ظهور اسلام، از بزرگترین انقلابات تاریخ بشری به شمار می رود؛ که از شبه جزیره عربستان شروع و به سوی ملل همجوار که اغلب صاحب فرهنگ و تمدن برجسته ای بودند، روی آورد. یکی از این ملل صاحب تمدن ایران بود؛ که همگام و چه بسا پیشاپیش سایر سرزمینهای اسلامی، مشعلدار یک تمدن باشکوه و عظیم، به نام تمدن اسلامی گردید. یکی از فرازهای مهم تمدن اسلامی، حرکتی است علمی، که طی قرون دوم تا چهارم هجری مقارن با هشتم تا...

توسعه سرزمینهای اسلامی توسط دریانوردان و بازرگانان ، رونق تجارت جهانی را در پی داشت و رونق و رشد مناسبات تجاری دریایی باعث افزایش مبادلات تجاری بخشهای مرتبط جهان اسلام بخصوص بنادر واقع در این راه دریایی را در پی داشت.بررسی دقیق و کسب شناخت عمیق نسبت به جایگاه راه دریایی ادویه بعنوان یکی از مشهورترین و مهمترین راه تجاری دریایی ، بازرگانی در قرون گذشته از جهات بسیار ضروری می نماید. نخست از آن جهت...

کتابخانه ها مرکز حضور کتاب ها، و هر کتاب نماینده تفکر شخص و شخصیتی در زمینه یا زمینه های خاص و در زمانهای خاص می باشد؛ هر چه بر تعداد کتاب ها و در نتیجه کتابخانه ها افزوده شود نشان از افزایش وجود شخصیت ها و تفکرات در آن محدوده زمانی و مکانی می باشد و آن نیز به نوبه خود حاکی از توسعه فرهنگ و تمدن در آن دوره زمانی و مکانی خاص می باشد؛ چراکه کتابخانه ها از غنی ترین عناصر فرهنگی و تمدنی هر جامعه مح...

پس از هجرت پیامبر اکرم(ص) از مکه به مدینه ندای اسلام در محدوده شبه جزیره عربستان، گستره قابل ملاحظه ای پیدا کرد و با پیروزی های تاریخی مسلمین بر کفار و مشرکین، حوزه اثر اسلام در محدوده ی این شبه جزیره بیشتر نیز می شد و لازم بود تا پیامبر اکرم (ص) با حضور در مکه یک بار دیگر حضور اسلام را به نمایش بگذارد. لذا در سال ششم هجرت به قصد انجام عُمره مفرده عازم مکه شد که با ممانعت قریش مواجه و در نهایت ب...

در هر مرمّتی حداقل دو عنصر «موضوع مورد مرمت» (ابنیه و اشیاء) و «عامل انسانی مرمت» (مرمتگر) را به خوبی می توان از یکدیگر تمیز داد. بدیهی است که «مرمتگر» به عنوان مداخله گر در اثر تاریخی -که موضوع مرمت است- در امر مرمت، نقش تعیین‎کننده ای دارد. از سوی دیگر، با وجود اینکه راهبردها و رهنمودهایی درباره‎ی مداخلات در آثار تاریخی برای مرمتگران تدوین یا توصیه شده اند؛ «مرمتگر»، ویژگی های شخصی و نیز مبنای...

دانش پزشکی و داروسازی در ایران قدمتی طولانی دارد. از زمان های گذشته اجاز? طبابت و داروسازی تنها به کسانی داده می شده که در این باره درس می خوانده اند. برای مثال، در دور? ساسانیان،کسانی که در دانشگاه جندی شاپور در این رشته ها تحصیل می کردند اجاز? انجام این کارها را دریافت می کردند. در دور? شکوفایی تمدن اسلامی نیز این علوم رواج بیشتری یافتند و تحت ضابطه و نظارت دولت قرار داشتند. اما این پیشرفت اد...

مهم ترین بندر ساسانی- اسلامی در خلیج فارس، بندر سیصد هزار نفری سیراف بود. ویرانه های بندر سیراف در ساحل خلیج فارس در 230 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر واقع است. به سال 850 میلادی، وقتی نام سیراف بر سر زبان ها بود، سیراف بندری مشهور بود که تجار زیادی در آن معاملات مهمی با جزایر و بنادر زنگبار، لامو، پومبا، کیلوا و سفاله در شرق آفریقا، هندوستان، مالزی، سوماترا و چین انجام می دادند. از عملکرد تاریخی بن...

فرایند مهاجرت نخبگان ایرانی به شبه قاره ی هند از زوایای مختلف مورد توجه محققان قرار گرفته است لیکن مطالعه و پژوهش در چگونگی، چرایی و تأثیرگذاری مهاجرت پزشکان ایرانی به عنوان جمع خاصی از این مهاجران خواست مقاله ی حاضر است. مطالعات مقدماتی نشان داد که حرکت رو به رشد این مهاجرت ها از یک سو متأثر از وجود عوامل دافعه در ایران و از سوی دیگر عوامل جاذبه در هند بوده است. با رصدکردن  چگونگی ورود پزشکان ...

این مقاله تلاش دارد که سابقه مفهوم صنعت و فناوری را در ادبیات علمی تمدن اسلامی بکاود و اگر نظریه ای پرداخته شده است، آن را با ادبیات جدید باز بنمایاند. پرسش اساسی این است که آیا در تمدن اسلامی، مفاهیم صنعت و فناوری توسط متفکران مسلمان مورد بحث و تحلیل واقع شده است یا خیر؟ به استناد آثاری که دانشمندانی مانند فارابی، اخوان الصفا، ناصرخسرو، ابن خلدون، خواجه نصیرالدین طوسی و میرفندرسکی بر جای نهاده...

در طب دوران تمدن اسلامی درمان با جراحی (العمل بالید یا دستکاری) یکی از دو راه معمولِ درمان بیماری ها و این نحوه ی درمان برای پزشک، مستلزم آشنایی او با دانش تشریح بوده است؛ اما تشریح در آن روزگار معنایی فراتر از شکافتن جسد انسان داشته است و علاوه بر کالبدشکافی (شکافتن کالبد)، کالبدشناسی (شناخت ساختار یا هیئت کالبد) و وظایف الأعضاء (شناخت عملکرد اعضاء) یا به تعبیری خویشکاری شناسی اندام ها را نیز ش...