زمینه و هدف: انقلاب یکی از پدیده­‌های نادرو پیچیده اجتماعی هست که تبیین آن متضمن در نظر گرفتن وجوه متعدد و مبانی نظری دخیل در ظهور آن است. در وقوع و پیش‏آمدن وضعیت انقلابی، بسیج سیاسی توده­‏ها، تحرک اجتماعی، مشروعیت‏­زدایی از نظم سیاسی پیشین و طراحی نظم مشروع و مطلوب و استقرار نظام جدید انقلابی، ایدئولوژی­‌های انقلابی به ‌عنوان موتور حرکت انقلاب عمل کرده است. خیزش مردم در کشوره...

انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از رخدادهای مهم نیمه دوم قرن بیستم نه تنها تغییرات بنیادینی را در جغرافیای سیاسی ایران به وجود آورده، بلکه دامنه­های آن بسی فراتر از یک کشور رفته و به ویژه در ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع اسلامی اثر شگرفی گذاشته است. در این راستا سیاست­خارجی جمهوری اسلامی ایران و عملکردهای خارجی انقلاب اسلامی ایران بازتاب و جلوه هایی از این تأثیر قلمداد می­گردد؛ از این­رو، بررسی...

شعر انقلاب محصول کشمکش گفتمان‌های مختلفی است که از اواخر دهة چهل تا اواخر دهة پنجاه فضای ادبی جامعه را با مفاهیم و مضامین انقلابی و اعتراضی خود انباشته بودند. در این پژوهش موضوع کشمکش گفتمان ادبی سکولار دربرابر گفتمان ادبی اسلام‌گرا بررسی شده‌است.در این بررسی از نظریة تحلیل گفتمان ( از منظر ارنستو لاکلو و شانتال موف) و همچنین آراء گفتمان‌شناسانة میشل فوکو استفاده شده‌است.کشمکش دو گفتمان یادشده ...

یک بررسی همه‌جانبه از آثار و بازتاب جهانی انقلاب اسلامی بر ملل دیگر نشان می‌دهد میزان تأثیرگذاری انقلاب اسلامی با توجه به نزدیکی و دوری فرهنگی و جغرافیایی جوامع مختلف با جامعه ایران، متفاوت بوده است. فرضیه اصلی تحقیق عبارت است از این که در بین مجموع عوامل تأثیرگذار، عوامل فرهنگی و سیاسی، بیشترین سهم را در قفقاز شمالی، جنوبی و برخی از کشورهای آسیای مرکزی دارد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیرات سیاس...

ایران ومصر دوکشوری هستند که اسلام سیاسی در آن ها قدمتی دیرینه دارد. ایران اولین کشوری است که انقلابی بر اساس تئوری اسلامی را بنا نهاد؛ به همین سبب صدور انقلاب در دستور کار این کشور قرار گرفت .ضمن اینکه جریان های اسلامی در سایر کشورهای اسلامی به طور طبیعی از انقلاب ایران متأثر شدند. یکی از کشورهایی که انتظار می رفت انقلاب اسلامی اثر بنیادینی بر آن بگذارد، کشور مصر بود.کشور مصر با سابقه ترین کشور...

انقلاب­های رنگی یا مخملین به براندازی نرم و بدون خشونتی گفته می­شود، که پس از فروپاشی شوروی خاصه در کشورهای تازه استقلال یافته آن، وارد ادبیات سیاسی شد. وقوع انقلاب­های مخملی با حمایت غرب و آمریکا درکشورهایی نظیر گرجستان (انقلاب گل زرد (2003م)، اوکراین (انقلاب نارنجی2004 م)، و قرقیزستان (انقلاب لاله­ای 2005 م) سبب تغییراتی در معادلات منطقه شد که جمهوری اسلامی ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد که ...

هویت و هویت ملی از عمده مسائل جامعه‌شناسی سیاسی است. امروزه متفکران سیاسی در سایه تحولات سریع عصر جدید، در ادبیات سیاسی از مسئله هویت بسیار سخن گفته‌اند. از راه‌های پرداختن به این مسئله در ایران، بررسی گفتمان جریان‌های فکری ـ سیاسی موثر در فضای سیاسی ـ اجتماعی جامعه ایرانی است. خوانش جریان اسلام‌گرا (به عنوان یکی از جریان‌های اصلی که در وقوع انقلاب اسلامی به نیروی هژمون مبدل گشت) از هویت ملی می...

در این مقاله تلاش شده است ابعاد تحولات سیاسی در ایران بعد از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گیرد و به این سوال پاسخ داده شود که تحولات سیاسی در ایران بعد از انقلاب متاثر از چه عواملی بوده است؟ برای پاسخ به این سوال ضمن توصیف ماهیت نظام سیاسی در ایران و شناسایی مکانیسم تحول در این گونه نظام های سیاسی این فرضیه اثبات شد که تحولات سیاسی در ایران طی سی سال گذشته عمدتاً شامل تحولات در سطح دولت ب...

پژوهش حاضر شکاف های اجتماعی ای که زمینه سازپیدایش انقلاب گردیدند و متقابلا تأثیر انقلاب بر وضعیت شکاف های اجتماعی طی دو دهه اخیر به ویژه شکاف های مذهبی، قومی ـ مذهبی، طبقاتی، ارزشی، جنسیت و نسلی را مورد کاوش قرار می دهد. مدعا این است که انقلاب از یک سو، فرآیند ادغام و یکپارچگی اجتماعی و ایدئولوژیک را تقویت و از بی ثباتی های حاد سیاسی جلوگیری کرد و از سوی دیگر، سبب پیدایش یا فعال تر شدن برخی شکا...

با پایان عصر انقلاب‏های کلاسیک و آغاز قرن جدید، شاهد برپایی و پیروزی انقلاب‏هایی هستیم که به رنگی یا مخملی شهرت یافته‏اند. مقاله حاضر، ضمن بازنمایی ویژگی‏های عام و مشترک انقلاب رنگی در جوامع دستخوش این دگرگونی، از طریق مطالعه موردی یوگسلاوی، به تحلیل شرایط امکان و امتناع آن در جامعه ایرانی می‏پردازد. برای این منظور، نویسنده، ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و شیوه‏های عمل آن در محیط اجتماعی را ت...