منطقه «بلخ» از جمله مناطقی است که حدیث شیعه مدتی از حیات خویش را در آن سپری کرده است، ولی پژوهشی مستقل در بازخوانی تلاش محدثان شیعه در این منطقه شکل نگرفته است.  این منطقه بخشی از خراسان بزرگ در قدیم بوده و اکنون شامل استان­هایی در ازبکستان و افغانستان شود. حضور محدثان بلخی در این منطقه و بلخیان مهاجر به دیگر حوزه‌های حدیثی شیعه از یک سو و اقبال دانشیان شیعی به حضور در این مناطق سبب شد که حوزه ...

قرآن و سنت در مباحث اسلامی محور اساسی اندیشه و علم را تشکیل می‌دهد. همگام سازی اندیشه‌های دین مداران در این دو حوزه از اهمیت و تأثیر بالایی برخوردار است. در حوزه قرآن کریم و جایگاه متمایز آن در اندیشه تقریب میان اندیشمندان اسلامی بحث‌های بسیار ارائه شده است، اما به حوزه حدیث شاید کمتر توجه شده است. حال آن که حدیث به عنوان دومین رکن اساسی اندیشه اسلامی جدای از اهمیت ویژه از قابلیت‌های بالایی در ...

چکیده: موضوع خلقت انسان بر صورت الهی در ادیان مختلف الهی اعمّ از یهود، مسیحیت و اسلام مطرح شده است. این پژوهش در آغاز به بررسی روایت حدیث «إنَّ اللهَ خَلَقَ أدَمَ علی صُورَتِه»، وضعیت سندی و تفسیر آن از دید محدثان شیعه و سنی پرداخته که عواملی ازقبیل: وجود دو روایت صحیح‌السند از میان روایات مختلف، دلایل قرآنی و عقلی، اهمیت توجیه و روشنگری امامان و دانشمندان سبب تقویت سند حدیث و درک درست از معنا و تفسیر آن ش...

"مبانی" به معنای اصول و اساس هر چیزی است. در علوم نیز به اصول، بنیان‌ها و اجزای اصلی تشکیل‌دهنده هر علم گویند، که آن علم بدون آن ناقص خواهد بود. این مبانی از آن جهت که در هر علم متعددند، عموماً درباره علوم به صورت جمع آن کاربرد دارد، مثل "مبانی تفسیر" یا "مبانی علم الحدیث" و ...؛ "فقه الحدیث" نیز دارای اصول و مبانی متعددی است که "فهم حدیث" بدون آن شکل نمی‌گیرد. این مبانی، همان "پیش دانسته‌ه...

نقد متن حدیث به عنوان چهارمین محور مباحث مربوط به حدیث، کمتر مورد توجه بوده است. از راه نقد متن مى‏توانیم برخى علل و اسباب اختلاف و تعارض احادیث را پیدا کنیم. نخست باید از نقش جوامع اولى و ثانوى در بروز مشکلات متن حدیث سخن گفت. تقطیع، پذیرش حجیت تعبّدى خبر و تبویب روایات از منظر فتوا، سه نکته مشکل‏برانگیز در کار مؤلفان این کتاب‏هاست. از دیگر عوامل بروز اختلالات متنى، فقدان میراث مکتوب در دوره‏ها...

نقل است که خلیفه اول، در پایان عمر، از انجام دادن و... برخی امور اظهار پشیمانی کرده است. این مقاله به بررسی محتوا، اسناد، منابع، نقل‌ها، طرق نقل، نتایج و پیامدهای صحت حدیث، تعیین صحت و سقم و تطور نقل آن مشتمل بر حذف و تغییر و ابهام و کاستی و افزونی‌های این حدیث بر اساس منابع فریقین پرداخته است. هم‌چنین نظر رجالیان و محدثان و مورخان در باره سند و محتوای آن، نقل، بررسی، در آن نقد و مطرح شده است. ...

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین ولله الاسماءالحسنی فادعوه بها ستایش خدای یکتا را که بهترین و نیکوترین اسماء از آن اوست ‘ و متکلم به کلمات غیر متناهی بودن درشأن اوست. درود فراوان بی کران بر برگزیدگانش که نامهای بزرگ اویند‘ بویژه بر بزرگترین ایشان که احمد و محمد ومحمود است ‘ و بر آل او که خزائن حکم اسماء و صفات ربوبی اند‘و برهمه پیروان رستگار و بزرگوار ‘ و راویان صالح وصادق اخبار...

رؤیت از واژه‌ها و اصطلاحاتی است که حتی پیش از اسلام در ادیان مسیحیت و یهودیت مطرح بوده است و در قرون اولیه اسلام مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در سده دوم و سوم هجری قمری به اوج خود رسیده و بحث دربارۀ آن ادامه یافته است. همین امر سبب تشکیل فرقه‌ها و گروه‌های مختلفی گردیده است. این مسئله بیشتر در حوزه‌های ادبی، کلامی و عرفانی تحلیل و نقد شده ‌است. در این گفتار می‌کوشیم تا پس از معنی رؤیت به ب...

مرگ چنین خواجه نه کاری است خُردیاری نازنین، مصاحبی دل‌نشین، همکاری متین و خدمت‌گزاری امین، چه غریبانه و بی‌هنگام از میان ما رفت و همه را در بهت و حیرت و ناباوری فروبرد و داغی گران بر دل‌ها نهاد. او کسوت خاکی بر زمین نهاد و مرغ روحش به آسمان‌ها پر کشید و آن‌ها که از محضر پرفیضش محروم شده‌اند، باکمال تأسف می‌دانند که آب‌ رفته به جوی ناید بازوقتی با دوستان از مراسم خاک‌سپاری مهندس فریبر...

یکی از نتایج عدم کتابت حدیث- پس از رحلت پیامبراکرم(ص)-این بود که حدیثهای ساختگی و جعلی شیوع یافت‘زیرا هنگامیکه احادیث نوشته نشد کمتر توانستند برای آن حد و مرزی قائل شوند‘و چنانکه مشهوراست درابتدا((سند))نیز مورد نظر نبود‘لذا خبرگان فن ناگزیر احادیث رادسته بندی کردند و عناوین: (( مسندومرسل‘معروف ومنکر‘مردودومتروک‘متفق ومفترق‘مؤتلف ومختلف)) و غیره را بر آنها نهادند. و نیز طریق بهتری که برای تمیز ا...