چکیده انقلاب مشروطیت در تاریخ ایران بعد از اسلام از مهم ترین رویدادهای اجتماعی و سیاسی است که ادبیات را در گذر تاریخی خود دستخوش تحول نموده است. در این راستا شعر فارسی به تبعیت رخدادهای سیاسی - اجتماعی زمانه از مدیحه های مکرر بازگشت ادبی به شعری تبدیل شد که در خدمت مطالبات اجتماعی قرار گرفت و مضامینی چون آزادی ، ناسیونالیسم (ملت باوری)، زن و حجاب، تجدد و مدنیت غربی و انتقاد از نظام استبدادی و ...

اصطلاح بنیادگرایی دینی در مورد گروه‌‌های بستۀ مذهبی به‌کار می‌‌رود که جریان اصلی خود را، که از میان آن برخاسته‌‌اند، به دلیل سازش‌‌کاری یا غفلت، متهم به فراموشی اصول بنیادین مذهبی می‌‌دانند و آن را قبول ندارند و خود را نمایندۀ واقعی دین مزبور می‌‌دانند. در این مقاله، برای این‌که بتوان بنیادگرایی دینی را به‌منزلۀ جنبشی اجتماعی بررسی کرد، به استفاده از نظریه‌ای مناسب در زمینۀ جنبش‌های اجتماعی نیا...

ابوالقاسم پاینده یکی از نویسندگان معاصر است که در زمینه ی داستان کوتاه نیز، فعالیت داشته است. یکی از ویژگی های آثار داستانی پاینده این است که، او بیشتر به محتوای نوشته و هدف اصلی که رساندن پیام یا انتقاد از وضع اجتماعی ، سیاسی و فکری موجود زمان خود بوده است ، اهمیت می داده و رعایت اصول داستان نویسی نوین را در درجه ی بعدی اهمیت قرار داده است .پاینده ، که بیشترین آثار او خارج از حیطه ی داستان به ...

راشد حسین (1936- 1977م) یکی از شاعران طنز پرداز و برجسته­ی نسل سوم ادبیّات پایداری در فلسطین به شمار می­آید که از او  با عنوان ها و لقب های زیادی از جمله؛ «پایه­گذار شعر سخریه و فکاهه در ادب مقاومت» و «شاعر طنزهای تلخ و گزنده» یاد می­شود.     یافته ‍ی اساسی این پژوهش در این است که طنزهای راشد از نظر موضوعی و محتوایی در شمار طنزهای تلفیقی( سیاسی و اجتماعی) است. شاعر، آن ها را روزنه ای برای بیان د...

راشد حسین (1936- 1977م) یکی از شاعران طنز پرداز و برجسته­ی نسل سوم ادبیّات پایداری در فلسطین به شمار می­آید که از او  با عنوان ها و لقب های زیادی از جمله؛ «پایه­گذار شعر سخریه و فکاهه در ادب مقاومت» و «شاعر طنزهای تلخ و گزنده» یاد می­شود.     یافته ‍ی اساسی این پژوهش در این است که طنزهای راشد از نظر موضوعی و محتوایی در شمار طنزهای تلفیقی( سیاسی و اجتماعی) است. شاعر، آن ها را روزنه ای برای بیان د...

بی تردید ملت ها طی قرن های متمادی به مقتضای وضع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی فراز و فرودهایی بسیار را تجربه کرده اند. قرآن کریم به سقوط و سر در نشیب آمدن ملل و اقوام گوناگون چنین اشاره کرده: «و هنگامی که خواستیم ملتی را نابود کنیم به ثروت مندان و خوش گذرانشان فرمان می دهیم (وقتی که آن ها تمرّد کردند) و به فسق و فجور سرگرم شدند، حکم قطعی خداوند در حقشان نفوذ یافته، نابودشان خواهیم کرد.» (اسراء /...

انتقاد، از لوازم آزادی بیان در حوزه‌های مختلف ازجمله در دو حوزة دین و سیاست قابل طرح است. به‌رسمیت شناختن منتقدان و پاسداشت حقوق آنان مهم‌ترین محکی است که به‌وسیلة آن می‌توان پایبندی حکومتی را به حقوق انسانی شناسایی کرد. بر اساس آموزه‌های دینی، نقد حاکمان یا رفتار و باورهای ایشان، حق شهروندان و از جهتی دیگر تکلیف آنان به‌شمار می‌آید. این حق و تکلیف توسط افراد به‌صورت مستقل یا در قالب تشکل‌های م...

به رغم آموزه های قرآنی ناظر بر سرشت آزاد انسانی برای تغییر سرنوشت و امکان نظری جنبش های اجتماعی در آموزه های اسلامی، در اندیشه سیاسی متفکران مسلمان و در تاریخ جوامع اسلامی، به استثنای اندیشه سیاسی شیعی و برخی فرق خوارج، اعتراض و طغیان اجتماع علیه حاکمیت امری مذموم و نکوهیده تلقی می شده است. این طرز تلقی رایج در جوامع اسلامی ضمن دربرداشتن شباهت هایی به سنت های جوامع مختلف بویژه جوامع مسیحی و یهو...

تنوع موضوعی از ابتدای شکل گیری ادب فارسی به اشکال گوناگون وجود داشته است و هرچه از آغازشعر فارسی می گذرد، بر وسعت و عمق آن افزوده شده است. در سده های هفتم و هشتم هیچ موضوع مهمی نیست که توجه شاعران را جلب نکرده باشد از توحید و نعت گرفته تا انتقاد اجتماعی و عشق در تمام ابعاد دنیوی و عرفانی آن. دیوان سیف فرغانی شاعر برجسته قرن هفتم و سالهای آغازین سده هشتم مشحون از موضوعات گوناگون شعری است به گون...