این نوشتار به بررسى و تبیین مفهوم فلسفى - عرفانى "عالم صغیر" یعنى تصور موجود انسانى به منزله‏ى جهانى کوچک که دربردارنده‏ى تمام عناصر "عالم کبیر" (منظومه ى بزرگ جهان هستى) است، مى‏پردازد. پس از بحث کوتاهى در باره ى تاریخچه ى اندیشه ى "عالم صغیر و کبیر" در فرهنگ اقوام یهود، یونان، هند و ایران در عهد باستان، به تبیین دیدگاه اسلام و حکماى مسلمان در این زمینه نیز پرداخته مى‏شود. بخش پایانى این تحقی...

«استقراء» به عنوان روشی برای به‌دست آوردن فرضیه‌های علمی و هم‌چنین شیوه­ای در استدلال، ریشه­هایی تاریخی حتی در آثار فیلسوفان یونان باستان دارد. در مواجهه با مسأله‌ی استقراء که هیوم مطرح کرد، برخی فیلسوفان به  شک‌گرایی روی آوردند و برخی دیگر با ابتناء بر دیدگاه‌های معرفتی موجه­‌سازانه درصدد دفاع از استقراء به‌عنوان روشی علمی برای کسب معرفت برآمدند. دیوید میلر، به پیروی از پوپر همه اشکال پروژه مو...

پرسش ”سعادت چیست؟“ از جمله مهم ترین پرسش هایی است که اندیشه فیلسوفان یونان باستان را به خود مشغول داشته بود. در آن دسته از محاورات اولیه افلاطون که به احتمال زیاد نمایانگر اندیشه سقراط هستند، سقراط به بررسی مسائل اخلاقی و می کوشد تا حد ممکن، تبیینی از چیستی فضیلت (یا فضایل)، زندگی سعادتمندانه و نسبت میان فضیلت (یا فضایل) و تحقق سعادت به دست دهد. در این مقاله، با قبول اصل سعادت باوری سعی شده است...

تاریخ داستان­نویسی معاصر پیوند محکمی با زندگی و آثار هدایت دارد. هدایت یکی از خاصّ­ترین نویسندگان معاصر ایران است که نگاه متفاوت­تری نسبت به زندگی و دنیای اطراف خود دارد. در این مقاله با بررسی زندگی وی و نیم­نگاهی به بوف­کور به بررسی تیپ شخصیتی وی می­پردازیم. جین شینودا بولن با تکیه بر دیدگاهِ یونگ و خداهای یونان باستان ، به مطالعه بر تیپ های شخصیتی مردانه و زنانه پرداخته کرده است. نتایج این پژوه...

ارسطو درباره فن شعر، انواع آن و اهدافی که از هر یک انتظار می­رود سخنانی دقیق ابراز کرده است که امروزه علیرغم باورهای متنوع و متفاوت در این قلمرو، هم­چنان از اهمیت و ارزشی والا برخوردار است. یکی از مباحثی که او با تکیه و تمرکز بسیار بدان پرداخته است، مقوله تراژدی است. در نگاه او تراژدی در فضایی سرشار از هم­دردی و هراس که حاصلش پالایش از احساسات منفی و تزکیه نفس است بانجام می­رسد. در این مقاله در...

مفهوم تراژدی مدرن، در قالب مضمونی نو، در قلب ادبیات معاصر جای گرفته است. بی شک، به دنبال مرگ تراژدی است که این مفهوم استقلال خود را به دست آورده و مجال این را یافته است تا پهنه ی خود را گسترده تر سازد. از این نقطه نظر، مارگریت دوراس، در مقام یک رمان نویس نو، به لطف آثارش، نقش برجسته ای را در بازگشت مفهوم تراژدی به بطن جامعه ی ادبی ایفا می کند. وی، با ارائه ی دیدی تراژیک از هستی بشری، بر اشکال ن...

اگر نوشتار سوفوکلس در خصوص نافرمانی مدنی را در جرگه مباحث فلسفی ندانیم و از آن بگذریم، از سقراط و نگاه ویژه فلسفی او در این باب نمی توان گذشت. او که از سوی حکومت آتن به‌ناحق به اعدام محکوم شده بود، حاضر نشد به پیشنهاد دوستانش عمل کند و با نافرمانی مدنی نسبت به حکم صادر‌شده، از زندان بگریزد؛ زیرا نافرمانی مدنی را امری خلاف فضیلت و قرارداد اجتماعی تلقی می‌‌کرد. ولی این دیدگاه مخالفانی سرسخت پیداک...

افلاطون فیلسوفی است که از یک سو، از اسطوره و زبان اسطوره ای در آثار خود بطور مشبعی استفاده کرده است و از سوی دیگر، او یکی از جدیدترین منتقدان اسطوره و اندیشه اسطوره ای و شعر و شاعری در دوران باستان به شمار می رود. کسی که حتی آشنایی اندکی با اندیشه و آثار افلاطون داشته باشد، خود را با این پرسش مواجه می بیند که موضع حقیقی افلاطون در قبال اسطوره چیست و چگونه می توان میان این دو موضع او جمع کرد؟ آی...

نگارنده در این مقاله ابتدا مفهوم دولت اخلاقی را بیان کرده و به دلیل مناقشه‌آمیز بودن این مفهوم و اختلافات فزاینده‌ای که در معنا و کاربرد آن وجود دارد، ضمن بررسی رویکردهای مختلف در باب دولت اخلاقی به بازخوانی اندیشة سیاسی امام در این نوشتار پرداخته است. در ادامه، دیرینه‌شناسی رویکردهای مختلف در دولت اخلاقی را در آثار و نوشته‌های پیشینیان حتی پیش از یونان باستان تا به امروز بررسی نم...

مقوله «توصیف» به عنوان یکی از قدیمی‏ترین مقولات ادبی شناخته می‏شود که قدمت آن به دوران یونان باستان باز می‏گردد و در ادبیات معاصر نیز دارای نقشی پررنگ می‏باشد. علیرغم این گستردگی و قدمت، کمتر مطالعات علمی و تحلیلی در رابطه با پدیده توصیف و متن توصیفی صورت گرفته است. کتاب متن توصیفی تالیف مشترک آقایان ژان-میشل آدام ‏و آندره پتی ژان را می‏توان اولین کتاب تحلیلی در زبان فرانسه از این گونه نام برد....