واکاوی عناصر فرهنگی از رهگذر تدقیق در رمزگان نشانه‌ای و هنجارهای اجتماعی، غایتی است که در رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی دنبال می‌شود. رمزگان نشانه‌ای بیانگر میزان پایبندی افراد به طبقات خاص اجتماع است و همین امر موجب می‌شود تا افراد در صورت تطابق یا عدم تطابق با هنجارهای اجتماع، احساس امنیت یا ناامنی نمایند و در صورت احساس ناامنی، طیف متنوعی از عکس‌العمل‌ها همچون خاموشی، بیش‌تصحیحی، تلافی و سردرگم...

ظهور اسماعیلیان در جهان اسلام اتفاقی مهم در تاریخ این دین است که آثار عظیمی در عرصه های مذهب، سیاست، اقتصاد و فرهنگ سرزمین های خلافت اسلامی برجای گذاشت. دعوت اسماعیلی در ایران نیز مخاطبان فراوانی یافت. فعالیت داعیان دانشمند این فرقه موجب گسترش آئین اسماعیلیه در ایران شد. با پیروزی اسماعیلیان در شمال آفریقا و تشکیل خلافت فاطمی، جهان اسلام برای اولین بار شاهد فرمانروایی دو خلافت اسلامی به طور همز...

اختلافات نظری، پیرامون نسبت میان علم مدرن با دین، منجر به نوعی طیف بندی میان متفکرین این حوزه شده است. دیدگاه علم تجدد طلب، پیرایه زدا و سنت گرایی اسلامی، سه رویکرد کلان این میدان منازعه هستند که هر یک به گونه ای متفاوت نسبت به موضوعِ امکان یا امتناع تحقق علم دینی به طور عام و علوم اجتماعی اسلامی به طور خاص اظهار نظر کرده اند. تمامی نظریه ها و رویکردهای این حوزه با اتکای بر پیش فرض های فلسفی شکل...

مقاله حاضر می کوشد، چشم اندازهای فرانظریه پردازی را ایضاح و اهمیت مطالعات فرانظری و پارادایم شناسی را در کارآمدتر ساختن نطریه های جامعه شناسی در بستر جامعه ایرانی تحلیل نماید. پرسش اصلی مقاله این است که عوامل پراکندگی و جمع ناپذیری نظریه های جامعه شناسی کدام اند و چگونه می توان آنها را مرتفع نمود؟ «توجه به تأثیرات حاصل از عوامل فرهنگی، اجتماعی، روان شناختی و فکری در تکوین آراء جامعه شناختی»، «ن...

تحقیق حاضر به بررسی پایان نامه های کارشناسی ارشد جامعه شناسی با رویکردی انتقادی می پردازد. به این منظور، توجه اصلی در این تحقیق به موضوعات و روش های به کاررفته در این پایان نامه ها و ارتباط آنها با یکدیگر است. در بررسی حاضر از دو نظریه برای طراحی چارچوب مفهومی استفاده شده است: از نظریه سطوح واقعیت اجتماعی جورج ریتزر برای پوشش موضوعات و از نظریه معرفت و علائق بشری هابرماس برای پوشش روش های به کا...

مایکل بوراوی، قائم مقام انجمن جامعه شناسی در آمریکا در تیرماه سال 1387 سفری به ایران داشت که در چند دانشکده علوم اجتماعی به اشاعه اندیشه خود در مورد مفهوم و واقعیت جامعه شناسی مردم مدار پرداخت. در همین زمینه، مقاله ای از وی در انجمن جامعه شناسی ایران به چاپ رسید. در این نوشتار به واکاوی و سنجش ایده مایکل بوراوی در مورد " بازگشت به  گروه های مردمی " از طریق جامعه شناسی مردم مدار می پردازیم و در ...

در سال های اخیر تلاش های رسمی برای تاسیس جامعه شناسی بومی  به دو طرح جامعه شناسی اسلامی و مهندسی فرهنگی انجامیده است. هدف این مقاله بررسی واکنش های شناختی دانشمندان اجتماعی ایرانی به این دو طرح رسمی بومی گرایی است. این سوال وجود دارد که آیا  این واکنش های شناختی ، اندیشه های جدیدی را برای بازسازی مفهوم بومی گرایی مطرح می سازند؟ آیا دانشگاهیان ایرانی توانسته اند در دو راهه علوم اجتماعی جهانی یا ...

محققان تاریخ هنر و فلسفۀ هنر در مواجهه با هنر پیشامدرن ایران با یک پرسش اساسی روبه رویند: آیا می توان از جمال شناسی ای در فرهنگ ایران پیشامدرن سخن گفت و بدان پی برد؟ یکی از راه های فهم جمال شناسی مسلط در هر دوره بررسی مفاهیم اصلی هنر در منابع متنی در آن دوره است. نقش از مهم ترین مفاهیم هنر در فرهنگ پیشامدرن ایران است و همۀ هنرها با «نقش» سروکار دارند. مثنوی از منابع مهم متنی در فرهنگ ایرانی است...

فکر و اندیشه بشری درباره مسئله جاودانگی و کیفیت آن همواره حساس و فعال بوده است و دعوت انبیای الهی به سوی ایمان به جاودانگی بر این حساسیت بسیار افزوده است . خصوصیات این تفکر و نتایج آن در فلسفه و کلام به طور عام و فلسفه و کلام اسلامی به طور خاص جلوه کر شده است در این مقاله تلاش می شود تا نخست آرای مختلف فیلسوفان و متکلمان مسلمان در ارتباط جاودانگی با مسئله هویت شناسی گزارش شود ودر مرحله بعد کیفی...