یکی از عناصری که در بحث تعارض، فتاوای فقهای متأخر از آن متأثر بوده، حمل روایات بر تقیه است. این شیوه را به کرّات می‌توان در آثار شیخ طوسی مشاهده کرد. به‌کارگیری این طریق، هنگام علاج اخبار متعارض، از خصوصیات بارز وی محسوب شده که در دوران ماقبل ایشان، بی‌سابقه بوده است و دو کتاب «تهذیب الأحکام» و «الإستبصار فیما اختلف من الأخبار» نمونه‌های معینی بر این ادعا هستند. پژوهش پیش‌رو با واکاوی عملکرد شیخ...

تاریخ‌نگاری سامانیان تاحدودی ادامة ساده‌نویسی اواخر قرن دوم هجری قمری است، اما نثر مصنوع شماری از مورخان و نویسندگان، در ستایش امیران و وزیران، مبالغه‌آمیز بوده است و آنان را پادشاهانِ برحق دانسته‌اند. تاریخ‌نویسی این دوره بیش‌تر برمبنای مشاهدات شخصی و اسناد بوده و از این نظر مهم است. تبیین ویژگی‌های عمدة تاریخ‌نگاری و نقاط ضعف و قوت برجسته‌ترین منابع تاریخی سامانیان اولویت این پژوهش است؛ ازجمله...

خواجه‌نصیرالدین طوسی یکی از شخصیت‌های برجستة علمی ایرانی است که تلاش‌ها و آثار علمی ایشان در زمان خود بسیار درخور توجّه ‏بوده است. وانگهی، کتاب اخلاق ناصری، اثری اخلاقی و فلسفی درمورد تهذیب اخلاق فردی، تدبیر و سیاست امور اجتماعی است که ‏خواندن دگربارة آن خالی از فایده نیست. هدف این نوشتار، بررسی این کتاب ارزشمند از چشم‌انداز علوم جنایی است تا دلالت‌های آن ‏دراین‌زمینه بررسی شود. برای این منظور، ...

"فرهنگ" تفکرجمعى جامعه است که درپدیده‏هاورفتارهاىاجتماعى تجلىمى‏یابدوتمامىاموراقتصادى،اجتماعى،سیاسى،نظامى،مادىومعنوىرامتأثرمى‏سازد. باتوجه به معناى دین وفرهنگ ونظربه مبانىواهداف آندوونیزعملکردونقش دین وفرهنگووجه مشترکى کهبین آندووجوددارد؛به این نتیجه مى‏توان اعتراف نمودکه دین وفرهنگ پیوسته یک رابطه ناگسستنى وتنگاتنگ دارندوهمان گونه که دین درتمدن وفرهنگ انسان نقش مؤثرى راایفامى‏کندفرهنگ نیز،دربه...

از متون جغرافیای انسانی اطلاعات و آگاهی‌های ارزشمندی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به دست می‌آید. در این متون، جغرافی نگاران مسلمان به وصف اوضاع اجتماعی، خُلق و خو، آداب و رسوم، اوضاع دینی و سیاسی اقوام و ساکنان مناطق گوناگون جهان اسلام پرداخته‌اند. وصف اصطخری و مقدسی دو جغرافی نگار برجسته ایرانی و عرب قرن چهارم، علاوه بر بیان امور واقع جغرافیایی ـ تاریخی، تحت تأثیر گرایشهای قومی، دینی و...

. بر این اساس با مراجعه به فلور ها، منابع موجود، متخصصِین و مراکز تحقِیقاتِی لوکالیته های گونه مورد بررسی مشخص شد و 13 زیستگاه ویژه برای گونه t. parthenium تعیین گردید. در بررسی این زیستگاه های ویژه، گونه های همباش شناسایی شدند. سپس با استفاده از نرم افزارanaphyto داده های فلوریستیک،به روش fca آنالیز گردیده و گروه بندی زیستگاه های ویژه با استفاده از مارکر فلورستیک انجام شد. سپس بررسی شرایط اکولوژی...

تأویل، واژه‌ای پرکاربرد و تأثیرگذار در حوزه دینی است که کارکرد اصلی آن، راهیابی به حقیقت متون است. ملاصدرا در آثار متعدد خود، در مواجهه با متون دینی، ضمن تأکید بر منبع وحی، بحث تأویل را مطرح می‌نماید. مقاله حاضر، به روش اسنادی، توصیفی و تحلیل محتوا، به مفهوم شناسی تأویل در اندیشه ملاصدرا و بررسی جایگاه احادیث و چگونگی تأویل آن در مکتب عقلی این دانشمند می‌پردازد. نتیجه پژوهش مشخص می‌سازد که صدرا...

حکومت‌ها برحسب ماهیت خویش، اهداف و مقاصدی دارند که درجهت نیل به آن تلاش می‌کنند. دین مبین اسلام، عدالت و آزادی را به رسمیت شناخته و در متون و ادبیات اندیشمندان مسلمان نیز به‌ویژه در دوران جدید مورد توجه قرار گرفته است. از منظر امام خمینی، اهداف عالیه حکومت اسلامی بر دو بال عدالت و آزادی استوار است. ازجمله الزامات عدالت ابتنای دین، قانون و جامعه بر عدالت، تربیت و تهذیب انسان و حکومت می‌باشد. همی...

در سده 19 میلادی با تلاقی جامعه سنتی ایران با مدرنیته غرب پرسش چه باید کرد؟ طرح شد. پاسخ عبدالرحیم طالبوف تبریزی به این سوال، پذیرش مشروط مدرنیته بود. وی عناصر مهم مدرنیته و هویت مدرن مانند خردگرایی، قانونگرایی، حاکمیت ملی، انتقاد پذیری و تا حدی سکولاریسم را می‌پذیرد ولی برخلاف آخوندزاده و آقاخان کرمانی دین ستیز نیست. با وجود این، به مثابه یک دموکرات و نه لیبرال، بر بومی کردن مدرنیته در ایران ...

از دید بسیاری از شارحان غزالی، معرفت نبوی یا مرتبه‌ی علم مکاشفه، درنظر غزالی مرتبه‌ای فراتر از عقل است که انسان در آن حقایقی را می‌یابد که عقل قادر به دریافت آن‌ها نیست، حال آنکه بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این مرتبه‌ی‌ معرفتی نه‌تنها معرفتی عقلانی، بلکه خود، مبتنی‌بر برهان و تفکر قیاسی و ماهیتاً ظهور عالی‌تر مرتبه‌ی عقل استدلالی است. حقایق، در این مرتبه، کشف، مشاهده و رؤیت می‌شوند، ولی نه به م...