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل تحلیل اطلاعات ...

درونه¬گیری یکی از شگردهای نوآشنا امّا دیرینه، کارآمد و پربسامد روایی است که استفاده از آن به زمان یا گون? ادبی مشخّصی محدود نمی¬شود، چنانکه دربرگیرند? پیوستاری تاریخی از نخستین نمونه¬های روایت¬گری تا روایت¬های معاصر و نیز متون گوناگون مکتوب و غیرمکتوب ادبی است. با وجود گستره و تنوّع کاربرد، نگره¬پردازان ادبی و روایت¬شناسان به این تمهید ادبی کمتر پرداخته¬اند و دست¬آوردهای این پژوهش¬ها نیز¬ به ندرت ...

مدح و ستایش یکی از شاخه های مهم ادبیات غنایی است که از دیرباز مورد توجه سخن¬پردازان بوده است و شاید بتوان آن را نخستین موضوع رسمی شعر فارسی محسوب کرد. اولین نمونه¬های این موضوع شعری از قرن چهارم به دست ما رسیده است و پس از آن امرای سامانی و غزنوی با حمایت خود از شاعران آن راگسترش داده اند اما قرن ششم دوران اوج این موضوع است؛ هرچند افول آن نیز در همین قرن رخ داد. از آنجا که مطالعات و تحقیقات ان...

انتشار ویرایش چهارم از کتاب ساختار انقلاب های علمی توماس کوهن، به مناسبت پنجاهمین سالگرد انتشارش، با مقدمهٔ ایان هکینگ، ضرورت پرداختن به سهم مهم وی در سنت فلسفهٔ علم معاصر و اشارات و تنبیهاتی در باب انتساب برخی ایده ها به وی را دو چندان می کند؛ علی رغم رواج اصطلاحات و تعابیر و تأثیراتی که وی بر ذهن و زبان جامعهٔ علمی ما گذاشته، و هکینگ هم در مقدمهٔ جدیدی که بر کتاب نوشته به آن اشاره کرده، برخی بدفه...

اختلال ویژه زبان به شرایطی اطلاق می شود که کودک در حوزه توانایی های زبانی مشکلات قابل توجهی نشان داده در حالیکه از شنوایی و هوش غیر کلامی طبیعی برخوردار است و علائم واضحی از صدمات عصبی و مشکلات عاطفی نشان نمی دهد. مهارت تعریف واژه بر اساس دانش زبانی و فرا زبانی صورت می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی مهارت تعریف واژه کودکانsli در دو جنبه محتوایی و ساختاری است که با گروه طبیعی هم سن مورد مقایسه قر...

چکیده در پژوهش حاضر با نگاهی کلی به آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان ، ابتدا در مورد نحو و ساختار حاکم بر زبان صحبت شده و بیان گردیده است که برای فراگیری بهتر یک زبان باید دستور آموزشی آن زبان تدوین گردد. در ادامه ساختار فعل مجهول در زبان فارسی به عنوان ساختی که فراگیران غیر فارسی زبان در یادگیری آن مشکلاتی را نشان می دهند مورد بررسی کامل قرار گرفته و دیدگاه های مختلف از جمله ساختار گرای...

نظام خویش‏واژه‏ای از جهانی‏ها است، اما ساختار آن متأثر از عوامل فرهنگی‏ـاجتماعی جامعه زبانی است. چنان‏که مک‏گرگور (2012) بیان می‏کند، معنی خویش‏واژه‏ها به بیان روابط خویشاوندی محدود نمی‏شود، بلکه به استنباط‏هایی که اهل زبان در بافت کاربردی دریافت می‏کنند نیز وابسته است. در پیگیری آراء مک‏گرگور، نظام خویش‏واژه‏ای فارسی از حیث وجود ترادف‏های متنوع در بیان روابط واحد مورد توجه قرار گرفت و دو مسألۀ...