در این مقاله روابط چهارگانه انسان و بازتاب تربیتی متقابل آنها بحث شده است. در این راستا نخست به پیشینه تاریخی بحث پرداخته می شود، سپس بحران حوزه تربیت در این رابطه پس از رنسانس و به فراموشی سپرده شدن ارتباط با خدا و باور سرشت انسان یادآوری می گردد. آن گاه دیدگاه قرآن به عنوان یک ضرورت مورد توجه قرار می گیرد که باور به فطرت و ضرورت خودیابی و خودشناسی را در خود دارد و ارتباط های چهارگانه در آن به...

قرآن انسان را موجودی مکرم معرفی می کند. از نگاه امام خمینی(ره) و استاد مطهری(ره) در توصیف کرامت انسان از دو جهت می توان سخن گفت. یکی از جهت داشته ها و ظرفیت های وجودی انسان که ناظر به کرامت ذاتی اوست و مبانی قرآنی آن، برخورداری از روح الهی، مقام خلیفهاللهی امانتدار بودن خدا، مسجود ملائکه بودن و بهره مندی از قدرت تسخیر موجودات و نیروی اراده و اختیار می باشند و دیگری بایدهایی که آن داشته ها را تق...

در هنر اسلامی، طرح ونقش علاوه بر مضمون و زیبایی ظاهری اش،دارای یک معنای درونی است. در هنر اسلامی، چشم جستجوگر بیننده از پس ظواهر به دنبال یافتن آن رمز و معنای درونی است، معنایی که به عالم باطن بازمی گردد و ریشه در مفاهیم و تعالیم مذهبی دارد.مفاهیم مذهبی،بخش اعظم نمادپردازی را تشکیل می دهند و از آنجاییکه نماد با خودشناسی انسان در ارتباط است به عنوان، یکی از ابزارهای معرفت و کهنترین روش بیان هنری...

چکیده این پژوهش با عنوان «راههای خودسازی در آیات قرآن» در صدد است که راههای خودسازی و مراتب آن و ارتباط طولی بین راهها و اهمیت آن را از نگاه قرآن کریم، فرادید مشتاقان سلوک قرار دهد. تاکیدات مکرّر پیشوایان دین و عالمان اخلاق بر پیراستن نفس از شوائب و رذایل و آراستن آن به زینتها و فضایل به عنوان یک ضرورت انکارناپذیر از یک سو و لزوم دقت در انتخاب مسیر و شیوه های تهذیب و سلوک از سوی دیگر، ضرورت ای...

بشر از دیرباز تاکنون به فکر یک جامعه آرمانی بوده است که در آن همه ارزشهای والای انسانی به بهترین وجه مراعات شود .همانطور که از کتب فلسفی و بحثهای پیرامون مدینه فاضله پیداست ، بسیاری از مباحث علمی هم به این ناحیه معطوف بوده است .از دیدگاه اسلام و مخصوصا تشیع، این جامعه در دوران ظهور حضرت حجت (علیه السلام) به فعلیت می رسد. جامعه ای که پایه و بنیان آن بر رشد فکری و عقلانی انسانها ریخته شده است. تک...

با نظر به اهمّیّت جایگاه اعتقاد به معاد در زندگی هر فرد مسلمان ، این پژوهش بر آن است تا به تبیین فلسفه ی معادباوری بپردازد . در این پژوهش منظور از فلسفه ی معادباوری ، بیان ماهیت ، ضرورت ، اهداف و اصول و روش ها ی آن در امر تربیت اسلامی است . برای این منظور ، ابتدا به بیان آرا فیلسوفان مسلمان پرداخته شده است . سپس با استفاده از روش تحلیلی و قیاسی برای پاسخ گویی به سوالات مطرح شده ، اقدام گردیده است...

پژوهش حاضر کوششی است در تبیین خودشناسی در مثنوی معنوی مولانا و بررسی امکان استخراج یک نظام اخلاقی در این کتاب. ماهیت شاعرانه در مثنوی معنوی، فراهم آوردن خلاصه ای نظام مند از آراء مولانا را دشوار می سازد . مولانا در راستای استکمال و تعالی روح به همان سان که باید همه نسل بشر را به مثابه ظهور استعدادها و امکانات روح انسانی نگریست راه تصفیه و تطهیر روح را بیان می دارد. در این نوشتار ابتدا مبانی ...

انسان موجودی است، مرکب از نفس (روح) و بدن که عنصر اصلی وجود او را نفس تشکیل می دهد. شناخت نفس (خودشناسی) ملازم با شناخت خدا است. مراد از خودشناسی در این رساله عبارت است از شناخت حقیقت و مرتبه و جایگاه خود انسانی در نظام هستی است. این جایگاه که عالی ترین مرتبه ی انسان هست با شناخت سابقه و مقصد نهائی نفس و نحوه ی تحول و چگونگی سیر آن از مبدأ تکون تا رسیدن به شهود جمال و جلال حق بدست می آید، نفس ا...

یکی از شاعران و عارفان ایرانی که در فرهنگ و عرفان اسلامی- ایرانی نقشی پررنگ دارد؛ بی­تردید جلال الدین محمد بلخی است. او به دلیل تأمل عمیق در جهان پیرامون خود و درک معرفت صحیح از باطن آدمی، در ابعاد مختلف شناخت شناسی همچون خداشناسی، خودشناسی و کیهان­شناسی غورکرده و اشراف داشته است. او با تأکید بر عرفان و سعادت حقیقی و تکامل روحی انسانی از سویی و شناخت جایگاه انسان در هستی از سوی دیگر بر روابط چه...