از اواخر دهه‎ی 1990 نسل جدیدی از نظریه‎ها با نام جغرافیای سیاسی پست‎مدرن و ژئوپلیتیک انتقادی در جغرافیای سیاسی پدیدار شدند که به تعبیر ریچارد مویر، درک آنها در تمایز با نظریه‎های کلاسیک این رشته، مستلزم فهم تحوّلات فکری ـ فلسفی اواخر قرن بیستم است. بنیادهای روش‎شناسی و شناخت‎شناسی نظریه‎های جغرافیای سیاسی پست‎مدرن و ژئوپلیتیک انتقادی را می‎‎توان در پنج تحوّل فکری ـ فلسفی اواخر قرن بیستم؛ یعنی ساخ...

ویتگنشتاین اندیشمندی است که از سویی فلسفه را مولِّد آشفتگی ذهنی می‌داند و از سوی دیگر فیلسوف را در مقام یک درمانگر می‌خواهد. این نگرش دوسویه نسبت به فلسفه، از تراکتاتوس آغاز می‌شود و سپس با قول به تنوع شیوه‌های درمان به دوره‌ی دوم حیات فکری وی تسرّی پیدا می‌کند. اخیراً، اغلب مفسران پوزیتیویستی ویتگنشتاین از خاستگاه­های رویکرد درمانگری ویتگنشتاین در تراکتاتوس غفلت ورزیده و صرفاً این رویکرد را در دوره...

نوشتار حاضر در صدد توصیف خودی و ایمان در الهیات اندیشمند معاصر، جان مک‌کواری و بررسی و نقد آن است. دیدگاه او در این عرصه، آمیزه‌ای از تحلیل هایدگریِ وجود انسان و ایمانِ مسیحی است. به‌اجمال به باور او، انسان مدرن عموماً با خودیِ غیراصیل یا آشفتگی وجودی روبه‌روست و ازآنجاکه هیچ‌ چاره‌ای برای برون‌رفت از این وضعیت در درون شرایط انسانی در دست نیست، انسان باید به لطف الهی و خدا توسل کند. از این رهگذ...

افزایش نرخ طلاق، طی دهه های اخیر در ایران نگرانی های مختلفی را نزد مسئولین و محققان در پی داشته است. این مقاله مرور دستاوردهای پژوهش هایی است که طی سه دهه اخیر به علل طلاق در ایران پرداخته اند. با مرور تحقیقات در جستجوی اولیه 140 سند (شامل مقالات و پایان نامه ها) و در سه مرحله غربالگری، 28 مورد انتخاب و بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد که در سطح پروبلماتیکِ «چرایی طلاق»، حدود 55 ردصد سؤالات، ...

اجتماع محلی آخرین لایه اصالت فرهنگی و هویت دست‌نخورده و یکدست‌ تلقی می‌شود. مطالعات انجام‌شده در این حوزه با قوت‌های خاص خود و البته کاستی‌های روش‌شناختی همراه بوده‌اند. وجه غالب پژوهش‌های این حوزه با تأثیرپذیری از جامعه‌شناسی پوزیتیویستی، بیش‌ازپیش به‌سوی تحقیقات پیمایشی و پرسش‌نامه‌گرایی کشانده شده است و منطق غالب بر آنها فرضیه‌سازی بوده است؛ به‌گونه‌ای که تناسب بین مسائل و روش‌های تحقیق با ب...

دانش تاریخ، تاریخ‌نگاری و معرفت تاریخی همواره یکی از موضوعات تحقیقاتی و مطالعاتی بسیار مورد علاقه صاحب­نظران و اندیشمندان پست­مدرن در غرب و برخی شارحان آنها در ایران بوده است. اندیشه­های پست مدرنیستی که برآمده از نحله­های فکری هرمنوتیکی بود، جنبشی بود علیه دیدگاه‌های به شدت پوزیتیویستی، قطعیت­گرا و عینیت­باور به‌ویژه در علوم انسانی. صاحبان و واضعان این اندیشه، با بازتعریف دانش تاریخ و معرفت تار...

این مقاله به‌دنبال ردیابی مبادی فلسفی نگرش به مسئلۀ ارزش در تاریخ اندیشۀ اقتصادی است. تطورات تاریخی اندیشۀ اقتصادی حاکی از این است که در سنت ارسطویی و اسکولاستیکی به‌دلیل عدم انفکاک سوژه‎/ ابژه وجوه عینی و ذهنی ارزش درهم‎تنیده و وجوه طبیعی ارزش با وجوه اجتماعی ارزش گره خورده بود، اما پس از رنسانس و با شکل‎گیری تفکیک سوژه/‎ ابژه در عالم تفکر فلسفی و شکل‎گیری نظام اقتصادی سرمایه‎داری مبادله‌ای مب...

پژوهش حاضر با بررسی جامعه‌شناسی سیاسی با نگاهی پسینی و تاریخی، با نگاهی پیشینی و هنجاری، به مطالعه جایگاه مسائل تجویزی در جامعه‌شناسی سیاسی پرداخته است. نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شد، حاکی از آن است که چنانچه با نگاهی تحلیلی و رویکردی پیشینی به جامعه‌شناسی سیاسی بنگریم، لازم است وجوه تجویزی نیز در کنار وجوه توصیفی در جامعه‌شناسی سیاسی مورد بررسی قرار گیرند و حذف رویکرد هنجا...

در چند دهه اخیر، در جهت کشف قابلیت‌های دین اسلام در عرصه‌های گوناگون از جمله اقتصاد و استخراج و تبیین هرچه شفاف‌تر معرفت اقتصاد اسلامی، کوشش‌های بسیاری شده است اما هنوز ابعاد فراوانی از معرفت اقتصاد اسلامی ناشناخته یا در خصوص آن‌ها اختلاف نظر است. ماهیت و چیستی اقتصاد اسلامی از  آن جمله می‌باشد. در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی نظرات منتخبی از اندیشمندان حوزه اقتصاد اسلامی در خصوص چیستی و ماه...

از اواخر سال 2010 میلادی تاکنون، مجموعهای از اعتراضات مردمی برخی خیابانهای منطقه خاورمیانه و شمال افریقا را فراگرفته است. این اعتراضات که تاکنون تغییر رژیم را در برخی از کشورها به دنبال داشته، از نظر چرایی، به وجود نرخ بالای بیکاری جوانان، تورم بالای قیمتها و وجود بیعدالتی اجتماعی و فساد مالی گسترده در بخش عمومی اقتصادهای منطقه، نسبت داده شده است. در عین حال تحلیلگران متمایل به ژئوپلیتیک، عوامل...