در این نوشتار نخست به پیشینة تاریخی فلسفة نقدی تاریخ اشاره شده است ، سپس سه مسألة اصلی فلسفة نقدی تاریخ مورد بررسی قرار گرفته است . مسألة نخست آن نوع تبیین یا تبیین هایی است که در پژوهش های تاریخی لازم یا قابل قبول است . مسأله دوم این است که با توجه به نقش ساختاری ای که ارزشداوری ها غالباً در گزارش های تاریخی دارند ، تا چه اندازه استدلال های تاریخی باید یامی توانند فارغ از ارزش باشند . مسألة سوم...

پژوهش حاضر دارای دو بخش مجزا ولی مرتبط به هم می باشد. یکی بخش نظری است و دیگر بخش تاریخی. در بخش نظری که یک بحث روش شناسانه است، بنیادهای روش شناختی اعمال شده در رساله ، معرفی می شود و در بخش تاریخی ، بر مبنای آن بنیادهای نظری، مدلی از تاریخ دولت صفویان در ایران، ارائه و بررسی می شود. بخش اول بر چارچوب ارائه روش تبیین علی استوار است و بخش دوم بر مبنای تبیین علی ، پدیده ای معلول را با عنوان انفص...

امروزه بحث از منشأ دین، در شمار بحث های فلسفۀ دین و کلام جدید قرار گرفته و هنوز نمی توان تبیین نهایی و مورد اجماعی در این باره به دست داد. با این وجود، از جمله دیدگاه و رهیافت های مهم درباره دین، نظریه های کارکردی آن است که بر پایه مبانی خاص نظری، منشأ و خاستگاه دین با توجه به کارکردهای فردی و اجتماعی آن در دو رهیافت روان شناختی و جامعه شناختی توجیه و تبیین می گردد. در برخی آثار و اندیشه های مت...

احمد محمود از جمله داستان نویسان صاحب سبک معاصر است که هم در زمینه ی رمان و هم داستان کوتاه آثار در خور توجهی را ارائه کرده است . بومی گرایی و همچنین خلق داستان هایی با مضامین سیاسی و اجتماعی از مشخصه های اصلی کارهای اوست . بررسی ، تحلیل و نقد چهار مجموعه ی داستانی «زائری زیر باران ، غریبه ها ، پسرک بومی و قصه ی آشنا» که دربردارنده ی اصلی ترین مضامین و درونمایه های داستانی اوست ، نشان می دهد که...

در این مقاله با استفاده از مبانی سه­گانۀ هستی­شناسی، جهان­شناسی و انسان­شناسی به تبیین مرگ از نظر ابن­سینا و ملاصدرا پرداخته شده است. ابن­سینا بر مبنای نگرش ماهوی، از مبانی انسان­شناختی همانند دو ساحتی بودن انسان، روحانیة­الحدوث و روحانیةالبقا بودن نفس در تبیین مرگ بهره می­گیرد. در جهان­شناسی ابن سینا مسألۀ مرگ، بدون حضور عالم مثال منفصل و با تأکید بر عالم عقل و نظریۀ افلاک تبیین می­شود. او با ...

خالد حسینی رمان نویس معاصر افغانستانی در اثرش، هزار خورشید درخشان، به وضعیت اجتماعی دوران جنگ در افغانستان پرداخته است. این رمان در جامعه کتاب?خوان ایران چنان مورد توجه واقع شد که در مدتی اندک چندین مترجم آن را به فارسی برگرداندند. به نظر می?رسد یکی از رموز موفقیت این اثر وجوه رئالیستی آن است این رساله ضمن پرداختن به رئالیسم و اصول آن، و معرفی نویسنده و آثارش، عناصر رئالیستی رمان هزار خورشید د...

چکیده این تحقیق ضمن توجه به جایگاه طبیعت در نقاشی، به بازنمودهای آن در سبکهای مختلف و نقش طبیعت در آثار واقع گراترین نقاش قرن نوزدهم ( گوستاو کوربه ) و نقاشان سوررئالیست پرداخته است. افلاطون هنرمندان را مقلدان معرفی کرد، از سویی دیگر هرگز تقلید محض و عین به عین را تأیید نکرد چون معتقد بود هنرمندان مقلدانند بشرط آنکه نگاهشان به طبیعت و نظرشان به مُثُل باشد؛ و ارسطو نیز بر این باور بود که هنرمندان...

مسئلة قانونمندی در جغرافیا از دیرباز موضوع مجادلات بسیاری بوده و در سطحی گسترده‌‌تر در حوزة فلسفة علوم طبیعی و اجتماعی مطرح شده است. در حوزة علوم اجتماعی، همواره دو رویکرد در زمینة قانونمندی این علوم وجود دارد. در برخی مکاتب با اتکا به رویکرد رئالیستی، بر همانندی علوم طبیعی و اجتماعی اصرار شده است، اما مکاتب ایدئالیستی، علوم اجتماعی را متفاوت از علوم طبیعی می­دانند و قانونمندی این علوم را انکار...

هدف تحقیق حاضر، ارزیابی رئالیسم انتقادی در تاریخ‌گری ابن‌‌خلدون و معرفی مدل «دوری» وی در مورد تاریخ است.روش این پژوهش نیز در چارچوب مطالعه‌ای اسنادی است و نتایجی که از آن حاصل شد این است که دیدگاه ابن‌خلدون از یک‌سو دارای وجهی انتقادی و از سوی دیگر، رئالیستی است.وجه انتقادی آن بر انتقاد از اخبار رایج و مطابقت آن با واقعیات تاریخی برای نیل به تاریخ درست و معتبر تأکید دارد و وجه رئالیستی آن بر عب...

کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم در عین برخورداری از آشکارگری و سادگی در بیان مواضع معرفت شناختی خود حاوی عمق و غنای قابل توجهی است و از همین رو نیازمند بازخوانی و بازسازی های مستمر در گذر زمان است. در همین راستا، در این مقاله طی بازخوانی این اثر مهم، به پی جویی برخی دعاوی و مبادی دیدگاه مختار این کتاب برآمده و این نتیجه حاصل می شود که آنچه معرفت شناسی رئالیستی، در این کتاب و برخی کتب همسو تحت عنو...