محور اصلی این نوشتار بررسی وضعیت متون ترجمه ای در گسترۀ علوم اجتماعی در جامعه ماست. فرض اولیۀ ما این است که متون علمی موجود، در حالی که نمودی از توسعۀ علمی هستند، می توانند منبعی برای توسعه علم و فرهنگ نیز باشند. یادآوری می کنیم که در این بحث تأکید ما بیشتر بر متون ترجمه ای است که مخاطب آنها اجتماع علمی و به ویژه فضای آموزشی دانشگاهی است. پس متونی که در این بررسی می گنجند با جهان آموزش و یادگیر...

ترجمة لفظ‌به‌لفظ آثار ادبی به‌ویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشته‌های خود بیان می‌کنند، همواره دشواری‌ها و چالش‌هایی را پیش‌ رو داشته ‌است. از جملة این چالش‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد که در سطح جمله‌ها و ساختار آن‌ها‌ و هم‌چنین در سطح معادل‌یابی در فرایند ترجمة لفظ‌به‌لفظ این متون روی می‌دهد. کتاب البدائع والطّرائف نوشتة ادیبِ فیلسوف جبران خلیل ‌جبران است ک...

در پژوهش­های تاریخ ایران باستان که کمبود اطلاعات اعم از نوشته­های مورخان کلاسیک، پوست­نوشته­ها و سنگ نوشته­ها، و به مفهومی دیگر، داده­های مادّی(باستان­شناختی) و مکتوب،  مورخ را در تحلیل صحیح و دقیق آن دوره دچار مشکل می­کند، ترجمۀ یک اثر کلاسیک مربوط به دوره­ای خاص چنان اهمیت می­یابد که تنها با انتشار یک اثر در این حوزه، اطلاعات و داده­های تاریخی به گونه­ای دیگر تفسیر و تعبیر خواهند شد. از این رو...

ترجمة متون و ایجاد پل ارتباطی میان دو بستر مفهومی در دو قالب متفاوت نه تنها علم بلکه هنر است. غالباً ترجمه ای درخور توجه است که توانایی کاربرد مفاهیم مناسب را در زبان دوم داشته باشد. با اذعان به پیچیدگی کار ترجمة متون تاریخی و پاس داشت کار مترجمان، اشاره به برخی نکات ظریف اما کلیدی در ترجمة این متون، دورنمای بهتری را برای این دسته از ترجمه ها دربر خواهد داشت. انتقال نام های تاریخی از زبان های خا...

ابن الفارض مصری ازجمله عرفای نامی و شاعران برجسته سده هفتم هجری است .هرگاه از او نام برده می شود، دو قصیده او ”خمریه“ و ”تائیه کبری“ که سرشار از رموز ومصطلحات عرفانی و مطالب ادبی است، به ذهن خطور می کند. هرچند از آثار ادبی و عرفانیبه جا مانده از او جز دیوان کوچکی در دست نیست اما م یتوان گفت از مشهورترین دواوینعرب ب هشمار می رود.در این مقاله به بیان بعضی از جنبه های عرفانی، ادبی و هنری این شاعر...

واژگان و ادواتی در قرآن کریم وجود دارند که تنوّع نحوی آن ها ، در فرایند برگردانشان به زبان فارسی ، مستلزم توجّه شایانی به نحو  یا دستور زبان عربی است . گاه عدم تشخیص نوع این  ادوات و ترجمۀ صحیح آن ها با توجّه به مقتضیات زبان مقصد، مترجمان را دچار لغزش کرده است. در این میان، ادوات استیناف از جایگاه خاصّی برخوردار است . جستار حاضر می کوشد تا بازگردان برخی از ادوات استیناف (واو، فاء، حتّی، لکن و بل) را...

پیدایش فنّاوری جدید چاپ دسترسی عامۀ مردم به اطلاعات و گردش سریع تر آن را امکان پذیر کرد. معیار سازیِ زبان های بومی برخاسته از چاپ امری پذیرفته شده است که آگاهی هویتیِ جدیدی را میان گروه های اجتماعی سبب می شود. تا پیش از سال 1837 م/ 1253 ق، فارسی زبان رسمیِ حقوقی ـ دیوانی، بازرگانی، و فرهنگی شبه قاره بود و نخبگان هندو و مسلمان از آن استفاده می کردند و نیز زبان نوشتاریِ مسلمانان هندی برای مقاصد دینی ب...

توجه روزافزون به علم تاریخ و انتشار کتب غنی و سودمند به زبان‌های مختلف در این زمینه، مترجمان متون تاریخی را ملزم می‌سازد تا با رعایت چهارچوب‌های علمی به این امر مهم بپردازند. بی‌تردید انجام این کار بدون آگاهی از شاخصه‌های علمی این فن ممکن نیست. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های متون علمی و ادبی، سعی شده است با طرح یک مدل، ترجمة علمی و ترجمة ادبی با هم مقایسه و شاخصه‌های هر یک برشمرده شود. در ادا...

این مقاله به مطالعة پنج فیلم مهم سینمای کلاسیک هالیوود می­پردازد و استدلال می‌کند که در دورة کلاسیک، سینمای داستانی از سلسله­ای از اصول، راهکار و قرارداد برای آغاز و ورود به فیلم­ها تبعیت می­کرد و تشریح می­کند که این اصول بر مبنای نظریات فلاسفه در باب نحوه شناخت، درک و استدلال ذهن انسان بنا شده است. این مقاله در پی اثبات این نظریه است که در این دوره، استودیوها با استفاده از فلسفه، نسبت به تدوین...

عطیه در اصطلاح فن تنجیم بخششی است که منجمان احکامی برای تعیین عمر مولود به یکی از سیارات نسبت می دهند. اختر شناسان این بخشنده را «کدخدا» خوانند. از تاثیر کدخدا درهیلاج بر کمیت سالهای عمر مولود و کیفیت سعادت و نحوست آن استدلال می کنند. هیلاج یکی از امور پنجگانه است که با محاسبات ویژه ای به دست می آید و به ترتیب عبارتند از: شمس و قمر و سهم السعاده و جزو اجتماع مقدم یا جزو استقبال مقدم و طالع چنان...