در این نوشتار آراء و تعلیلات دانشمندان یونانی، اسلامی و لاتینی دربارة رنگین‌کمان، از ارسطو تا دیتریش دو فرایبرگ و کمال‌الدین فارسی بررسی شده است. از نظر ارسطو، رنگین‌کمان حاصل تابیدن نور بر ذرّات آب در ابر است. در جهان اسلام ابن هیثم که نخستین بار تحوّلی جدید در شناخت نور یا اپتیک قدیم پدید آورد، با «روش تجربی» به توضیح رنگین‌کمان پرداخت. چند قرن بعد کمال الدین فارسی به تفسیر نوشته‌های ابن هیثم ه...

امروزه فرار دختران از خانه و مسائل و مشکلات همراه آن از جملة مهم‌ترین مسائل اجتماعی است که بسیاری از کشورها با آن دست به گریبان هستند. آمارها عموماً از بحرانی‌شدن این مسئله، به‌ویژه در ایران، حکایت دارد. این مقاله، که برگرفته از طرحی پژوهشی است، به بررسی وضعیت خانوادگی دختران فراری، به‌مثابۀ گروهی آسیب‌پذیر در جامعه، می‌پردازد. روش تحقیق در این بررسی توصیفی ـ تبیینی است و در گردآوری اطلاعات از ش...

از آنجا که نسخه های خطی بازگو کنندة  گذشتۀ   فرهنگ و زبان هر ملتی است، شناساندن و معرفی  نسخه­های خطی، ورق زدن برگ زرینی از زبان و فرهنگ و تمدن یک ملت است. از جملة این گنجینه­ها، نسخة با­ ارزش رقعات میرزا امان­الله حسینی متخلص به «امانی»است که  نمونة اعلای انشای گذشتگان و دارای محتوای علمی، تاریخی، اجتماعی و تربیتی است. این تحقیق پس از تصحیح نسخة خطی امان­الله و مقابلۀ آن با دو نسخة آستان قدس ر...

یکی از مباحث مهم در صنایع مختلف، اعم از حمل‌ونقل دریایی، هوایی، نظامی، شیمیایی و هسته‌ای، تحمل‌پذیری آن‌ها درمقابل عیوب و خطاهاست. از جملة مهم‌ترین ویژگی‌های یک سیستم تحمل‌پذیر عیب می‌توان به قابلیت اطمینان و ایمنی بالا در آن اشاره کرد. یکی از روش‌های مرسوم برای افزایش این دو ویژگی، استفاده از افزونگی در ساختار سیستم‌هاست. این پژوهش، تأثیر رزرو سرد بر افزایش قابلیت اطمینان و ایمنی سیستم را بررس...

امروزه با افزایش جمعیت، پیشرفت دانش و فناوری و در نتیجه بالارفتن نیاز به انرژی، استفاده از انرژی‌های نو و تجدیدپذیر از جمله مهمترین مسائل پیش رو محسوب می‌شود. از جملة این انرژی‌ها، انرژی اکوستیکی است. با توجه به تحقیقات صورت‌گرفته می‌توان دریافت که بررسی این امر به‌صورت تفکیک‌شده کمک شایانی به این طرح خواهد کرد. در این مقاله سعی شده است مروری جامع و کامل بر مبحث انرژی اکوستیکی ارائه شود. امکان ...

بعد از درگذشت پیامبر (ص)، کسانی که مسؤولیت ادارهء حکومت را برعهده داشتند، با تازه مسلمانهای غیر عرب، رفتاری ناخوشایند و تبعیض آمیز داشتند. در تقسیم اموال، به آنها سهم کمتری می دادند. در مسؤولیتهای حکومت آنها را شرکت نمی دادند. از جملة این غیر عربها، ایرانیان بودندکه آنها را موالی می گفتند و موالی از رفتار حکومت های نژاد پرستانهء عربی بسیار ناراضی بودند. امیرالمؤمنین علی (ع) در طی حکو مت کو تاه ...

تالشی از زبان‌های ایرانی نو و متعلق به شاخة شمال غربی زبان‌های ایرانی است. از نظر ویژگی‌های گویشی و محدودة جغرافیایی به سه گویش شمالی‌، مرکزی و جنوبی تقسیم می‌شود و به دلیل حفظ ویژگی‌های زبانی دوران باستان و میانه و نیز قرار گرفتن در زمرة‌ زبان‌های در خطر‌، اهمیت ویژ‌ه‌ای در مطالعات گویش‌شناسی دارد. در مقالة حاضر پربسامدترین فرایندهای واجی تالشی شمالی (گونة عنبرانی)، طی تحول از ایرانی باستان و ...

صرف‌نظر از نگاهِ اخلاقی به ماجرای ابلیس، که صوفیّه آدمی را از دسیسه‌های او برحذر می‌دارند، مسأله «نافرمانیِ وی در امرِ سجود بر آدم(ع)»، همواره موضوع بحثِ گروهی از عارفان مسلمان بوده است. از جملة این عرفا که در این باره دیدگاهِ به نسبت نو و کاملی دارد، عین‌القضات همدانی است. از منظرِ وی، سجده نکردنِ ابلیس بر آدم(ع)، ناشی از عشق راستینِ او به معشوق ازلی و نیز جریان قلم تقدیر الهی است. طبق نگرشِ دوگانة او، ...

یکی از جلوه‌های دل انگیز و پر شور مثنوی، انعکاس خُلق و خوی انسانی است که معمولاً در قالب حکایات و تمثیلات نمادین و با نقش آفرینی موجودات و پدیده‌های غیر انسانی متجلی شده است. مولانا در این تمثیلات در پی آن است که با نگاهی نقادانه به جهان طبیعت و عالم معنا، برای تعمیق و تبیین آموزه‌های عرفانی و تعالیم آموزه‌های اخلاقی، از هر عنصر و شگردی بهره بگیرد، تا چراغی فرا راه سالکان حقیقت و جویندگان ر...

مجموعة عشق با صدای بلند، گزیده‌ای از اشعار نزار قبانی است که احمد پوری آن را به واسطة زبان انگلیسی به فارسی بازگردانده‌است. در روند این ترجمة ادبی از عربی به انگلیسی و آنگاه به فارسی، تغییراتی در گفتمان‌های حاکم بر متن صورت گرفته که رصدپذیر است. از جملة این گفتمان‌ها می‌توان به گفتمان مذهبی‌ـ دینی، ملی‌ـ قومی و ساختارشکن و سیاسی اشاره کرد که در روند ترجمه دچار تغییر یا احیاناً حذف شده‌اند. در ای...