کنش زبانی دو وجه دارد: یکی وجه معمول و عاری از نمودهای هنری و دیگری وجه هنری که با داشتن نقش غیراجرایی اشکال و گونه های مختلفی پیدا می کند. در زبان هنری شگردهای فراوانی به کار گرفته می شود. یکی از این شیوه ها، تکرار آواها و واژگان و جمله هاست. نوع نخست در واژگان و نوع دوم در سطح جمله و نوع سوم در سطحی وسیه تر و کلّی تر کلی به نام زنجیره گفتار ، تکرار آوایی و واژگان، رایج ترین مکرّر ها به شمار می ...

آقای ریچارد فیومِرتُن، پروفسور فلسفه در دانشگاه آیووا است. او در این مقاله، استدلال می کند که هر تلاشی برای تعریف باور موجّه بر حسب انسجام میان باورها، با مشکلاتی اساسی روبرو است. یک نظریّه ی انسجام، برای آن که قابل قبول باشد، باید درونی گرایی را بپذیرد، امّا طرفدار نظریّه ی انسجام، نمی تواند تفسیر معقولی از دسترسی ما به باورهای خودمان، ارایه کند. علاوه بر این، حتّی انسجام نسبتاً قوی نیز، به ظاهر برای ...

ساختارگرایی شکل گرا، یکی از مهم ترین رویکردهای نقد ادبی معاصر است که ناقد در آن، به دور از هرگونه عامل موثر خارجی ( شرایط اجتماعی و سیاسی و بیوگرافی ادیب ) تنها به ساختار متن و سطوح مختلف آن نظیر: سطح آوایی، نحوی ( جمله )، ادبی و معنایی و نیز تعیین جفت های متقابل میان واژه ها رو می کند. چه این جفت ها، نوعی تضاد و جدایی را سبب می شوند که ادیب، آن را در میان دو جهان متضاد به وجود می آورد. با این...

نظریه نظم از نظریات بنیادین بلاغی است که از دو کتاب ارزشمند عبدالقاهر جرجانی؛ دلائل الاعجاز و اسرار البلاغه بر آمده است  مؤلفه های معنا شناسی تأمل برانگیزی با تکیه بر این نظریه در زمینه های علوم قرآنی و ادبیات و شعر پدیدار گشته است. این جستار می کوشد به پرسش هایی نظیر: جرجانی چگونه توانسته با پیوند میان لفظ و معنا و تاکید ویژه بر ساختار درونی کلام چنین نظریه ای را در این گستره مطرح سازد؟ریشه ها...

توجه به موارد مختلف موسیقی شعر (وزن، قافیه و ردیف) در دریافت معانی و حس گوینده در بیان عواطف خود بسیار مؤثر است، به-ویژه وقتی شاعر این موضوع را با قافیه در شعر مطرح می‌کند؛ قافیه را می‌توان مهم‌ترین جلوه‌گاه موسیقی کناری و اوج هنرنمایی شاعر در آن دانست. محمدعلی بهمنی شاعری غزل‌سرا شناخته شده است و با توجه به ویژگی غزل‏هایش در جایگاه غزل نو، مبتکر قافیه‏هایی است که از واژه‌های متداول امروزی و در...

این مقاله با تأکید بر وجه فرهنگی به مثابه توسعة حقیقی و پایدار و رهیافتی درونزا به توسعه‘ به بررسی عوامل فرهنگی و اجتماعی زمینه ساز توسعه و شناسایی موانع توسعة فرهنگی ایران می پردازد فرضیة اصلی این نوشتار چنین است: «توسعه یافتگی فرهنگی عمدتاً تحولی داخلی و تابع حل بحران انسجام درونی است که در صورت تحقق این مهم‘ تحول و توسعة فرهنگی به وقوع خواهد پیوست. » به عبارت دیگر‘ در این فرضیه‘ «انسجام درونی...

ایقاع در لغت به معنی جریان یافتن و جاری شدن ودر اصطلاح توالی منظم مجموعه ای از عناصر آوائی و غیر آوائی است که به شعر زیبائی می بخشد. ایقاع شعری بر دو نوع خارجی و داخلی است. ایقاع خارجی در شعر سنتی جایگاه اساسی دارد و از بحور شانزده گانه خلیلی حاصل می شود ودریافت کننده آن امواج شنوائی است اما ایقاع داخلی به دو بخش موسیقی درونی و معنوی بوده و مختص شعر مدرن یعنی قصیده النثر است البته این بدان معنا...

فرایند قاعده افزایی چیزی نیست جز توازن در وسیعترین مفهوم خود و این توازن از طریق "تکرار کلامی" حاصل می آید. در این شگرد، قواعدی بر قواعد زبان معیار افزوده می شود که موجب برجسته سازی در متن ادبی می گردد. قاعده افزایی موجب ایجاد موسیقی در زبان شعر می گردد و استفاده از آن بر توانایی شاعر در بهره گیری از ظرفیت های زبانی به منظورناآشنا ساختن و برجستگی زبان دلالت می کند. از این رو صورتگرایان روس، آن ...

سبک‌شناسی لایه‌ای، یکی از شیوه‌های بررسی آثار ادبی به‌شمار می‌رود. در این روش متن به لایه‌هایی تقسیم شده، با بررسی لایه‌های آن، به مطالعه و بررسی متن پرداخته می‌شود. آواها و واژه‌های به‌کار گرفته شده در یک متن از لایه‌های مهم در فصاحت و شیوایی آن به‌شمار می‌رود. نهج البلاغه دارای سبک ادبی و کلامی شیوا و بلیغ است که واکاوی و بررسی لایه‌های سبکی موجود در این کتاب ارزشمند می‌تواند از مفاهیم والا و...