جایگاه تساهل و تسامح(به معنای مدارا و عدم مداخله از روی قصد و آگاهی نسبت به عقاید و اندیشه‌های مخالف، با وجود قدرت سرکوب) با وجود پیشینۀ تاریخی طولانی، هنوز هم محل مناقشه و چالش و نقد و نظر در حوزۀ فکر و اندیشۀ سیاسی است. بررسی اندیشۀ سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای حاکی از آن است که ایشان ذیل حکومت اسلامی، قائل به لزوم وجود فضیلت اخلاقی مدارا و تساهل و تسامح نسبت به مخالفان و دگراندیشان نزد حاکمان جام...

بندرخمیر شهری کرانه ای و بستک، شهری پس کرانه ای در استان هرمزگان است. گویش مردم بندرخمیر زیر گویشی از بندری و گویش بستکی، زیر مجموعه ای از دری لارستانی محسوب می شود. در د ور ه ی اقتدار حاکمان و خوانین بستک، بندرخمیر زیر نظر حاکمان این شهر اداره می شد ه است؛ همچنین ورود سادات قتالی از منطقه ی گوده وارِ بستک به عنوان مبلغ و مشایخ طریقت به این شهر، بر زبان و گویش این منطقه نیز بی تأثیر نبود ها...

ادبیات شناسنامه و هویت هر دوره‌ای است که می‌توان در پرتو آن به واقعیات روزگار مؤلف و رویدادهای اجتماعی و سیاسی عصر وی دست یافت. به‌گواهی تاریخ، دورۀ مغول از پرالتهاب‌ترین و بحرانی‌ترین دوره‌ها در تاریخ ایران به شمار می‌آید. هجوم لشکر تاتار از یک سو و روی‌کارآمدن و قدرت‌گیری طبقاتی از امرا و حاکمان بیدادگر و نالایق داخلی از سوی دیگر، سبب گردید تا آثار این دوره غالباً رنگ‌وبوی انتقاد و اعتراض به خ...

این مقاله تحلیل مواضع سیاسی امام کاظم (ع) در مقابل خلفای عباسی و اثبات حق زمام داری ایشان در مقابل حاکمان وقت است. برای رسیدن به این امر مهم، براساس روش تحلیلی، تاریخی، در آغاز اصول کلی اندیشه سیاسی امامان شامل تربیت جامعه برای تشکیل حکومت دینی، اعتراض به حکومت­های زمانه، کناره­گیری مدبرانه و در مواردی همکاری با خلفای زمان برای حفظ اصل اسلام، به عنوان پیش در آمد خط مشی سیاسی امام کاظم (ع) تبیین...

چکیده مناطق مسلمان‌نشین آذربایجان و ارّان به سبب مجاورت با سرزمین‌های مسیحی‌نشین گرجستان و ارمنستان و تمایل سلاطین سلجوقی به گسترش متصرفات خود و کسب غنائم، موقعیت سوق‌الجیشی حساسی در منطقه قفقاز داشتند؛ و همیشه در معرض درگیری و تهاجم طرفین بودند. جنگ‌های میان اتابکان آذربایجان و گرجیان همواره بر سر تصاحب دو شهر «آنی» و «دوین» به عنوان شاهراه تجاری منطقه قفقاز صورت می‌گرفت. قرار گرفتن این دو شهر...

اندیشة ‌سیاسی از جمله موضوعات مطرح در ادب فارسی است که از دیرباز در شعر فارسی تجلی و نمود و بروز داشته است. جلوه‌های گوناگون تفکّر انتقادی _ سیاسی به‌خصوص در داستان‌های باستانی و بخش‌های اسطوره‎ای، حماسی و تاریخی شاهنامه پیوند اندام‌واری با معمّای شخصیت شاعر دارد. این مقاله درصدد آن است تا با روش نمونه‎گیری تصادفی‎، اندیشة انتقادی حاکم در دورة باستان و رفتار حاکمان را در نمایش قدرت، سلطه و نابراب...

بیگلربیگی کهگیلویه و بهبهان در عصر صفوی از موقعیت و جایگاه سیاسی ـ اجتماعی بالایی برخوردار بود. البته این جایگاه، پس از سقوط صفویه و نابسامانی کشور در دوره‌های افشاریه و زندیه، متزلزل شد؛ بنابراین، به دنبال درگیری و تقابل مدعیان زند و قاجار، منطقة مذکور سیاست تمایل و جانبداری قاجارها را پیشه کرد. با این حال، حدود دو دهه بعد از روی کار آمدن قاجار و شیوة رفتار و عملکرد آنها، ولایت مزبور به‌تدریج ...

مقامات حریری که در خلال سال‌های 495 تا 504 ه.ق نوشته شد؛ مرکب از پنجاه مقامه است. موضوع اصلی آن، شرح دریوزگی «ابوزید سروجی» با چرب‌زبانی و حیله‌گری است؛ امّا مؤلف درلابه‌لای متن به موضوعات دیگری مانند پرهیز از دنیاپرستی و تشویق به نیکوکاری که سویۀ متضادی با حیله و تملق دارند؛ توجه داشته و با سحر بیان به عرضۀ صنایع بدیعی و بازی‌های لفظی، پرداخته ‌ا‌ست. این مقاله سعی دارد تا رفتارهای ایدئولوژیک قه...

در تاریخ ادبیات ایران، شعر گاهی همانند ‌ابزاری انتفاعی در خدمت شوکت‌زایی و مشروعیت‌زایی حکومت‌ها وارد شده و گاهی نیز در تعارض و تقابل با ساختار قدرت، علیۀ آن عمل نموده است. چرایی و نحوۀ تعامل و تقابل شعر حافظ با ساحت سیاسی قدرت، موضوع قابل‌درنگی است که چندان مورد توجه قرار نگرفته و شناخت ابعاد و زوایای آن می‌تواند؛ افزون بر شناخت بهتر شعر حافظ، علل تعامل و تقابل وی با طیف‌های قدرت را تبیین نمای...

اشعریان قبیله‌ای یمنی بودند که پیش از فتح مکّه اسلام آوردند در غزوة حنین و فتوحات عصر خلفا شرکت فعّال داشتند. با قتل عثمان، آنان نیز همچون سایر مسلمانان، در چرخة نزاع‌های علوی ـ عثمانی گرفتار و به دو شاخة شیعه و سنّی تقسیم شدند. شیعیان فرزندان مالک بن عامر اشعری، از یاران امیرالمؤمنین†، بودند که نخست کوفه مرکز ثقل آنان به شمار می‌رفت. اما با حاکمیت یافتن حجّاج، این گروه در سال‌های پایانی قرن اول هج...