از سال 2011، منطقۀ خاورمیانه دچار دگرگونی‌های سیاسی- اجتماعی عمیقی شد، این قیام‌های مردمی که از کشور آفریقایی تونس آغاز شد، به کشورهای خاورمیانه نیز سرایت کرد و ساختارهای پیشین قدرت را تحت‌تأثیر قرار داد. چگونگی مدیریت و جهت‌دهی به این تحولات، پرسش اصلی این مقاله است. در واقع، پرسش اصلی این است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به ایجاد تغییرات در منطقة خاورمیانه در سال‌های 2014-2011 چگونه پرد...

یکی از ویژگی‌های شاخص الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران، لزوم شراکت شرکت‌های خارجی با شرکت‌های ایرانی و مشارکت در اجرای عملیات نفتی است. بستر اصلی این مشارکت، قرارداد عملیات مشترک (ق.ع.م) است که میان اعضای کنسرسیوم تشکیل‌شده از شرکت (های) خارجی و شرکت (های) ایرانی منعقد می‌گردد. اعضای حاضر در ق.ع.م، به دو گروه تقسیم می‌شوند: عامل و غیرعامل. وظیفۀ اصلی عامل، تصدی و مدیریت روزانۀ عملیات نفتی و وظی...

سازمان های امنیتی و اطلاعاتی، نقش بالقوه و بالفعل عمیقی در ارتقا و بهره بری از منابع اقتدار نرم کشور بر عهده دارند. در این خصوص می توان از طریق برخی شواهد، به یقین (و یا با درصدی بالا) از دخالت و خط دهی نهادهای اطلاعاتی به سیستم های سیاست خارجی، اقتصادی و یا فرهنگی کشور برای بهبود وجهه خود یا تخریب وجهه حریف سخن به میان آورد. مقاله حاضر تلاش دارد با حرکت در محدوده های تعریف شده فوق، در حد امکان...

دایک­های پگماتیتی- آپلیتی موجود در شمال­شرقی استان لرستان و در 25 کیلومتری شرق شهرستان بروجرد، دارای سه منطقه­ی اصلی هستند که از خارج به داخل عبارتند از منطقه­ی گرافیکی، منطقه­ی نواری و منطقه­ی هسته­ای، که به خوبی اثر پیشرفت تبلور تفریقی در پگماتیت­ها را نشان می­دهند. بررسی­های ریزپردازشی انجام شده روی کانی­های تورمالین، پلاژیوکلاز و مسکوویت هر سه منطقه نیز صورت گرفت. تورمالین­های منطقه­ی حاشیه...

مردم بحرین به دنبال خیزش‌های عربی در سال 2011، خواستار سرنگونی رژیم آل‌خلیفه شدند. این قیام در جهان عرب نگاه بسیاری از بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی را متوجه خود ساخت. ایران از جمله کشورهایی بود که از همان ابتدا روند تحولات بحرین را دنبال نمود. جمهوری اسلامی به دلیل شاخصه مردم‌سالاری و انقلابی بودنش، همواره الهام‌بخش حرکت‌های مردمی در کشورهای منطقه بوده است، از این‌رو پس از وقوع خیزش‌هایی در ب...

مسأله جانشینی و ولیعهدی شاهان قاجار، یکی از مشکلات اساسی در ساختار سیاسی آن دولت به شمار می‌رفت که در مقاطعی دولت و کشور را با بحران و جنگ داخلی مواجه ساخت. قاجارها بر اساس وصیت آقامحمدخان و نیز سنن ایلی، قاعده ای برای ولیعهدی و جانشینی ترتیب دادند که هیچ گاه به عنوان یک قانون مورد پذیرش عمومی در بخش‌هایی از ساختار سیاسی و اداری دولت و طیفی از طبقات ممتاز در این ساختار قرار نگرفت. این قاعده که ...

آینده پژوهی به منزله یک حوزه میان رشته‌ای، امکان شناسایی رویدادها و روندهای مؤثر در شکل گیری تحولات سیاسی آینده و دست یابی به تصویر آینده را فراهم کند. در این میان وقوع انقلاب اسلامی در ایران به عنوان یک شگفتی ساز در ادبیات آینده‌پژوهی توانست تاثیرات بزرگی در روند توسعه سیاسی و شکل گیری جامعه مدنی بر جا گذارد. در این پژوهش با استفاده از روش SWOT نقاط ضعف و قدرت (محیط داخلی و خارجی) شکل گیری جام...

ظهور جریان های جهادی-تکفیری بعنوان قرائتی سیاسی از اسلام سلفی، تحولات عظیمی را در منطقه شکل داده اند. در دهه 80 میلادی موج اولیه این جریانات جدید از ائتلاف وهابی های عربستان سعودی در غرب و جریان های بنیادگرای اسلامی عربی در شرق دنیای عرب بر علیه اشغال افغانستان شکل گرفت. حوالی خروج نیروهای شوروی سابق از افغانستان، القاعده بعنوان موج دوم گروه های جهادی-تکفیری اعلام موجودیت نمود.  بعد از اشغال عر...

نفت یکی از مهم ترین منابع ایران است که از ابتدای پایه گذاری صنعت آن در کشور، همواره نقشی اساسی در معادلات و حیات اقتصادی ،سیاسی، اجتماعی ایرانیان داشته است و علاوه بر اینکه منبع عمده ی تأمین انرژی در دنیای امروز است، نقش مهمی نیز در تعیین میزان قدرت ملی و اعتبار بین المللی کشورهای مختلف ایفا می کند و مسیر توسعه کشور و ارتقای قدرت ملی ایران نیز، از درون همین بخش می گذرد. با توجه به اهمیت فراوان ...

کارآفرینی یکی از کلیدی‌ترین ملزومات توسعة اقتصادی است؛ بنابراین، پژوهشگران همواره به شناسایی تعیین‌کننده‌های توسعة فعالیت‌های کارآفرینانه توجه داشته‌اند. فضای اقتصادی آزاد و کاهش حجم دولت، بسترهایی برای تقویت کارآفرینی قلمداد می‌شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر آزادی اقتصادی بر توسعة فعالیت‌های کارآفرینی است. به‌این‌منظور، 50 کشور جهان طی دورة ۲۰0۴ تا 2013 برای نمونه انتخاب شد و از رویکرد پا...