این تحقیق بررسی تطبیقی را پرتوی در فهم اندیشه های دو دانشمند مؤثر در تاریخ علم کلام و علم تفسیر اخذ می کند. زمخشری در الکشاف و فخر رازی در التفسیر الکبیر، به رغم وابستگی به دو نظام فکری مختلف، معرفت خدا را استدلالی دانسته و علاوه بر آن دلایلی «قرآن بنیان» در اثبات وجود باری ارائه داده اند. هر دو مفسر برهانهای فطرت، حدوث در اجسام و حدوث در صفات را به کار بسته اند، ولی رازی علاوه بر اینها از براه...

مسأله‌ی نحوه‌ی وجود نفس در عالم طبیعت، قبل از آن و پس از آن، از جمله مسائل مهم در فلسفه‌ی صدرا است. او معتقد است که وجودِ نفس قبل از حدوث در عالم طبیعت، به‌نحو کینونت عقلی جمعی است، اما وجود دنیوی‌اش وجودی است حادث، به‌نحو حدوث جسمانی و همراه با حدوث بدن. او نفس بشری را دارای یک وجود سِعی می‌داند و تمامی مراتب وجود نفس در قوس نزول تا تحقق در عالم طبیعت و همچنین پس از آن، در قوس صعود تا نیل به درج...

اراده متعاقدین زیربنای انشای معاملات است و از آنجا که معامله امری درونی و نفسانی است برای این­که از منظر حقوقی مؤثر واقع شود باید وجود خارجی پیدا کند به عبارت دیگر، اراده حقیقی از عناصر اصلی معاملات است که برای ترتب اثر معاملات باید وجود آن احراز گردد. حال آیا مبنای معاملات اراده باطنی طرفین است یا اراده ظاهری آنها؟ در این نوشتار برآنیم تا دو نظریه اراده باطنی و اراده ظاهری را مورد بررسی قرار د...

آیه تطهیر در میان مفسرین مذاهب اسلامی از اهمیّت ویژه ای برخوردار بوده و همواره مورد بحث و بررسی های مختلفی قرار گرفته است. تبیین نوع اراده موجود در این آیه، یکی از مهمترین مسائل تفسیری آن بشمار می رود. شیعه معتقد است مراد از اراده در این آیه، اراده تکوینی است و خداوند از ابتدای خلقت با اراده تکوینی خود، طهارت اهل بیت از هر گونه پلیدی و زشتی را اراده کرده است و عصمت و طهارت آنها بدون درنگ حاصل شد...

«اراده» یکی از صفات الهی است که به مقتضای آیات و روایات، دایره شمول آن، تمام مجموعه هستی را در بر می گیرد و آنچه که در هستی روی دهد، متعلق اراده خداوند است. درباب معناشناسی و تحلیل چیستی و چگونگی اراده الهی، تبیین های گوناگونی توسط اندیشمندان و صاحب نظران ارایه شده است. در اندیشه ملاصدرا، اراده الهی، علم او به نظام اتم به شمار می آید. صدرا، اراده را برای خدا هم در مقام ذات و هم در مقام فعل اثبا...

هدف از تحقیق در رابطه با حدوث و قدم نفس از دیدگاه افلاطون و شیخ اشراق این است که بتوان به معرفت و شناخت نسبی از چگونگی تعلق نفس به بدن دست پیدا کرد، لذا از طریق استفاده از کتب موجود در رابطه با این دو فیلسوف سعی نمودیم تا به شمه ای از تفکرات ایشان در رابطه با حدوث و قدم نفس بپردازیم امانتایجی که از این تحقیق به دست می آید این است که : افلاطون نفس را قدیم می داند نه حادث یعنی قبل از اینکه به بدن...

نوشتار حاضر به یکی از مسائل مهم فلسفی یعنی مسأله ی نفس می پردازد. مباحث نفس، یکی از موضوعات پیچیده و محوری در میان مباحث فلسفی و کلامی است. تأملات درباره ی این موضوع، از دیرباز کانون توجه فیلسوفان و متکلمان و متألهان واقع شده است. در این نوشتار، ما به بررسی و تحلیل آراء فخررازی در رابطه با مسأله ی نفس خواهیم پرداخت تا به جایگاه تفکرات وی در این باره پی ببریم و میزان اثرپذیری وی از فلاسفه ی قبل ...

روشن کردن این مطلب که مسئله نفس و حدوث یا قدم آن چگونه ذهن افلاطون و ملاصدرا را به خود مشغول داشته، هدف اصلی این نوشته است. چه دلایلی افلاطون را قائل به قدم نفس کرد؟ چرا فلاسفه اسلامی، خصوصاً ملاصدرا، علی رغم نپذیرفتن این دلایل با چنین محذوراتی مواجه نشدند؟ برای دست یابی به چنین هدفی، علاوه بر بررسی آثار این دو اندیشمند، موقعیت اجتماعی و دغدغه های فکری هر یک از دو متفکر که منجر به بروز و ظهور تف...

شناخت نفس یکی از مهمترین و در عین حال دشوار ترین مباحث فلسفه است که در روایات اهل بیت علیهم السلام نیز بر آن تاکید فراوان شده است واز آن به عنوان پلی برای شناخت خداوند تعبیر شده است¬. اختلاف اقوال وآراء درباره حقیقت نفس بسیار است تا به حدی که مناوی در شرح قصیده عینیه شیخ الرئیس می¬گوید که به صد قول رسیده است¬. ابن سینا در نفس شفا در حدود پانزده رای از قدما در مورد نفس نقل کرده است¬. از آنجایی ...

amanj: مجازات، واکنشی است از سوی حاکمیت علیه اشخاص ناقض بایدها و نبایدهای قانونی آن. نقض این هنجارهای قانونی که به عنوان جرم شناخته می شوند، مستلزم این است که نخست؛ از سوی مخاطبین قانون واقع شده و دیگر اینکه؛ قابلیت انتساب به ذهن شریرانه مخاطبین را داشته یا نشأت گرفته از آن باشد. از این رو، آن دسته از ابناء بشر که صلاحیّت اندیشیدن، خواستن یا اراده کردن را ندارند، با فقد شرط نخست، خروج موضوعی داش...