چکیده مدح و ستایش از قدیمی ترین اغراض شعر فارسی است؛ این گونه ادبیات غنایی در مسیر تکامل خود تا امروز، تأثیری پر رنگ بر صفحه شعر شاعران داشته است؛ مدح، شعری است که در آن گوینده به توصیف، تحسین و تمجید از کسی بپردازد. موضوع این رساله اشعار مدحی سخنوران اواسط قرن سوم تا پایان قرن پنجم هجری است که بدان سبک خراسانی اطلاق می شود و ایّام حکومت طاهریان، صفاریان، سامانیان، آل بویه، آل زیار، غزنویان ...

توجه به کلام پایانی در شعر از دیرباز مورد توجه شاعران بوده است. این توجه در سروده های کلاسیک به صورت حُسن مقطع و ردّ المطلع، و در شعر نو به شکل شیوه ای که نیما آن را «برگردان» نامیده است، به چشم می خورد. پس از نیما توجه به پایان اشعار از حدّ کاربرد شیوۀ برگردان شعری فراتر رفته و در مسیر تکاملی شعر جای خود را به آنچه در دورۀ اخیر «پایان بنـدی» (ending) می گویند، داده است. بسامد و تنوع شیوه های پایا...

تغییر مسیر نیما از رمانتیسم فردی به سمبولیسم اجتماعی، که توام با پالایش و آمیخته با تأمل عمیق شاعرانه بود، موجب شکل­گیری این جریان تازه (سمبولیسم اجتماعی) در شعر جدید فارسی شد. به دنبال نیما عده­ای از شاگردان او که به سبب آراسته شدن شعر به ابهام هنری و عمق و چند صدایی بودن آن، تمایلی به ابراز احساسات و دریافت­های خود از مسائل سیاسی و اجتماعی با وضوح و صراحت بیان نبودند، نمادپردازی را – که عبارت...

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیر...

نهضت کوبیسم که در دهه¬های نخست سده¬ی بیستم انقلابی در هنرهای تجسمی به وجود آورد، بر ادبیات نیز تاثیرات تعیین کننده¬ای داشته است، تا آن¬جا که بسیاری کوبیسم را «شیوه¬ی بیان قرن بیستم» می¬دانند. این مقاله می¬کوشد تاثیر این جریان هنری را بر شعر حجم به مثابه¬ی آوانگاردترین جریان شعر معاصر ایران بررسی کند. با توجه به این که جهان¬بینی واحدی بر هر دو جریان حاکم است، پرسش اصلی مقاله این است که به-کارگیر...

چکیده صور خیال در کنار موسیقی، عاطفه و زبان از عناصر بنیادین شعر محسوب می شود. چنان که در غالب تعاریف قدیم و جدید شعر جایگاه ویژه ای دارد و ناقدان از دیرباز در باب اهمیت آن سخن گفته اند. حوز? صور خیال در مطالعات قدیم تر شامل تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز است امّا امروزه عناصر دیگری چون نماد به این مجموعه افزوده شده است. در شعر معاصر با وجود این که محتوا و فرم کلی شعر اهمیّت بیشتری پیدا کرده اس...

موسوی گرماوردی و معلم دامغانی تلمیخات را با انگیزه‌هایی چون روایت داستان‌های دینی و تاریخی، سیاسی و یا بیان افکار و عقاید خود به کار گرفته‌اند و بر آن بوده‌اند تا شعر را به عنوان منبع آگاهی برای مردم زمانه ارایه دهند. یافته­های این تحقیق که به شیوۀ کتابخانه­ای و اسنادی و به روش تحقیق توصیفی انجام یافته ­است، بیان‌گر آن است که درصد استفاده موسوی گرمارودی در اشعارش از تلمیحات بیشتر بوده است؛ موسو...

به گفته‌ی محققان، ردیف را می‌توان یکی از اجزای اصلی شعر کهن فارسی دانست که ساخته و پرداخته‌ی ذوق و قریحه‌ی ایرانی است. ردیف به عنوان یکی از ارکان موسیقی کناری، نقش عمده‌ای در شعر کلاسیک فارسی ایفا نموده است و پارسی‌سرایان از دیرباز به سرودن اشعار مردّف توجه نشان داده‌اند. در اشعار ابتدایی فارسی، کمتر از ردیف استفاده شده است اما هرچه شعر فارسی به سوی تکامل روی نهاده، کاربرد ردیف نیز بیشتر نمود پی...

چکیده:هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، از جمله شاعران برجسته‌ی معاصر است. که آشنایی او با علم موسیقی موجب گردیده، توجه ویژه‌ا‌ی به موسیقی شعر خویش داشته باشد. به گونه‌ای که می‌توان موسیقیِ شعر سایه را، ستون فقرات شعر او دانست.از مهم‌ترین جلوه‌های موسیقی شعر سایه می‌توان به موسیقی بیرونی مندرج در شعر او اشاره کرد. از آن‌جا که موسیقی بیرونی دربرگیرنده‌ی بحر و وزن در شعر است و نیز دقت فراوان سایه در انتخاب...