آرکی تایپ یا کهن الگو، مهم ترین اصطلاح مکتب روانکاوی کارل گوستاو یونگ، شامل صور کهن و افکار و امیال غریزی است که در ناخودآگاه جمعی مشترک انسان ها وجود دارند. محتویّات ناخودآگاه جمعی در اسطوره ها، مذاهب، رؤیاها، تخیّلات و آثار ادبی رخ می نمایانند. در این میان، اهمیّت آثار حماسی به عنوان تجلّی گاه اسطوره و کهن الگوها غیر قابل انکار است. در پژوهش پیش رو، کهن الگوی قهرمان در منظومۀ حماسیآرش کمانگیراثر ...

عنصر «شخصیّت» از عناصر مهمّ داستان پردازی است. این عنصر متناسب با موضوع و مطابق با اصول و تکنیک های داستان پردازی نوین درگسترة داستان های شاهنامه حضور دارد. پردازش هر شخصیّت به گونه- ای مؤثّر، سبب ایجاد ارتباط عمیق تر میان مخاطب و داستان می گردد تا جایی که شخصیّت ها از دنیای اسطوره ای و حماسیِ اغراق آمیز خارج می شوند و با تصویری زنده، ملموس و مطابق با عالم واقع، در برابر مخاطب متصوّر می شوند. از آنجا ...

اهمیت نهاد خانواده در جامعه و نقش انکارناپذیری که در انتقال فرهنگ و نظام‌های ارزشی به نسل بعد دارد، پژوهشگران را به مطالعه و شناخت این نهاد اجتماعی واداشته است. اهمیت این نهاد به حدی است که جامعه‌شناسان آسیب‌شناسی و تلاش برای حل‌وفصل معضلاتی را که دامنگیر آن می‌شود، رسالتی بر عهدة خود می‌دانند. از سوی دیگر زنان نقشی بنیادین در این نهاد ایفا می‌کنند و سلامت اجتماعی و رفتاری زنان بر سلامت خانواده...

در سال‌های اخیر مطالعۀ «دیگری» و «نمایش دیگری» به صورت مستقل در سنت مطالعات فرهنگی به‌خصوص نزد محققانِ «مرکز مطالعات فرهنگی بیرمنگام» همچون استوارت هال اهمیت یافته و از آن به عنوان دریچه‌ای برای شناخت خود، جامعه و فرهنگ خودی استفاده می‌شود. شرق‌شناسی ادوارد سعید و غرب و بقیه استوارت هال دو نمونۀ درخشان چنین مطالعه‌ای را نشان می‌دهند. صنایع فرهنگی و ارتباطات انسانی از مهم‌ترین مسائل ﻣﺆثر در شکل‌گ...

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که در دوره اول مطالعات روان‌کاوانه پیرامون آثار ادبی، نویسنده، نقش اصلی را ایفا می‌کرد و روان‌کاوی ادبیات، بیشتر حو...

براستی این چه رازی است که در آ ثار خیام، بابا طاهر، فردوسی، حافظ، شکسپیر، دیکنز، شاو، ولتر، مالارمه،لامارتین و هزاران هزار پرچمدار دنیای ادبیات در جهان نهفته است که این چنین مایه ابدیت آنها و جاودانگیپدیدآورندة آنها گشته است؟این چه نیروی قدرتمندی است که پیونددهنده قرون بوده و باعث می شود که یک اثر منقوش در سدة هفتمبا همان تازگی و طراوت مورد استقبال خوانندگان سدة بیستم نیز قرار بگیرد . نیرویی که...

پژوهش حاضر با هدف بررسی روش درمان بیماری ترس خوردگی ـ با تأکید بر ترس برون در خوزستان ـ در طب بومی در نزد اقوام ایرانی انجام گرفته است. همچنین این شیوه درمانی را با درمان های روانشناسی که امروزه مطرح است مورد مقایسه قرار داده است. ترس در طب بومی در ذیل هیجانات روحی ـ روانی مورد توجه حکیمان بوده است. آنان ترس را حالت هیجانیِ آدمی جهت فرار از امری نامطلوب قلمداد می کردند و برای درمان آن از داروهای...

نوشته های روانکاوانه ی"ژک لَکان"،امکان فرضیه سازی درباره ی ناخودآگاه اجتماعی و سیاسی را که در متون ادبی جلوه گر می شوند، دراختیار منتقدان قرار می دهد. لَکان، با بازنویسی فرآیند اُدیپی"فروید" به کمک اصطلاحات زبانی، سه مرحله را در رشد روانی سوژه، دخیل می داند: مرحله ی اوّل، تحت عنوان"امر واقع"با خصیصه ی تمامیت، یک-پارچگی و فراسوی دسترسی، از زبان بی نیاز است."امر خیال" با توهّم تمامیّت و انسجام(سوء شناخ...

یکی از گستره‌های علوم انسانی که رابطةتنگانگی با ادبیات دارد، گسترة روانکاویست که نظریه‌پردازان برای واکاوی و نمودنآرایش آن، از مضمون‌های ادبی بهره می‌گیرند، که این بهره‌گیری کاوش روانکاوانهآثار ادبی را نیز در پی دارد. از جمله گونه‌های ادبی مورد توجه روانکاوان، گونةفراواقعی است که به علت نوسان بین واقعیت و اوهام و رخنه در درون شخصیت‌ها، موضوعتحلیل‌های روانکاوانه بسیاری قرار می‌گیرد. شکوفایی ادبی...