قانون اساسی یکی از کلیدی ترین مفاهیم در حقوق عمومی است که در آن هم نهادهای قدرت و رابطۀ آنها با هم مشخص می شود و هم حقوق و آزادی های بنیادین مردم تضمین می گردد. با این حال مفهوم قانون اساسی در کشورهای مختلف با توجه به ساختار سیاسی و تجربه های تاریخی آنان متفاوت است. در این مقاله پس از بررسی مفهوم و اهداف قانون اساسی و تجربۀ سه انقلاب انگلیس، فرانسه و آمریکا، تجربۀ ایرانیان در انقلاب مشروطه و چگ...

این مقاله به بررسی موضوع  ناامنی در عصر مشروطه می‌پردازد. پرسش اساسی این است که نسبت بین  ناامنی و دموکراسی‌خواهی را در دوران  مشروطه، چگونه می‌توان تبیین کرد؟ فرضیة اصلی این است که گسترش ناامنی و دغدغة مشروطه‌خواهان برای تأمین امنیت موجب به حاشیه رفتن دموکراسی و اولویت یافتن برقراری امنیت از طریق یک دولت مقتدر شد. اساساً ناامنی در عصر مشروطه نه‌تنها دموکراسی‌خواهی را در اولویت درجة دو قرار ...

هدف انقلاب‌ها و جنبش‌های مشروطه در همه‌جا برپاداشتن و استمراربخشیدن به دولت مدرن و نهادهای آن در چارچوب مدل مشروطۀ دولت ـ ملت بوده است. در این مدل، ارتش ملی به عنوان یکی از نهادهای اصلی دولت، نقش مهمی در برقراری حاکمیت و انحصار مشروع زور برعهده دارد. اما در ایران جنبش مشروطه و حامیان آن، با وجود برانداختن رژیم پیشین، از تأسیس نهادهای کارآمد و قدرتمند یک دولت مدرن از جمله ارتش ملی بازماندند. علل...

در جریان انقلاب مشروطه، گروه‌های اجتماعی گوناگونی اعم از روشنفکران، علماء، اصناف و صوفیان نقش­آفرینی کردند. برخی از اعضای این گروه‌ها، در پی انقلاب مشروطه به صف هواداران انقلاب پیوستند و برخی دیگر هم یا به جبهه مخالفان گرویدند و یا مشی کاملاً بی‌طرفانه‌ای برگزیدند. صوفیان و درویشان نیز از جمله طیف‌هایی بودند که در این حادثه نقش داشتند. شعب مختلف نعمت ‌اللهیه از جمله صوفیانی بودند که در جریان انق...

تئوری معرفت شناختی مکتب اصلاح طلبی دینی ناظر بر ضرورت تعامل عقل ودین در سنجش صحت و سقم گزاره ها و ایده های مختلف است. این تئوری با دو چالش عمده نظری مواجه بوده است. یکی از این دو چالش ناظر بر ادعای متجددین مبنی بر تعارض نظریه تعامل عقل و دین با ضرورت "آزاداندیشی" است و چالش دوم دیدگاه اصل گرایان مبنی بر مغایرت نظریه مزبور با ضرورت "عبودیت الهی " است. این مقاله با پرسش از میزان حقیقی بودن مدع...

نهاد روحانیت، در گذشته و حال مهم ترین سهم را در حفظ و ترویج اسلام داشته و دارد. این نهاد خصوصاً در دهه های پیشین و از جمله در دوران نهضت مشروطه با آفات، اختلافات و مشکلاتی مواجه بوده که باعث شکاف و چند دستگی میان ایشان گردید و علی رغم طراحی چارچوب نظری نظام حکومتی اسلام نتوانستند در مقام اجرا این استراتژی را پیاده نمایند. در مقابل، حضرت امام(ره) با درک روشن آفات موجود در حوزه های علمیه و همین طو...

چکیده: شیخ فضل الله نوری از علمای طراز اول در نهضت مشروطیت (عدالتخوانه) و مخالف با استبداد بود؛ اما پس از اینکه دست روسنفکران غرب زده وارد نهضت مشروطه شد و نهضت مشروطه‌ای که مد نظر شیخ و علمایی که برای محدود کردن استبداد به پا خواسته بودند در دست روشنفکران قرار گرفت شیخ با علم کردن مشروطه مشروعه به مخالفت با آنان برخواست، اما روشنفکران موفق شدند بر موج ضد استبدادی جامعه سوار شده و شیخ را طرفدار...

در جریان انقلاب مشروطه حداقل دو گفتمان فکری عمده یعنی «گفتمان روحانیت مشروطه­ خواه» و «گفتمان روشنفکری ایران» قابل شناسایی است که با ائتلاف موقت این دو گفتمان در مرحله اول بر استبداد پیروز می­ شوند. تعامل اولیه این دو در جریان انقلاب گونه­ ای خاص از مشروطه­ ی ایرانی را به تصویر می­ کشید که در جریان تحولات بعدی، این تعامل تبدیل به تقابل فکری این دو جریان فکری شد که در نهایت منجر به ناکامی در دست...

مجدالاسلام کرمانی روحانی روشنفکر و روزنامه نگار برجستة عصر مشروطه بود که عمرش را در راه خدمت به وطن سپری کرد. وی با نوشتن مقالات متعدد در روزنامه ها به خصوص جریدة ادب به مبارزه با حکومت استبدادی قاجاریه پرداخت و حتی به تبعید در کلات محکوم شد؛ ولی بعد از پیروزی مشروطه خواهان و برپایی حکومت جدید چهار روزنامة: ندای وطن، الجمال، کشکول و محاکمات را در جهت تمجید از مشروطه و مذمت استبداد منتشر کرد. می...