خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر ...

معتزلیان شیعه شده عنوانی برای برخی از متکلمان شیعی است که سابقۀ تفکر اعتزالی دارند. ابوعیسی وراق، ابن راوندی، ابن قبه رازی، ابن مملک اصفهانی و ابن فسانجس از شخصیت‌های این دسته از متکلمان هستند. اینان با آگاهی از نظام الاهیاتی معتزلیه اندیشه‌های امامی را پذیرفتند و در راه دفاع و تبیین آموزه‌های کلامی امامیه تلاش کردند. این تلاش تغییراتی را در تفکر امامیه و سوق دادن کلام امامیه به اندیشه‌های اعتز...

چکیده در تفسیر روح المعانی آلوسی درباره سبب نزول سوره والعادیات دو روایت متفاوت از امام علی علیه السلام و ابن عباس نقل شده است. حضرت علی علیه السلام سبب نزول و موضوع سوره­ را با فریضه­ حج مرتبط دانسته وآیات را مطابق با آن تفسیر کرده­اند؛ اما ابن عباس سبب نزول سوره را با فریضه­ جهاد مرتبط دانسته و تفسیری متفاوت بیان داشته است. هرچند ابن عباس پس از شنیدن کلام امام علی علیه السلام از نظر خود بر ...

فیلسوفانی مانند ارسطو و ابن‌سینا اندیشه‌ورزی را بالاترین فعالیت سعادت برای آدمی می‌دانستند. پرسش این است رابطه اندیشه و تأمل نظری با عمل چگونه است؟ بر اساس دیدگاه ایندو اندیشمند رابطه نظر و عمل در چه زمینه‌هایی مطرح می‌شود؟ آیا ابن سینا صرفا شارح ارسطو است یا آراء او را بسط نیز داده است؟ اگر بسط داده آیا در همه جوانب بسط داده یا در جوانبی آنرا مغفول گذاشته است؟ «نسبت علی» نظر و عمل در ارسطو و ا...

اندیشمندان و محققان بسیاری دربارة جایگاه و اهمیت زن در نظام عرفانی ابن عربی به تحقیق و تفحص پرداخته‏اند؛ چنانکه گویی وی زنانگی را همچون تعینی ثابت و پایدار از جنسیت می‏نگرد. اما تحقیق و تفحص در آثار ابن عربی، به‏ویژه «فتوحات‏المکیه» و «فصوص‏الحکم»، نشان می‏دهد که وی، زنانگی را تنها به‏عنوان صورت و تعینی از جنسیت در تمیز از مردانگی نمی‏نگرد، بلکه آن را در گستره‏ای وسیع در تبیین خداشناسی، جهان‏شن...

این مقاله در صدد ارائه برخی آرا و نظرات ابن جزری نویسنده کتاب النشرفی القراءات العشر در زمینه مباحثی از تجوید و بررسی آنها از دیدگاه آواشناسی جدید می باشد. یافته ها نشان می دهد که ابن جزری از اندام های گفتار ، تنها از حفره حلق و دیگر اندام های گویایی بالای این حفره نام برده است وبه نقش اندام های تنفسی و واک ساز در تولید آواها اشاره نکرده است . در کتاب النشر همخوان ها دقیق تر و مفصل تر از واکه ه...

قضیۀ اول مقالۀ دهم اصول اقلیدس، اساس «روش افنا» است. اقلیدس این قضیه را برای نسبت متغیر ثابت می‌کند. ابن هیثم (سدۀ 4 هجری) بنا بر ادعای خود در فی حل شکوک، پی برده بود که حکمی که اقلیدس مطرح می‌کند جزئی است و حکم کلی را برای نسبت ثابت برای اولین بار در این کتاب مطرح و اثبات کرده است. خواجه نصیر الدین طوسی (597-672ق) در تحریر اصول اقلیدس، همان نظر ابن هیثم را تکرار می‌کند. ابن صلاح همدانی (درگذشت...

کلّ ادیب وشاعر یعبر عمّا یختلج فی صدره حسب الظروف المختلفة و البیئة التی یعیش فیها و ما یدرکه و یتلقاه فالشاعر الجاهلی حسب ما یسیطر علیه فلا یخرج عن دائرة الجزئیات و المحسوسات الحقیقیة الواقعیة امّا الشاعر المعاصر یستلهم بما یجری فی المجتمع الراهن و بما ورثه من الماضین حسب الظروف الخاصة التی یواجهها ، فیستمدّ ممّا یجری فیه فالاساطیر إحدی هذه الامور ، التی قد ضربت در بها فی غایر الزمان و قد بدت مصدر ...

لاشک فی أن الشعر المعاصر کلاسیکیا کان أم حرّاً ساهم فی التعبیر عما تتعرض له الأمة العربیة من أحداث اجتماعیة و سیاسیة ، و کان الصرخة التی حرکت ضمائر الشعوب و أثارت حمیتها ، و دفعتها للوقوف فی وجه کل من یحاول النیل من الأمة و تاریخها و حیاتها . و لم یکن لنوع الشعر و شکله فرق فی التأثیر هذا ، فشکل الشعر لایمکن أن یکون موثراً بقدر تأثیر الشاعر نفسه، و حینما أقول : الشاعر ، أعنی الشاعر الحق الذی یملک ...