جامعه‌شناسی در ادبیات، دانشی است که مطالعات خود را روی محتوای هر اثر ادبی و جوهر اجتماعی آن و روابط متقابل ادبیات و جامعه متمرکز می‌سازد و به معرفی نقش جامعه در شکل‌گیری اثر هنری و ادبی می‌پردازد. هدف نگارنده در این مقاله عبارت است از: 1- بررسی اجمالی تأثیر جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی 2- نگاهی به اوضاع اجتماعی، سیاسی و ادبی عصر صفوی 3- معرفی کلیم کاشانی و شعر او به کوتاهی 4- بررسی نهادهای اجت...

با آن‌که برخی بر این اعتقادند که میان ادبیات و مبانی زیبایی‌شناسی با مسائل اجتماعی مقارنة ضروری وجود ندارد و آثار ادبی بسیاری را می‌توان یافت که با امور اجتماعی مناسبت چندانی ندارند یا به‌کلی با آن بی‌ارتباط‌اند، یکی از مسائل مورد توجه ناقدان ادبی و جامعه‌شناسان، پیوند معنی‌دار ادبیات و در کل مبانی زیبایی‌شناسی با امور اجتماعی است. از آن‌جا که در ادبیات، زبان وسیلة بیان است و به قول ارسطو، به‌ن...

پیوند حوزۀ ادبی شیراز و تأثیر عظمت اندیشه و تفکر سخنوران این سرزمین بر ادبیات فارسی فرارود از روزگاری نمود پیدا می کند که در این دو منطقه زمینۀ به کمال رسیدن ادبیات فارسی فراهم شده است. نخستین بحث این مقاله، تأثیر سخن سعدی و حافظ در سخنوران هم عهد خود در فرارود است. اطلاعات موجود در منابع مختلف نشان دهندۀ پیوند سعدی با سیف فرغانی، و حافظ با کمال خجندی است. البته، روابط ادبی این دو حوزه بعد از ظ...

نقد ادبی به معنای امروزی آن عمدتاً برآمده از فکر و فرهنگ مغرب زمین است امّا این به آن معنا نیست که در فرهنگ و تاریخِ ادب فارسی، ما نقد ادبی نداشته­ ایم. دورۀ صفوی به لحاظ نقد ادبی و بررسی و دقّت­ های موشکافانه آثار شعری، یکی از درخشان‌ترین دوره­ های نقد ادبی تاریخ ادب فارسی است. معناگرایی و تلاش برای یافتن مضمون تازه، مهم­ ترین شاخصه نقد ادبی این عصر و دقّت نظر در مباحث تأثیر و تأثر شاعران از هم دیگ...

بنیاد جمله در هر زبان عبارت از تلفیقی از مجموعه‌ای از واژگان در یک پیوستار ساختاری و معنایی است. بی‌توجهی به این ساختار منطقی خودبه‌خود به ناهنجاری در زبان و گفتار منجر می‌شود؛ با این رویکرد مقالۀ حاضر به مقایسۀ زبان مطبوعات با زبان ادبی پرداخته و تلاش کرده است که عیاری برای میزان ارزیابی آن ارائه دهد. با دقت در زبان وسایط اخبار عامه که منعکس‌کنندۀ زبان ادبی تاجیک است، می‌توان دریافت که عواملی ...

نقد ادبی به عنوان یکی از شاخه های مهم ادبیات معاصر، امروزه مورد توجه بسیاری از صاحب نظران و منتقدان ادبی قرار گرفته است. این شاخه از ادبیات بر آن است که متون گوناگون نظم و نثر ادبی را از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار دهد. یکی از این رویکردها بررسی تأثیر فرهنگ بومی و عامه شامل گویش، آداب و رسوم محلی، اصطلاحات و ضرب المثل های بومی و ... در ادب معاصر اعم از شعر و نثر است.

ادبی بودن قرآن کریم یکی از موارد اعجاز آن بشمار می رود. قرآن کریم، در اصالت ادبی و اعجاز بیانی اش در اوج قلّه است و نص محکمی است که مفسران و دانشمندان مسلمان در این زمینه علومی را پایه ریزی کرده اند و با استفاده از آن علوم به فهم هر چه بهتر قرآن و تأثیر آن بر رفتار انسان ها می پردازند. از سوی دیگر، قرآن کریم، برای پرورش انسان در ابعاد مختلف، و برای هدفی مشخّص که همان کمال انسان است، نازل شده است...

متون نوشتاری رادیو برای شنیدن نوشته و توسط گوینده به گفتار تبدیل می شود که از نظر موضوعی دارای بافت و ساختار متفاوتی است.نوشته ادبی، نوشته ای است که با عناصر ادبی درآمیزد تا عواطف و احساسات خواننده یا شنونده را برانگیزاند.برنامه ادبی رادیو شامل : زندگی شاعران ، نویسندگان ، ادیبان و آثار آنان ، برنامه هایی به مناسبت ایّام شهادت یا اعیاد که از نظم و نثر تشکیل شده و دیگر متون ادبی ـ مذهبی که در اوق...

در نظام حق مؤلف، شرط حمایت از اثر ادبی و هنری، اصالت است. اسناد بین‌المللی حق مؤلف مانند کنوانسیون برن ضمن تأکید بر اصالت، از وضع شروط الزامی دیگر برای حمایت خودداری کرده‌اند. آثار ادبی و هنری شیوه‌های مختلف بیان ایده‌های متفاوت هستند و محتواهای متفاوتی را دربر می‌گیرند. گاهی محتوای آثار در مغایرت با ارزش‌ها یا قوانین قرار می‌گیرد، در این فرض تعارضی میان حق مؤلف و دیگر اولویت‌های اخلاقی و قانو...