گزارشی از آراء طبرسی و توجه وی به فرهنگ زمان نزول است. نویسنده، نخست منظور از افق تاریخی - فرهنگی را توجه به زبان و ادب عربی در زمان نزول، تحول معنایی واژه ها، توجه به شأن نزول و تاریخ بیان مطالب و توجه به ناظر بودن قرآن به فرهنگ زمان نزول برشمرده است. وی بر این باور است که مرحوم طبرسی قرآن را بر پایه فرهنگ زمان نزول می فهمد، او شناخت زبان و ادب عرب جاهلی را ضروری می داند و با انتخاب دستور زبان...

صنعت التفات یکی از مهم ترین صنایع ادبی به شمار می رود و کاربرد وسیعی در متون ادبی زبان های مختلف دارد. کاربرد این صنعت در قرآن مجید که یکی از برجسته ترین متون ادبی زبان عربی به شمار می رود، چنان گسترده و متنوع است که بلاغیون عرب در تعریف و ارائة نمونه هایش، بیشتر به آیات این کتاب الهی استناد می کنند. مطالعة آثار بلاغی زبان عربی نشان می دهد نخست اینکه معنای صنعت التفات در بلاغت عربی بسیار فرا تر...

زبان عربی که در دروة جاهلی از فصاحت و بلاغت و غنای معنایی در الفاظ یا واژگان، به رشد چشمگیری نائل شده بود، آمادة پذیرایی وحی الهی در این زبان گردید. از طرف دیگر قرآن (کلام الهی)، دارای معانی بلند و حقایق علمی بی پایان، در قالب الفاظ عربی می بایست طوری تجلی می نمود، تا بتواند پیام وحی را آن طور که هست به مخاطبانش برساند، با توجه به نزول وحی، مراتب علمی قرآن که دارای لایه های متعدد معنایی است در ...

«نشانه شناسی نمادهای بهشت در قرآن کریم»، یک پژوهش توصیفی و میان رشته ای است که در آن با استفاده از دانش نشانه شناسی، نمادهای بهشت در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته اند. به موازات بهره گیری از ادبیات اسلامی در باب بلاغت و فصاحت کلام، الگوی «کارکردهای شش گانه زبان» رومن یاکوبسن، مبنای این بررسی بوده است. پژوهشگران، با گذر از نظام های نشانه شناسی صرفاً زبانی، به نظام های نشانه ای مرتبط با بهشت پرد...

چکیده: یکی از نظریات فلسفی که در باب معناشناسی ذکر شده و سپس به حوزه‌ی زبان‌شناسی راه یافته، نظریه‌ی مشروط به صدق جملات است. براساس این نظریه، معنای جمله در محتوای گزاره‌‌‌‌ای آن گنجانده شده و بر حسب شرایط ، صدق آن ، قابل تبیین است. تطبیق این نظریه با ساختار متفاوت زبان عربی و به ویژه آیات قرآن کریم، می‌تواند دریچه‌ای به سوی درکی عمیق از قرآن کریم باشد. در زبان عربی جملات به دو گروه خبری و انشا...

قرآن کریم در محیطی پا به عرصة هدایت مردم نهاد که زبان عربی در اوج فصاحت و بلاغت قرار داشت و طبیعی است که زبان قرآن برای برقراری ارتباط با آنان از واژگان و تعبیرهای متعارف آن جامعه استفاده کند. از سوی دیگر، سروده‌های موسوم به چکامه‌های هفت یا ده‌گانة شاعران عرب پیش از اسلام که گنجینه شعر، ادب و فرهنگ مردمان آن روزگار به شمار می‌آید، به تنهایی نشان از غنی بودن زبان عربی پیش از نزول قرآن دارد. این...

زبان در حالت عام آن و قرآن کریم به‌مثابه یک زبان خاص، دارای ماهیتی سمعی و شنیداری است. پیدایی و شکل‌گیری و نیز فراگیری زبان به‏طور طبیعی، در تاریخ بشری و اتصال نسل‌ها، شیوه‌ای شنیداری داشته و دارد. هر زبان نیز آوا و آهنگ خاص خود را دارد که در بسیاری از موارد، تناسب لفظ و معنا در آن‏ها قابل تعقیب و بررسی است. در زبان قرآن نیز چنین حالتی وجود دارد و این زبان به‏ دلیل توحیدی و الهی‌بودن، تابع نظم...

 نویسنده در آغاز از ضرورت آگاهى مترجم نسبت به علم زبان‌شناسى سخن مى‌گوید سپس از پیشرفتهایى که در این علم در غرب به وجود آمده است یاد کرده و از عدم توجه مترجمان قرآن به آنها شکایت مى‌کند و در ادامه کاستى‌هایى را که در ترجمه‌هاى قرآن وجود دارد بدین شرح نام مى‌برد: 1 - عدم آشنایى کافى با فرهنگ قرآن، اسلام، مسیحیت، 2 - عدم آشنایى کافى با زبان انگلیسى و عربى و ظرایف این دو زبان، 3 - عدم آشنایى کافى ...

زﺑﺎن ﻗﺮآن از آﻏﺎز ﻧﺰول، تاکنون از جنبه های گوناگون ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ دینداران و دین پژوهان واقع شده است. در این جستار کوشیده ایم تا بر حسب توانایی های زبان قرآن که فراتر از قالب های سنتی و بلاغی گذشته است، آن را از حیث ساختار معنایی در چارچوب رویکرد شناختی آمیختگی مفهومی با تکیه بر نمونه هایی از آیات مورد بررسی قرار دهیم. در همین راستا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، داده های پژوهش به شیوه‌ی کتابخان...

آشنایی‌زدایی از دستاوردهای مکتب فرمالیسم روس می‌باشد که بر بیگانه نمودن نُرم عادی زبان دلالت دارد. این اصل بعنوان شگردی برای زیبایی‌آفرینی به‌شمار می‌رود و هدف از آن، تشخّص و برجسته‌سازی هر اثر هنری است. این نوشتار تلاش می‌کند تا زبان قرآن کریم را به ‌عنوان برترین اثر ادبی و هنری، از منظر آشنایی‌زدایی بررسی نموده و میزان بهره‌مندی قرآن کریم را از امکانات زبانی و شگردهای زیبایی‌آفرینی نمایان سازد....