چکیده این جستار کوششی است تا از منظر واسازی مفاهیم «حضور» و «غیاب» را تحلیل کرده و با خوانش از چند اثر نقاشی بر آن تأکید نماید. بحث اصلی این مقاله شامل دو بخش است. ابتدا مفاهیم «حضور و غیاب» و «حقیقتِ نقاشی» در رویکرد واساز دریدایی بررسی می‌شود. سپس در بخش دوم چهار اثر از آثار نقاشی آیدین آغداشلو (1319)، نقاش معاصر ایرانی با خوانش واسازی تحلیل خواهد شد. این چهار اثر با عنوان‌های هویت، شرقی، معم...

نقاشی "عصر عاشورا"ی فرشچیان یکی از مهمترین و معروفترین نقاشی‌های دوران مدرن در ایران در زمینه شمایل نگاری مذهبی است. این نقاشی/مینیاتور در دهه 50 شمسی کشیده می‌شود، اما دقیقا دو دهه بعد زمینه‌های عمومیت یافتن و شهرت آن فراهم میشود. در این مقاله تلاش شده به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی و همچنین ویژگی‌های درونی این مینیاتور که سبب تعویق دو دهه‌ای در شهرت این نقاشی و شهرت فراگیر در بسیاری از فرهنگ‌ه...

یان‌مسئله: طی دوران پهلوی، مدرنیزاسیون آمرانه با حمایتِ حاکمیت تمام حوزه‌های فرهنگ، هنر و جامعه را دربرگرفته بود. در این ‌دوران همان‌طور که تهران سیمای جدیدی به خود گرفته و دستاوردهای شهرسازی قاجار را نادیده و شهرسازی مدرن را جایگزین آن می‌کند، نقاشی نیز سنت تصویری بازنمای کمال‌الملکی را پشت سر گذاشته و رویکرد نوگرای را در پیش می‌گیرد. سعی این مطالعه، تطبیق نقاشی نوگرا و شهرسازی مدرن در بستر مدر...

  پدیده­ی عکاسی با اختلاف سه سال از اختراعش در اروپا هم‌زمان با حکومت قاجار وارد ایران (1842 م/1258 هـ. ق) شده و هم‌زمان با آن رشد کرده است. عکاسی در ابتدای اختراع در اروپا، جهت به‌کارگیری احتیاج به بستری مناسب داشته که به دلیل قرابتش به نقاشی از قواعد و ظرایف هنر نقاشی اروپایی بهره­مند گشته است. فرضیه مقاله براین است که این مدل تأثیرگذاری در ایران نیز تکرار شده و عکاسی دوره قاجار در نوع چیدمان...

این مقاله از دیدگاه تاریخ اجتماعی هنر و با به‌کارگیری روش زایتگیست که بررسی زمینه تاریخی-اجتماعی را در پیدایش هنر جدید اجتناب‌ناپذیر می‌کند، نگاشته شده است؛ لذا این تحقیق برای دست‌یابی به شرایط تاریخی-اجتماعی موضوع مورد بحث از منابع اولیه (کتب و اسناد) قرون هفده، هجده و نوزده و منابع ثانویه در زمینه تاریخی- اجتماعی ظهور و توسعه هنر نقاشی مدرن توسط هنرمندان ارمنی جلفای اصفهان قرن هفدهم، که به عل...

قهوه ­خانه ­ی ایرانی از جمله مکان­ هایی است که در زمان­ های نه چندان دور، بنا به جایگاه خاصّ اجتماعی و فرهنگی خود، نقش بسیار مهمّی را در ایجاد ارتباط بیشتر بین هنرهای نَقّالی (نَقل) و نقاشی (نَقش) ایفا نموده­ است. این پیوند هنری به ویژه پس از دوران قاجار در قهوه­خانه­ها نمود بیشتری یافته، به گونه­ای که تأثیر بسیاری از روایت­های پهلوانی و دینی را بر تابلوهای نقاشی قهوه­خانه­ای می­توان مشاهده کرد. روای...

مجموعه گنجعلی¬خان در کرمان که از زیباترین نمونه های معماری و تزئینات عصر صفوی در ایران می باشد، شامل میدان وسیعی است که به سرای گنجعلی¬خان مشهور است. بناهایی مانند کاروانسرا، مسجد، حمام، آب انبار و ضراب¬خانه در چهارگوشه میدان قرار دارند و گرداگرد میدان را بازار احاطه کرده است. هریک از بخش¬های این مجموعه به نوبه خود اثری ارزشمند از معماری و انواع تزیینات دوره صفوی را به نمایش گذاشته است. کاروانس...

پس از گذشت بیش از ۸۰ سال از آغاز جنبش نوگرا در نقاشی ایران که طبق نظر " مجابی" از سال ۱۳۱۵ شروع می‌شود، نقاشی ایران  به تبع تحولات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، شاهد تحولات  مهمی بوده است. با رویداد انقلاب اسلامی در انتهای دهۀ۵۰ تحول دیگری در هنر نقاشی ایران رخ داد. سرعت  پرشتابی تحولات مهمی چون "انقلاب اسلامی " و سپس "جنگ  ایران  و عراق"، باعث  شد  تا نقاشان  ایرانی فرصت کافی برای فرضیه‌سازی و تئو...

استفاده از نقاشی دیواری یکی از شیوه‌های متداول تزیینات معماری در بناهای دورۀ زندیه در شیراز بوده است. از آنجا که فضای غالب دیوارنگاره‌های دورۀ زندیه با نقوش گیاهی پوشیده است، موضوع این مقاله نیز به بررسی و تحلیل کیفی این نقوش محدود شده است. بدین منظور، ابتدا آثار اصیل نقاشی دیواری در ارگ کریم‌خان، تکیۀ هفت‌تنان و عمارت کلاه‌فرنگی باغ نظر شناسایی و سپس تنوع نقوش گیاهی موجود در آنها زیر عناوین تر...