این مقاله از طریق مطالعه تطبیقی وضعیت انگلستان، فرانسه بعنوان دولتهای غیر وارداتی با پروس، روسیه و به ویژه ایران دوره پهلوی به عنوان دولتهای وارداتی، اولاً نشان می دهد که ارتش در فرایند تکوین دولتهای وارداتی رشد شتابان و بیشتری نسبت به دولتهای غیر وارداتی یا درون زاد داشته است. ثانیاً با تاکید بر ایران استدلال می کند از آنجاکه وارداتی بودن دولت، تحمیل آن از بالا را ایجاب نمود، بدین سان ایجاد یک ا...

نوشتار پیش رو برآمده از پژوهشیدربارة دورة انتقال قدرت ازسلسلة قاجار به دولت مدرن پهلوی است. این پژوهش برخلاف رویکردهای مبتنی بر تاریخ سنتی،با تکیه بر تحلیل گفتمان فوکویی و ادبیات پسااستعماری، خوانشی دیگرگون از شکل گیری نخستین دولت مدرن در ایران به دست می دهد. مقاله نشان می دهد شکل گیری نخستین دولت مدرن در ایران تجسّد عینی و راهبردی گفتمان تجدّد آمرانه است. این متن در واکاویصورت بندیتجدّد آمرانه،اع...

این مقاله درصدد بررسی مسئله تریاک در جامعه ایران عصر پهلوی است. اعتیاد به تریاک که در این دوره خود به معضلی بزرگ تبدیل شد، میراثی از دوران صفویه و قاجار بود. از اواخر دوره صفویه تولید و مصرف تریاک در جامعه افزایش یافت و در دوره قاجار و پهلوی، تجارت آن  نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا کرد. افزایش تولید و تجارت تریاک به منظور عرضه به بازارهای جهانی در عصر قاجار و انتقال فزاینده این روند به دوره پهلو...

اهمیت ساختارهای اجتماعی و فرهنگی و نیز ابعاد بیرونی و مادی موجب توجه به تعامل ساختارهای مادی و هنجاری در شکل دادن به سیاست خارجی ایران شده است. پیوند این دو عامل در برساختن سیاست خارجی در چارچوب نظریه سازه انگاری مطرح می شود. به این ترتیب نفت به عنوان امتیاز ویژه سرزمینی و هویت به عنوان مهم ترین عنصر کارگزاری غیرمادی، سمت گیری های سیاست خارجی(بروندادها) ایران را می سازند. افزایش درآمدهای نفتی د...

روابط انگلیس با ایران از سابقه دیرینه ای برخوردار می باشد.اوضاع ایران در اواخر عصر قاجار باعث شد تا انگلستان در ادامه اهداف و منافع استعماری خود، با حمایت از رضاخان فرمانده قزاق، زمینه های کودتای 1299 را فراهم کند و متعاقب آن با جاه طلبی های وی و اطمینان به پشتیبانی های انگلیس و برخی از رجال داخلی، پادشاهی قاجار، خلع و رضاشاه پهلوی بر تخت سلطنت نشست. روابط ایران و انگلیس تا اواخر عصر رضاشاه خوب...

با هجوم دول متفق در شهریور1320(سپتامبر1941م) به ایران و فروریختن حکومت پهلوی اول، کشور به اشغال متفقین درآمد. حضور تحمیلی آنان در کشور، تبعات مختلفی در زمینه های اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی در پی داشت و علاوه بر اینکه ازلحاظِ روانی و ذهنی، موجب نارضایتی های مردمی گردید آثار عملی خود را نیز در امور عینی جامعه برجای نهاد. انگلیس یکی از این کشورهای اشغالگر است که مداخله اش در امور داخلی ایران سابقه ا...

هدف: حکومت پهلوی از ابتدای تاسیس، میراث‏‌دار نظام اقتصادی نابسامانی بود که تحت تاثیر مناسبات جهانی نظام سرمایه‏داری از ابتدای قرن نوزدهم، بر کشورهای توسعه نیافته‏ ای مانند ایران تحمیل شد. ایجاد توازن در واردات و صادرات برای جلوگیری از کاهش ارزش قران به‌عنوان پول ملی پیش ‏درآمد اصلاح نظام اقتصادی و نوسازی بود. اما وقوع ناگهانی بحران جهانی1929، دولت و مجلس را به سمت اجرای سیاست‏ های اقتصادی مقطعی...

تاریخ دریافت: 8/10/90                تاریخ پذیرش: 6/3/91  E-mail: [email protected]                                                      از آن جایی که بنیان­های ایدئولوژیک دولت پهلوی را عناصری چون سکولاریسم، غرب­گرایی و ناسیونالیسم شاهنشاهی تشکیل می داد، سیاست نوسازی دولت پهلوی متاثر از دیدگاهی بود که نوسازی فرهنگی را ملازم و حتی مقدمه هرگونه نوسازی اقتصادی و اجتماعی می دانست، به تبع آن سیاست ...

در این مقاله، تحولات سیاست گذاری رفاهی و عوامل مؤثر بر روند تحولات آن در عصر پهلوی بررسی شده است. مسئلۀ اصلی مقاله، شناسایی عوامل تأثیرگذار بر سیاست های اجتماعی در دورۀ پهلوی است. در مطالعاتی که تاکنون در این زمینه انجام شده، تحولات سیاست گذاری اجتماعی ایران حول یک عامل بررسی شده است. فرضیۀ مقالۀ حاضر این است که در دوره های مختلف، عوامل متفاوتی در این زمینه نقش داشته اند و نمی توان کل این دوره ...

برپایی جشن‌های گوناگون به مناسبت‌های مختلف و اجرای برنامه‌های گزینشی و ایراد نطق‌ها و خطابه‌های هدفدار یکی از کم‌هزینه‌ترین، عملی‌ترین و در عین حال، زودبازده‌ترین اقدامات برای تبلیغ و تأکید بر تحوّلات جامعه ایران و بزرگ­نمایی خدمات شخص رضاشاه و تهییج احساسات توده مردم بوده‌است؛ بنابراین دولت پهلوی اول اهتمام ویژه‌ای به برگزاری جشن‌های مختلف در راستای همسو ساختن مردم با برنامه مدرن‌سازی و کاستن ا...