این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...

هدف این پژوهش بررسی جایگاه سعدی و میزان تأثیرگذاری او بر افکار و آثار روشنفکران عصر مشروطه با تأکید بر اندیشه­های میرزا آقاخان کرمانی می­باشد. روشنفکری که به دلیل داشتن نگرشی واقع بینانه­تر در میان هم عصرانش، رویکردی متفاوت نسبت به سعدی اتخاذ می­نماید. اهمیت بررسی این موضوع در عصر مشروطه، به این دلیل است که دراین دوره، روشنفکران جامعه، علاوه بر ارائه نقدهای سیاسی و اجتماعی، برای نخستین بار با ر...

در این جستار سعی شده است تا مفهوم «هنر» در اندیشه ایرانی بر اساس متن «مینوی خرد» مورد پژوهش قرار گیرد. از آنجا که برای پژوهش درباره چنین موضوعی، راه های گوناگونی وجود دارد، نخست ضرورت و شیوه به کار گرفته شده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت بعدی سعی شده است، رابطه « هنر» و «اخلاق» در رساله «مینوی خرد» در پرتو فرهنگ ایرانی مورد بررسی قرار گیرد. در قسمت دوم، بر اساس نتایج به دست آم...

در مجموعه نسخه های عکسی ومیکرو فیلم های کتابخانه مرکزی ومرکزاسناد دانشگاه تهران رساله های ارزشمندی در علوم مختلف موجود است که بررسی هریک در علوم مورد نظر از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. یکی از رساله های مهم در این گنجینه «فهرست تواریخ » است در موضوع کتابشناسی تاریخ به روش نقدو تحقیق . اصل رساله به زبان فارسی است ودر مجموعه بادلیان انگلستان نگهداری می شود . کتاب های معرفی شده دراین رساله براساس...

نگارنده ابتدا منابع تاریخ اسلام و مستشرقین را ارزیابی کرده و سپس به طرح موضوعات رساله می پردازند. عناوین رساله عبارتند از : نصاری در جزیرة العرب از قدیم تا عهد رسول خدا (ص) شعرای نصرانی در عهد جاهلی حنفاء قبل و بعد از اسلام رابطه پیامبر با نصاری قبل و بعد از بعثت رابطه خلفاء راشدین با نصاری حیطه جغرافیایی نصاری ، چگونگی نفوذ آنها با عربستان ، تضاد آنها با یهود ، علت مهاجرت مسلمین به ح...

علی افضل قاطع قزوینی از پزشکان حاذق و دانشمند دوره ی صفویه است که در بررسی تاریخ پزشکی آن دوره، کم ترین توجه به شخصیت و فعالیت های پزشکی او شده است. در مجموعه آثار قزوینی، سه اثر علمی در حوزه ی طبی وجود دارد که می تواند در بررسی تاریخ پزشکی صفویه مورد توجه قرار گیرد.بر این اساس، مقاله ی حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی زندگی علی افضل قزوینی، رساله ی فواید الافضلیه را معرفی می کند. این رس...

رساله غوثیه ‘ رساله ای است به طریقه خطاب فهوانی و محادثه مثالی حضرت ربانی با غوث اعظم که به زعم عده ای از محققان سخت کوش صبر نوش به محیی الدین بن عربی نسبت داده شده است . اما در این مقاله ضمت بررسی و نقد دلایل کسانی که آن را به ابن عربی نسبت می دهند ‘ با بررسی جمیع نسخ خطی و چاپی و مقایسه تحلیلی تطبیقی آنها و نقد محتوایی رساله غوثیه و نیز انطباق مفاد معنایی آن با دیگر آثار محیی الدین عبدالقادر...

یکی از ویژگی هایِ زبانیِ متون عرفانی، حضور رگه هایی آشکار از طنز و مطایبه در آنهاست. غلبه رویکرد ایدئولوژیک در تفسیر و خوانش این متون موجب شده است تا این گونه طنزها همواره با نگاهی محتوانگر مورد مطالعه قرار گیرند و ضمن چشم-پوشی از ویژگی های زبانیِ منحصر به فرد طنزهای عرفانی، رابطه آنها با زمینه و زبان این متون نیز نادیده گرفته شود. در پژوهش حاضر با توجه به تمایز میان طنزهای عرفانی و طنزهای موجود...

چکیده عشق از مهم ترین و اساسی ترین مباحث عرفانی است که در عرفان هندو و اسلامی در دو اثر عرفانی بهگود گیتا و مثنوی معنوی به طور بارزی مطرح می گردد. عشق در گیتا به عنوان راهی برای رستگاری و نجات انسان بیان می شود و حتی آسان ترین راه نجات است که هر کس از هر طبقه اجتماعی که باشد می تواند به آن دست یابد و به وسیله آن در پناه خداوند قرار گیرد. عشق در مثنوی نیز یکی از راه های رسیدن به وصال خداوند و ف...