رساله ی اوصاف الاشراف یکی از رساله های با اهمیت خواجه نصیر الدین و از طرفی از رساله های با اهمیت تر در عرفان اسلامی خصوصاً عرفان عملی است. اوصاف الاشراف به روشنی مباحث عرفان و تصوف را به زیبایی و شیوایی و فصاحت بیان کرده است. از ایمان و ثبات شروع شده و توضیح و تفسیر بسیار زیبا و عالمانه ای تا مرتبه ی فنا فی الله و ذوب شدن در حقیقت وجود حضرت حق داشته است. نگاه زیبای او به این مراتب، جایگاه بسیار ...

از زمانی که شعر زبان گویای عرفان گردید جنبه رمزگونگی نیز با آن ملازم شد. شمس مغربی که از پیروان مکتب ابن عربی(محی الدین) است، گرایش‌های عارفانه و صوفیانه‌ ای درشاعری به این جنبه دارد و در این راه به تأسی از مراد خود مفاهیم و مضامین عالی تصوف را به صورت سمبلیک بیان کرده است.یکی از شیوه های زبان نمادین شعر عرفانی که در کلام شمس مغربی و بسیاری از شاعران عارف مشهود است‌کاربرد پدیده های طبیعی: دریا،...

مقوله سیاست، همواره از مسائل مورد اهتمام اندیشه وران ایرانی بوده است و سابقه آن به پیش از اسلام می رسد. هم فیلسوفان و هم سیاستمداران و ادیبان، هر کدام به گونه ای به این موضوع پرداخته اند. رساله های فلسفی و سیرالملوک یا سیاست نامه های فراوانی به قلم نویسندگان بزرگی از ایران بر جای مانده است که هرکدام نشانگر طرز تلقی خواص و عوام از مقوله سیاست و حکومت در دوره های مختلف تاریخ ایران زمین می باشد. آ...

نگارنده در مقالة حاضر، کوشیده است تا نشان دهد قریب به تمام نو آوریهای عروضی دردهه های اخیر، مرهون کشفیات خواجه نصیر در کتاب بی نظیر او ـ معیار الاشعار ـ است .برای اثبات این مدعا، نگارنده با برشمردن مسائل مهم عروضی، به طرح دیدگاههای خواجهنصیر و مقایسة او با شمس قیس و محققان متأخر می پردازد .

این مقاله، پس از مقدمه­ای کوتاه درباره مفهوم وزارت در ادب فارسی، به بررسی زندگی وزیران عصر حافظ پرداخته است. خواجه عمادالدین محمود کرمانی، خواجه برهان­الدین فتح الله، خواجه قوام­الدین محمد صاحب عیار و جلال­الدین تورانشاه، چهار وزیری هستند که حافظ به آنها علاقه ویژه داشته و اشعاری در ستایش آنها سروده است. بررسی اشعار حافظ در ستایش وزیران یاد شده، با نگاهی تاریخی موضوع اصلی این مقاله است. مطالعات...

هدف از انجام این پژوهش:بررسی و تطبیق اجتماعیات و سیاسیات در نصیحه الملوک و اخلاق ناصری و تحفه الملوک بوده است که میزان این بررسی به طور مستقیم و غیر مستقیم از طریق استخراج ادبیات و تطبیق در کتاب های مذکور از دیدگاه اجتماعی و سیاسی بوده است. روش پژوهش:به صورت کتابخانه یی بوده است بدین طریق در مباحث کلی و تعریف شده ، سپس از مطالب سه اثر مذکور استفاده شده است. نتیجه کلی:این بحث و بررسی ها نشان د...

رساله مثالیه در مسئله عالم مثال و به قلم شیخ بهاء الدین محمد لاهیجی است. به گفته محدث ارموی او همان قطب الدین محمد بن علی اشکوری است که کتاب محبوب القلوب را نوشت. در این رساله از ویژگی.های عالم مثال، شواهد اثبات آن از آیات و روایات و عقل، چگونگی تعلّق نفس به بدن مثالی، مُثُل افلاطونی، تناسخ و امر معاد جسمانی بحث شده است.

خواجه نصیر الدین طوسی در رشد و شکوفایی اندیشه های عرفانی سهم بسزایی دارد که اوصاف الاشراف و شرح اشارات ابن سینا موید همین امر است. اوصاف الاشراف از نظر حجم بسیار کوچک اما از حیات محتوا بسیار غنی است و خواجه در این رساله از اندیشه های عرفانی به خوبی دفاع می کند. وی مدعی برخورداری از تجربه عرفانی نیست، بلکه تلاش وی در راستای ارزیابی عقلانی و تنظیم منطقی آداب سیر و سلوک عرفانی است. رساله مزبور در ...

سلسله چشتیه، سلسله ای معروف از صوفیان مسلمان شبه قاره ، منسوب به چِشت استکهخواجه معین الدین سجزی چشتی آن را در اجمیر  بنیان نهاد و آن شهر پایگاه چشتیه شد. مشایخ این سلسله علاوه بر ترویج دین اسلام در شبه قاره و تجدید روابط فرهنگی بین دو کشور، نقش مهمی نیز در گسترش زبان فارسی در شبه قاره داشتند. از این رو آثار متعددی درباره این سلسله نگاشته شده است. یکی از این آثار ارزشمند کتاب «مونس الارواح» تألی...

خواجه عبدالله انصاری و شیخ نجم الدین رازی هر دو در مورد راههای رسیدن به کمال وکنترل نفس اتفاق نظر دارند و اینکه سالک در راه سیر و سلوک برای رسیدن به مراتب عالی تر باید مراتب نفس را طی کرده تا به کمال برسد . ولی مراتب نفس و معرفت نفس را هر کدام به گونه های مختلف تقسیم و تحلیل می کنند. بر اساس نظر خواجه عبداله که حتی میبدی آن را در کشف الاسرار مطرح نموده است. نفس مطمئنه را کمال معرفت نفس می دان...