ابومسلم محمد بن بحر اصفهانی از مفسران معزلی سده چهارم هجری است . برجسته ترین اثر وی تفسیر جامع التأویل لمحکم التنزیل که بر اساس مذهب اعتزال و با گرایشهای عقلانی تدوین شده بوده ، اکنون در دست نیست . در این مقاله پس از شرحی مختصر از زندگانی این مفسر گمنام به بیان آراء کلامی ، شیوه واژه شناسی ، و نظریه او پیرامون آیات ناسخ و تناسب آیات ، بر اساس آنچه دیگر مفسران از او نقل کرده اند ، پرداخته و نیز ...

موضوع امامت اساسی­ترین رکن اعتقادی شیعه و فرق آن است. قرامطه به عنوان شاخه­ی شناخته شده از اسماعیلیه براساس اعتقاد به امامت محمد بن اسماعیل، نواده امام جعفر صادق (ع)، شکل گرفت. حامیان امامت محمد بن اسماعیل(مبارکیه) پس از مرگ او به دو گروه منشعب شدند: دسته­ای  ضمن انکار مرگ محمد بن اسماعیل او را هفتمین و آخرین امام که همان مهدی و قائم آخرالزمانی و یا الوالعزم خواهد بود، ‌دانستند. این گروه سلف قر...

الفوائد الصمدیه من الکتب القیمه فی علم النحو کتبه فریده الدهر محمد بن حسین بن عبدالصمد العاملی الهمدانی جعله علی خمس الحدائق. ومنذ تألیف هذا الکتاب أصبح موضع الإهتمام من قبل الشراح و صار من الکتب التی تدرس فی الحوزات العلمیه. وذلک بسبب منزله مولفه ومکانته المرموقه لدی النحویین.

بخشی از کتاب بیاض و سواد1 تألیف خواجه ابوالحسن علی بن حسن سیرجانی در سفینة تبریز موجود است. این بخش باقی مانده ای از یک تلخیص البیاض و السواد است و بیش تر دربرگیرندة اقوال کوتاه آن است. بررسی این باقی مانده نشان می دهد که ابوالمجد محمد بن مسعود تبریزی، کاتب سفینه، در کتابت این بخش اغلاط و تصحیفات فراوانی مرتکب شده است. نادرستی های کتابتی او را می توان در چند بخش دسته بندی کرد: تصحیف در عناوین ا...

محور اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر برداشت سنایی از عشق بر نگرش عطّار و مولوی به این مفهوم است. در این پژوهش پس از یافتن و طبقه بندی استعاره های شناختی به کاررفته در توصیف عشق در غزل های سه شاعر، نوع نگاه هر یک از سه شاعر به عشق بر اساس فراوانی و نوع نمود هر استعاره در غزلیات آنان تبیین شده است. در پایان با بررسی سیر نزولی یا صعودی فراوانی هر استعاره از سنایی تا مولانا و با توجّه به تفاوت نوع نمود ب...

محمد بن سنان زاهری (م. 220 ق) از راویان کثیرالرّوایه و تأثیرگذار بر فقه و حدیث امامیّه، بر اساس دلایل و شواهدی که غالباً از رجال کشّی نشأت می‌گیرند؛ مورد تضعیف رجالیون و بالتّبع، فقیهان شیعه واقع گردیده است. منقولاتی معتبر از موثّقین شیعه، مانند ایّوب بن نوح و فضل بن شاذان، اتّهام غلو و همچنین مذمّت وی توسّط امام جواد‌(ع)؛ از جمله شواهد و مستندات ضعف این راوی محسوب شده اند. ما در این نوشتار به اعتبارسنجی...

حماسه یکی از مهیج ترین انواع ادبی است که شاعر در آن به شرح و توصیف اعمال پهلوانی و افتخارات قوم یا فردی می پردازد، به طوری که شامل مظاهر مختلف زندگی آنها باشد . کتاب حمله حیدری ملابمانعلی کرمانی متخلص به راجی ، حماسه ای دینی است که شاعر در ان به شرح و توصیف شجاعتهای قهرمانان و پیشوایان دینی بویژه حضرت علی (ع) پرداخته است . این کتاب مشتمل بر حدود سی هزار بیت است که در قالب مثنوی و در بحر متقارب ...

رجال­شناسان متقدم معمولاً در شمار کتاب‌های احمد بن محمد برقی از کتاب الرجال یاد می­کنند. با این‌همه ابن­ندیم از نخستین کسانی است که این انتساب را به پدر احمد، محمد بن خالد برقی بازمی‌گرداند و حتی کتاب دیگر احمد یعنی المحاسن را به پدر منسوب می­کند. پس از وی، معاصرانی چون آقابزرگ تهرانی این ادعا را به‌نوعی دیگر بازگو کردند. شوشتری با قرائنی چند، نهایی‌ترین دیدگاه را مطرح کرد و الرجال برقی را ب...

این نوشتار ضمن معرفی مختصر علی بن محمد لیثی واسطی، از علمای قرن ششم هجری، چاپ های مختلف کتاب عیون الحکم و المواعظ او را شناسانده است. این کتاب در ۳۰بخش تدوین شده که ۲۹بخش آن شامل حدود ۱۳ هزار حدیث از سخنانِ حکمت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است، و تاکنون سه بار چاپ شده است.

رسیدن به کمال و سعادت، مهم ترین هدف پیش روی انسان است. هر مکتبی بر اساس دیدگاه خود کمال را تعریف می کند. در این میان، منابع دینی و عرفانی در تعریف کمال، عوامل رشد و موانع آن، نظر به آموزه های وحیانی دین دارند. در این رساله موضوع عوامل و موانع رشد و کمال انسان در نهج البلاغه و مثنوی بررسی شد که شامل پنج فصل است: مقدمه و کلیات، کمال انسان از دیدگاه حضرت علی (ع) و مولوی، عوامل رشد و کمال انسان در ...