شاهنامه فردوسی گنجینه بی بها و گران سنگ زبان و ادبیّات فارسی است. شاهنامه پژوهان در حوزه زبان و محتوای شاهنامه تحقیقات بسیار گسترده ای انجام داده اند . اینکه شاهنامه از نظر طبقه بندی ادبی جزء کدام نوع ادبی قرار می گیرد و ویژگی های صورت و محتوایی کدام نوع ادبی را بیشتر در خود دارد ، می تواند پرسشی نو و قابل طرح در شاهنامه پژوهی باشد. اشاره مکرّر و صریح فردوسی به داستانی و روایی بودن شاهنامه می توا...

ادبیات موجودیتی زنده و پویا دارد و در مسیر پویش خود ناگزیر از اقتباس، ترکیب، تأثیر، تأثر و بازآفرینی است. بنابراین آثار ادبی با هم تعامل دارند و ناگزیر آفرینش هر متنی با تکیه بر میراث ادبی و متون قبل از آن، صورت می گیرد. کمتر اثری را می توان یافت که با متون دیگر ارتباط و یا حداقل نظری به آنها نداشته باشد. شعرا و نویسندگان، خود به این نکته اذعان داشته اند که مضامین و موضوعات گفتنی، قبل از ایشان ...

مطالعۀ مضامینِ داستان، شیوه‌های داستان‌گویی و اهداف و فوائد هر یک یا هر چه از این قبیل، از دیرباز در علوم ادبی مهم تلقی می‌شده است. خاصّه، عالمان نقد ادبی کوششهای فراوانی بدین منظور کرده‌اند. روایت‌شناسی همچون یکی از گرایشها در نقد ادبی، رویکردی نوین برای تحلیل فرم داستانها ست. از آنجا که یکی از شیوه‌های قرآن برای بیان معارف، داستان‌‌پردازی است، مطالعۀ حاضر با هدف کاربرد رویکرد روایت‌شناسی برای ن...

داستان سلامان و ابسال یکی از انگشت شمار داستانهای کهن فرهنگهای روی زمین است. دراین داستان رازآمیز نماد گونه، به پندارها و آرمانهای کهن آدمی اشاره ها رفته و برای به انجام رسیدن آنها ، راهها یی نشان داده شده و یبشنهادهایی در میان آمده امت . پندار و پروردن چنین در فضایی بیرون از زهدان مادر که از این رهگذر بتوان به نژادی برتر و جدا از جنس زن دست یافت ، یکی از موضوعهای این داستان است . ترکیب فشرده ا...

یکی از مسائل مهمی که در نظریه ساختارگرایی بدان پرداخته شده، رابطه میان زمان و روایت و چگونگی تبلور زمان در روایت است. یکی از راه‏هایی که باعث ملموس و عینی شدن این امر انتزاعی می‏شود، کنش روایت است. به طور کلی بر مبنای تحلیل ساختارگرایان، به ویژه بارت و ژرار ژنت، زمان یکی از مؤلفه‏های اصلی پیشبرد هر روایت است که به همراه علیّت، خط داستان را به پیش می‏برد. در این مقاله انواع مختلف زمان در داستان‏ه...

این مقاله بر آن است تا بر پایه­ی نظریه ی نیکولایوا درباره­ی روایت­شناسی، ابعاد روایت­مندی را در داستان سه سوت جادویی از احمد اکبرپور که از داستان های  جدید نیز وی است، بررسی و تحلیل کند؛ نیکولایوا از سال 2003 دیدگاه­هایی تازه در پیوند با روایت شناسی ادبیات کودک ارائه داد و برتری های روایت شناسی را به عنوان روی کردی جدا از دیگر شیوه های نقد ادبی یادآور شد. در این نظریه تمرکز وی بر ابعاد روایت­من...

ختلان یکی از مناطق مهم تاجیکستان است که در طول تاریخ خاستگاه شخصیت‌های علمی، فرهنگی و ادبی برجسته‌ای بوده است. حاجی‌حسین ختلانی در یکی از تألیفات منظوم خود به‌نام کامدی و مدن تصویری بسیار جالب و خواندنی از این منطقه ارائه می‌دهد. وی در این اثر ابتدا خواننده را از موجودیت سرزمینی به‌نام ختلان آگاه می‌کند و بقای خود را وابسته به زیستن در وطن یعنی ختلان می‌داند. حاجی‌حسین راجع به پیدایش خ...

مسأله ی خدا، به طور اخص، موضوع اندیشه های فلسفی قرن هجدهم بود. خدا باوری فلسفی (دئیسم) که در این قرن مطرح شد، نمایانگر نظامی است که در آن عقل انسان می تواند به وجود خدا پی ببرد، بدون این که به طور دقیق به کنه آن دست یابد. در فرانسه، مشاجرات ولتر و روسو در این باب، جذابیتی درخور توجه نزد فیلسوفان و روشنفکران داشته است. ولتر خدا باوری خود را از نوع فلسفی می دانست. درک او از خدا مبتنی بر تعقل فل...

گرایش به خدا در فطرت انسان ها قرار داده شده و آدمی در طول تاریخ در پی شناختن خدای خود بوده و بسا که در این مسیرْ مصادیق ناشایست را به عنوان خدا پرستیده است. برخی برای شناخت خدا او را به انسان یا موجودات دیگری تشبیه می کنند و حتّی قائل به تجسّم خدا می شوند، و برخی دیگر برای در امان ماندن از تشبیه دچار تنزیه مطلق می گردند و می گویند که ما را راهی برای شناخت خدا نیست. امام علی (ع) تشبیه را ردّ کرده و ...