علیّت یکی از اساسی ترین مسائل فلسفی است که همواره فکر بشر را به خود مشغول کرده است و آغاز علیّت به تاریخ اندیشه بر می گردد. ما در این پژوهش ابتدا به تعریف علیّت و سپس به نظرات مختلف در باب تصدیق علیّت و لوازم آن از دیدگاه دو فیلسوف مشائی ـ ابن سینا و ابن رشد ـ پرداخته ایم. ابن سینا در تعریف علیّت در الهیات علت را افاده کننده ی وجود می داند ولی در طبیعیات علت را مبدأ حرکت می داند و معتقد است که علت ت...

این پژوهش در شش فصل به بار نشسته است . در فصل اول بیان شد که از آنجاییکه : 1- زیر بنای استقلال سیاسی و اقتصادی یک جامعه، در گرو استقلال فرهنگی است 2- و بخشی از پروسه دست یابی به استقلال فرهنگی ، در گِرو تکوین علوم مورد نیاز، مخصوصا، علوم اجتماعی بومی است 3- و برای تکوین علوم اجتماعی بومی، بسترسازی معرفتی و نظری، امری لازم و ضروری است 4- و بخشی از این بسترسازی، در حیطه ی توجه، به بنیان های نظری...

در این مقاله در پی آنیم تا مفهومی از مفاهیم بنیادی پزشکی را مورد بررسی و پ‍‍ژوهش فلسفی قرار دهیم. معمولاً هدف از چنین مطالعاتی که در حوزه ی مطالعات فلسفه ی پزشکی جای می گیرند، ایجاد تصوری واضح و متمایز از اصول فلسفی پزشکی است تا عمل پزشک را بر اساس درکی روشن از بنیادهای دانش خویش تنظیم کند. در این مقاله مفهوم علیت در پزشکی را با رویکرد فلسفی و تحلیل تاریخی مورد ارزیابی قرار می دهیم و در پی آن هس...

گردشگری بزرگترین صنعت خدماتی جهان از نظر درآمدزایی شناخته شده است به طوریکه رشد آن تغییرات اجتماعی و اقتصادی زیادی را به دنبال داشته است. توسعه صنعت گردشگری برای کشورهای در حال توسعه که با معضلاتی چون نرخ بیکاری بالا، محدودیت منابع ارزی و اقتصاد تک محصولی مواجهند، از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف این مطالعه بررسی رابطه بین صنعت گردشگری و تولید ناخالص داخلی در ایران طی دوره 1347-1386 می باشد. ...

بیشتر اقتصاددانان بر تشکیل سرمایۀ فیزیکی و سرمایۀ انسانی به عنوان عوامل اصلی تعیین کنندۀ رشد و توسعۀ اقتصادی تأکید دارند. در نظریه های جدید رشد بر نقش سرمایۀ انسانی بر رشد اقتصادی تأکید بیشتری می شود و نیروی انسانی آموزش دیده و اندیشه و تفکر او در توسعه و گسترش فناوریهای تولید به عنوان پایه و محور اساسی پیشرفت و رشد اقتصادی معرفی می شود. در واقع، می توان گفت که سرمایه های فیزیکی فقط زمانی بی...

تحقیق حاضر به بررسی رابطه علیت بین توسعه زیرساخت های مخابراتی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب در حضور 4 متغیر کلان اقتصادی دیگر طی دوره زمانی 2013-1993 پرداخته است. در این راستا با استفاده از تکنیک های اقتصادسنجی از قبیل آزمون ریشه واحد، هم انباشتگی پانلی و علیت پانلی، رابطه فوق برآورد شده است. نتایج حاکی از وجود شبکه ای از روابط علّی بین متغیرهای تحقیق می باشد و می توان اشاره کرد که در بلندمدت ر...

این مقاله به بررسی سازگاری یا ناسازگاری اصل اختیار با اصل علیت فلسفه و قانون موجبیت«دترمینیسم» فیزیک می­پردازد. نویسنده نخست به تعریف و تبیین حقیقت اختیارو جبر پرداخته، آنگاه شبهات مدعیان تعارض اختیار با اصل علیت (جبر علی و معلولی، استحاله ترجیح بلامرجح و تسلسل اراده­ها) را  تحلیل و نقد می­نماید. بخش آخر مقاله به بررسی و مقایسه قانون دترمینیسم فیزیک کلاسیک و قوانین آماری و اصل کوانتوم فیزیک جدی...

اهمیت محیط به عنوان بستر پویای فعالیت ­های انسانی همچنان بحث محوری علوم مخصوصاً جغرافیا است و علیت محیطی همراه با توانایی­ های بشری در خلق چشم اندازها و جایگاه ­های زندگی مشغول به کار است تعابیر جبر محیطی و نیز جبر فرهنگی وجوه تندی از گرایش ­های علّی است که در جغرافیای علمی امروز تعدیل گردیده، برای هر کدام از عوامل محیط و انسان شأن واقعی و صحیح آن منظور شده به جای آنها اصطلاح علیت محیطی مطرح می ­...

عارفان به­ گونه­ ای به علیت معتقدند. به­ رغم نبودِ تمایز در وجود حقیقی، اگر آن را با غیر (ظهورات) بسنجیم، می­توان نوعی ثانویت و توقف در بهره ­مندی از آن یک وجود را به ممکنات نسبت داد؛ اما آیا این، علیت در وجود است؟ در عرفان، پس از استناد موجودیتِ حق به ممکنات، به نحوِ بالعرض و بالمجاز، نوعی تقرر و نفس ­الامر برای آنها در نظر گرفته می­شود که نوعی غیریت نفس ­الامری میان نِسَب و اضافات نسبت به وجود حق ...

این پژوهش به بررسی وجود و جهت علیت گرانجری بین رشد اقتصادی، مصرف انرژی و انتشار دی­اکسیدکربن در دوره زمانی 1384-1350 ایران می­پردازد. برای این منظور، الگوی چند متغیره­ای شامل رشد اقتصادی، مصرف انرژی، انتشار دی‌اکسیدکربن، موجودی سرمایه، نیروی کار و جمعیت شهرنشین را به‌کار می‌گیرد. سپس، با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی تودا-یاماموتو به تعیین علیت بین متغیرها می­پردازد. نتایج نشان می­دهند رابطه علی...