تحلیل مقایسه‌ای دو ترجمۀ فارسی کلیله و دمنه (مطالعۀ موردی: حکایت بوزنگان / حمدونگان) این نوشتار در صدد تطبیق حکایت بوزنگان کلیله و دمنه با دو ترجمۀ فارسی قرن ششم هجری، یعنی ترجمه‌های نصرالله منشی و محمد بن عبدالله بخاری است. نگارندگان تلاش کرده‌اند تا با روش توصیفی ـ تطبیقی به تحلیل ساختاری این دو ترجمه بپردازند و در ضمنِ آن به طور خاص به شیوۀ آنها در برابریابی واژگانی نیز توجّه دهند...

این مقاله ضمن اشاره به برخی از توانایی‌ها و روحیات لازم برای حرفۀ مترجمی، به نقد ترجمۀ کتاب "العبرات" منفلوطی با عنوان "سیل سرشک"و خطاهای شایع در این کتاب پرداخته است که به دنبال عدم تسلط به زبان مبدأ و مقصد پیش می‌آیند. ترجمۀ این کتاب را قاسم مختاری، محمود دهنوی و نوذر عباسی برعهده­داشته‌اند. به­طور کلی این نوشته دربر گیرنده دو بخش می‌باشد. بخش اول شامل تسلط به زبان مقصد و خطاهای ناشی از عدم ت...

کتاب اصول اقلیدس، که گاهی آن را به نام مؤلفش «کتاب اقلیدس» نیز می‌نامند و در تألیفات ریاضی دورۀ اسلامی آن را به علت شهرت فراوانش کتاب اصول نیز خوانده‌اند، از منابع مهم ریاضیات دورۀ اسلامی بوده است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخ ترجمۀ این اثر به زبان عربی و تحریر خواجه نصیرالدین طوسی از آن، برخی از ویژگی‌های این تحریر، از راه مقایسۀ آن با ترجمۀ اسحاق بن حنین، خواهد آمد. سپس با مقایسۀ بخش‌هایی ...

تا کنون چهار نسخۀ کهن از رسائل بابا افضل کاشانی از سدۀ هفتم هجری می شناختیم. اینک نسخۀ دیگری از سدۀ مزبور مورّخ سنۀ 676 هجری به دست آمده که متعلق به مجموعۀ شخصی وحید ذوالفقاری در شهر یزد است. این نسخه مشتمل بر ترجمۀ ینبوع الحیاه، متن عربی رسالۀ تفاحه و ترجمۀ فارسی آن است که در این مقاله تلاش شده ضمن معرفی نسخۀ مزبور به بیان جنبه ها و ویژگی های نسخه شناختی آن پرداخته شود. دسترسی به نسخۀ کهن دیگری...

اعراب القرآن از دانش‌هایی است که در راستای فهم و تفسیر استدلالی قرآن کریم شکل گرفته و در آن، آثار ارزشمندی تالیف شده است. در میان قرآن‌پژوهان، معرِبان در کتاب‌های «اعراب القرآن» و مفسران در آثار تفسیری خود به خوبی اهمیت این دانش را دریافته و از آن بهره برده‌اند اما برخی از مترجمان با تساهل از این دانش گذر کرده و به یافته‌های دانش اعراب القرآن به عنوان یکی از بایسته‌های مقدماتی ترجمۀ قرآن کمتر تو...

نظریۀ تکامل، در نیمۀ دوم قرن نوزدهم میلادی، از طریق متون درجۀ دوم و معمولاً ماده‌گرایانه به عرب‌زبانان معرفی شد. این صورت از نظریۀ تکامل در واقع التقاطی بود از نظریه‌های داروین و دیگر تکامل‌گرایان آن عصر. محمدرضا اصفهانی با اصل نظریۀ تکامل مخالف نبود و آن را از حواشی ماده‌گرایانه‌اش تمییز می‌داد، ولی تکامل انسان را نه تنها خلاف آموزه‌های دینی، بلکه از نظر علمی نیز نادرست می‌دانست. وی بر اساس خلا...

در این مقاله، بر‏اساس فرایندهای واژه‏سازی بائر (1983) در هستۀ نظری پژوهش، فرایندهای واژه سازی را در برخی متون سیاسی روزنامه‏ها در دو دهۀ 1340 و 1370ش بررسی و مقایسه کرده‏ایم. این تحقیق به‏روش توصیفی و تحلیلی، و با استفاده از دو شیوۀ آماری توصیفی (جدول‏ها و نمودارها) و استنباطی (آزمون خی دو) انجام شده است. بررسی‏ها و شواهد آماری بیانگر آن است که در این دو دهه، میان توزیع فرا‏وانی فرایندهای قرض‏...

این پژوهش، مختص بررسی جایگاه حیوانات در دو دین هندو و اسلام است. ضرروت چنین تحقیقی از آن رو احساس می شود که بحث محیط زیست و حمایت از گونه های جانوری، مورد توجه جوامع امروزی است. این تحقیق در چهار بخش اساسی تدوین شده است. در فصل اول به کلیاتی درباره چگونگی آفرینش حیوانات و زندگی پس از مرگ آنان پرداخته ایم. به این منظور متون مقدس هر دو دین و برخی متون جانبی دیگر را بررسی کرده ایم. نتیجه فصل اول ا...

ابونصر سراج اللمع را در رد شبهات صوفی­‌ستیزان و تثبیت مبادی تصوف و نشان دادن مطابقت آن با کتاب و سنت به زبان عربی به رشتۀ تحریر درآورد. قرنها گذشت تا آنکه در قرن بیستم متن آن به زبانهای اروپایی درآمد و پس از آن با تأخیر به فارسی نیز برگردانده شد. اللمع دو ترجمۀ فارسی دارد. نخستین ترجمه که ناقص است و تنها شش کتاب اول اللمع را در بر می‌گیرد، در 1380 منتشر شد و ترجمۀ دوم...

چکیده جستار پیش رو به بررسی و نقد کتاب le point sur l’approche communicative اثر کلود ژرمن می پردازد و دربرگیرندۀ دو بخش اصلی است. در بخش اول، ابعاد محتوایی اثر le point sur l’approche communicative نقد شده است. ابتدا کتاب از حیث بهره جویی از منابع تحلیل و سپس، به ترتیب فصل ها، به نقاط قوت و ضعف آن پرداخته شده است. این مقاله از یک سو نشان می دهد که چگونه کلود ژرمن به صورت مستدل و مختصر مسائل را...