همان‌گونه که جریانات سیاسی و فکری ایران را نمی‌توان با مفاهیم و اصطلاحات مشخص‌شده متعارف کاملاً مطابق دانست. جنبش دانشجویی در ایران می‌بایست ویژگی‌های یک جنبش اجتماعی اصیل را می‌داشت و تداوم و شاخه‌ای از روشنفکری بود، که این‌گونه ساخته و پرداخته نشد. این جنبش چه قبل از انقلاب اسلامی و چه پس از آن، از آسیب‌های فراوانی همچون وابستگی به جریانات و گروه­های سیاسی رنج برده است؛ البته در سایر نقاط جهان...

پس از معرفی شیوه تولید آسیایی توسط مارکس، مسئله تغییرات سیاسی ـ اجتماعی در این جوامع ذهن شرق شناسان مارکسیست را به خود جلب کرد. مارکس خود تنها راه تغییر در این کشورها را ورود عناصر سرمایه داری از بیرون می دانست. این مسئله تا کنون حل نشده و تغییر به واسطه نیروهای بیرونی به یکی از کانون های مهم توجه منتقدین نظریه هایی همچون شیوه تولیدآسیایی و استبداد شرقی تبدیل شده است. جنبش های اجتماعی یکی از اص...

درباره تحولات سوریه تفاسیر متفاوتی وجود دارد. برخی از تحلیلگران چنین فرایندی را ناشی از ارادة گروههای اجتماعی در سوریه میدانند. آنان در تحلیل خود، رویکرد مبتنی بر اقتدارگرایی سیاسی دولت سوریه را عامل اصلی بحران اجتماعی میدانند. گروه دیگری بر این اعتقادند که سوریه مرز ژئوپلتیکی رادیکالیسم سیاسی محافظهکاری جهان غرب محسوب میشود. بنابراین امریکا و کشورهای محافظهکار جهان عرب در صدد هستند تا زمینههای...

نگارنده این مقاله را در سه فصل مجزا تهیه و تنظیم کرده است. در فصل اول به تعاریف واژگان کلیدی از قبیل چیستی فرهنگ، چیستی بنیاد و چیستی هویت پرداخته و دربارة مبانی نظری انقلاب و تئوری نظام ارزشی دوورژه بحثهایی کرده است. در فصل دوم به طور مختصر پیشینة تاریخی انقلاب اسلامی را مورد بررسی قرار داده و به چند جنبش مهم از قبیل: جنبش تنباکو، جنبش مشروطه و جنبش ملی شدن نفت اشاره کرده است. در فصل سوم ع...

در این مقاله، فرهنگ سیاسی جامعۀ ایران را در یک بازۀ کیفی اقتدارگرایی تا دموکراتیک گرایی بررسی و تحلیل کرده ایم. دیدگاه های نظریِ شکل گرفته درباب فرهنگ سیاسی ایران تحلیل های متفاوت و گاه متضاد دارند. دسته ای از این دیدگاه ها ویژگی های فرهنگ سیاسی ایران را غیردموکراتیک و اقتدارگرایانه معرفی کرده و دستۀ دیگر شاخص های دموکراتیک را به آن نسبت داده اند؛ ازجملۀ این شاخصه ها تأکید بر میزان زیاد مشارکت س...

از حیث معرفت شناسی، شاید مهم ترین دغدغه ی دانشمندان علاقه مند به حیات دموکراتیک در چند سده ی اخیر یافتن مبنا و پایه ای تزلزل ناپذیر برای دموکراسی بوده است. تقریبا ویژگی اصلی تمام نظریه های توسعه را همین امر تشکیل می دهد. در این میان، یکی از برجسته ترین این تلاش ها از آن آنارشیسم نظری است. این مکتب فکری می کوشد با طرد انواع دستگاه های سلطه و سرکوب ـ به ویژه علم سالاری و تکنوکراسی ـ مبنایی واقعی ...

این مقاله نخست مفهوم آزادی را از رویکردهای گوناگون واکاوی می کند و تفاوت انواع آزادی را با یکدیگر باز می نمایاند. سپس تمرکز خود را بر مفهوم «آزادی دموکراتیک» قرار می دهد و مفهوم آن را از سایر انواع آزادی بازمی شناساند. در این مقاله «آزادی دموکراتیک» به معنی «حذف هر نوع قید و اجبار ناشی از انواع نهادهای اجتماعی که به وسیلة قوة قاهره ای که مقررات جامعه را در دست دارد (دولت، پادشاه، مجلس و گروه ها...

جنبش موسوم به اشغال وال استریت اعتراضی نسبت به بحران های سرمایه داری در عصر جدید است. این جنبش که از نیویورک آغاز شد، الهام بخش حرکت های مشابه در سراسر جهان بوده و دامنۀ آن به شهرهای دیگر آمریکا و برخی شهرهای بزرگ اروپا کشیده شد. جنبش شعارهای به نسبت، پراکنده ای دارد که در آن اهداف جنبش منعکس شده است. هدف این مقاله بررسی و تجزیه و تحلیل شعارهای جنبش وال استریت است که در خیابان وال استریت نیویور...

نهضت آزادی یک حزب سیاسی تاسیس شده در سال 1340 ش می باشد و بنیان گذاران اصلی آن آیت الله سید محمود طالقانی ، مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی بودند. شاخصه های اصلی آن از نظر فکری و مرامی ، مسلمان، مصدقی ، ایرانی و تابع قانون اساسی بوده است و ماهیت ملی - مذهبی داشته و بنیانگذاران و بدنه اصلی آن جز جریان روشنفکری سیاسی- مذهبی بودند. نهضت آزادی از درون نهضت مقاومت ملی ( 1339 - 1332 ) ش سربرآو...

چکیده جنبش وال‌استریت نمایان‌گر اعتراض مردم به عملکرد نظام سرمایه‌داری است و به منزلة یکی از مهم‌ترین رخدادها و تحولات جامعة امریکا در سال 2011 محسوب می‌شود. اهمیت این موضوع از آن‌رو است که برخلاف سایر جنبش‌ها محدود به حوزة خاصی نیست و توانسته است به‌تدریج به سایر نقاط جهان تسری یابد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی دلایل رخداد جنبش وال‌استریت، بر اساس نظریة هابرماس، می‌پردازد. ابتدا ...