کتاب کنوز الودیعة من رموز الذّریعة با هدف ترجمة کتاب الذّریعة إلی مکارم الشّریعة نوشته شده است و نمونة درخشانی از ترجمة پویا در متون کهن ادب فارسی است؛ گونه‌ها و گفتمان‌های مختلف فرهنگی و ادبی رایج در تاریخ ایران تا قرن هشتم در آن گرد آمده است.در این مقاله، با استفاده از روش ترامتنیّت ژنت، به تبیین نقش این گونه‌ها و گفتمان‌ها در تعیین جایگاه کتاب کنوز الودیعةدر متون ادب تعلیمی پرداخته شده است. نتای...

عده‌ای مسائل اخلاقی را به‌عنوان امری خصوصی در زندگی شخصی انگاشته و برخی آن را از مسائل مقدس روحانی و معنوی‌ِ موثر در سرای آخرت و امری دست‌نیافتنی دانسته‌اند و برخی اخلاق را مانع بزرگ آزادی پنداشته‌‌اند. امام علی× معتقد است که اخلاق نه تنها برای سرای آخرت سعادت‌آفرین است بلکه برای همین زندگی دنیوی نیز یک ضررت است و انسان برای نیک‌بختی در طول زندگی خود چاره‌ای جز طی مسیر مکارم اخلاق ندارد. گرچه عل...

عدالت در اندیشۀ صدرایی، یک محور اساسی بوده و در آثار او به ابعاد مختلف آن پرداخته شده است؛ این پردازش تا آنجاست که حتی می توان مدعی شد که بنیان حکمت متعالیه، براساس نگرش به عدل بنا شده است و بر این اساس حکمت صدرالمتألهین را می­توان حکمت عدل و اعتدال، و فلسفۀ او را فلسفۀ عدالت اجتماعی دانست. عدالت پژوهی در حکمت متعالیۀ ملاصدرا، ساحت­های مختلفی دارد که کمتر به آنها توجه شده و ما در نوشتار حاضر، ب...

یکی از مهم­ترین ارکان اقتصادی هر کشور، بانک­های موجود در آن کشور است؛ که عمدۀ مسائل اقتصادی آن را به انحاء مختلف بر عهده دارد. حفظ سرمایه­ها و ذخایر پولی مردم - در بانک سپرده گذاری می­شود- اصلی­ترین وظیفۀ بانک و هم چنین منبع گردش امور مالی بانک­ها می­باشد. در قانون مدنی، ماهیّت این سپرده­ها به طور واضح مشخص نگردیده است. تنها در مفاد مادۀ 4 لایحه قانونی عملیات بانکی بدون ربا آمده: «بانک‌ها مکلّف ب...

دیرپای‌ترین آموزۀ مورد اختلاف ادیان بزرگ، ماجرای تشبیه و تنزیه، یا انسان‌پنداری و تعالی خداوند، در موضوعاتی از این قبیل است: که آیا قدرت، علم و ارادۀ او نیز همانند آدمیان دگرگونی می‌‌پذیرد یا خیر. این مقاله نشان می‌دهد که مولانا بر خلاف جبرگرایان اشعری، و تا حدودی همسو با شیعۀ امامیه و مرجئه، براساس اعتقاد به کرم بی منتهای حق تعالی، معتقد است که دست کرم و جود خداوند در هیچ آنی بسته نیست، بلکه ب...

یکی از مباحث مهمی که از دیرباز و از دوران باستان در حکمت الهی و فلسفه و عرفان اسلامی مورد توجه متفکران، فلاسفه و عرفا بوده است، تطابق عوالم تکوینی با عوالم انسانی و یا به عبارتی انطباق عالم اکبر و عالم اصغر و به تعبیر دیگر عالم تکوین و عالم تشریع، و سرانجام تطبیق انسان کلی با هستی است. این مسأله در فرازهای مختلف دعای سحر آمده و مفسران معاصر در شرح این دعا به این موضوع اشاراتی کرده‌اند. نگارنده ...

انتقال علوم و معارف از هر زبانی به زبان دیگر، از راه ترجمه ممکن و میسّر است. امّا این جریان انتقال، با وجود نقاط مثبت، نقاط ضعف نیز دارد. توجّه و حسّاسیّت پیرامون این امر در قرآن کریم بسیار حائز اهمیّت است؛ زیرا از منبعی برتر از مادّه سرچشمه می‌گیرد. یکی از این موارد ضعف، در معناشناسی و معادل‌یابی واژة «حشر» و مشتقّات آن دیده می‌شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و تحلیلی جامع و کامل دربارة...

تصوف که در آغاز شامل مفاهیمی خشک و ریاضتهایی سخت بود، در قرن سوم با پذیرفتن «محبت» به عنوان یکی از ارکان محوری، رنگ عاشقانه پذیرفت. با ورود عرفان و تصوف به عرصه‌ ادبیات، گروهی به تدوین اصول تصوف عابدانه در آثارشان می‌پردازند و عده‌ای آثاری سراسر عرفانی همراه با شور و شوق عاشقانه پدید می‌آورند. در این میان حافظ مبدع مکتبی است که از اصول عرفان عاشقانه به همراه نگاهی انتقادی به تصوف عابدانه شکل گر...

این پژوهش به شیوه تطبیقی، تحلیلی و توصیفی، در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که «ترجمه‌های فارسیِ حسن تعابیر قرآنی، با استفاده از سطح دوم الگوی ارزیابی ترجمه گارسس- سطح نحوی واژه شناختی- چگونه ارائه شده‌است؟». ارزیابی ترجمة این تعابیر در چهار ترجمه معروف، بر پایة ترجمه‌های تحت اللفظی و تفصیلی فارسیِ الهی قمشه‌ای، معزی، آیتی و مکارم شیرازی، به ویژه درکاربرد نمونه‌های نمایانندة کبر، بخل و خواری، انجا...