شهرنشینی فرایندی جهانی است که با تأخیر و در قرن بیستم به کشورهای درحال‌توسعه سرایت کرده است. بنابراین پدیدۀ ادغام هسته‌های روستایی در شهرها که امروزه به عنوان یک مسأله فضایی – اجتماعی در کانون توجه قرار دارد، حاصل شهرنشینی سریع و گسترش و خزش شدید کالبدی شهرها در کشورهای درحال‌توسعه است. به این ترتیب در نتیجۀ دست‌اندازی سریع و بی‌برنامۀ شهر به اراضی و فضاهای روستایی، روستاها در یک جریان غالباً سر...

تاب­آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و عملی در مدیریت بحران است. طی چند دهه گذشته، رشد شتابان شهری و توسعه مناطق فرودست شهری (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) موجب شده که آسیب پذیری آن ها در برابر بحران­هایی با منشاء انسانی و طبیعی بیش از پیش گردد. لذا تاب­آور نمودن جوامع شهری به ویژه محلات فرودست و نابسامان دارای اهمیت خاصی است. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی ت...

پایداری، دیدگاه هزاره سوم تمدن انسانی تلقی شده ونیل به آن شرط لازم برای تداوم بقا بر روی زمین شمرده می شود. توسعه پایدار یکی ازضروری ترین چالش های فراروی بشر در دنیای امروز است. پایداری در حقیقت برای بهبود شرایط زندگی در شهرهای جهان و کاهش نفوذ آنها بر محیط زیست جهانی است. رشدجمعیت تحمیلبزرگیبر محیططبیعیاستکهدرزمانمامنجربهتغییراتآبوهوایی،حفرهدرلایهاوزون،زوالگونههاوسکونتگاههای طبیعیگردیدهاستکهنت...

با توجه به گسترش ابعاد گوناگون ارتباطات انسانی و تاثیرات آن بر اهداف توسعه شهری نقش پل ها به عنوان بخشی از کالبد شهر امروزی شکلی فراتر از ارتباط کالبدی صرف به خود گرفته و با توجه به نیاز پیوندهای اجتماعی، خلق خاطره ذهنی، هویت معنوی و کارکرد پویا برای پایداری شهرها، لزوم تعریف مفهوم و چارچوبی مناسب جهت دست یابی به اهداف ونیازهای ذکر شده اهمیت یافته است. بنابراین مفهوم پل- فضا که در گذشته جایگاه ...

اسلام در تمام شئون خود دینی اجتماعی است؛ چنانچه یکی از آشکارترین وجوه هویتی جامعه و شهر اسلامی، مسجد است که به سبب بعد عقلانی و معنوی ویژه خود همواره نقشی بنیادی داشته است. به نظر می­رسد امروزه این نقش برجسته مساجد در سازماندهی ساختار کالبدی و اجتماعی شهرهای اسلامی، و در شهرهای معاصر ایرانی- اسلامی در حال کم­رنگ شدن است. از این­رو، توجه اصلی این مقاله به شناسایی ویژگی های معنایی و کالبدی خاص مس...

وسعت زیاد بافت‌های فرسوده شهری در کنار معضلات و پیچیدگی‌های فراوانی که در حل معضلات مربوط به آنها وجود داشته، مسئولان امور شهری را بیش از پیش نیازمند بازنگری و اتخاذ رویکردهای جدید جهت مقابله با این معضلات کرده است. رویکردهای مرمت و بهسازی شهری در سیر تحول و تکامل خود از "بازسازی"، "باززنده‌سازی"، "نوسازی" و "توسعه مجدد" به "بازآفرینی" و "نوزایی" شهری تکامل پیدا کرده و در این مسیر، گذاری از حوز...

مخاطرات طبیعی، شرایط زندگی سکنه شهرهای جهان را بشدّت تحت تأثیر قرار داده­ است. فزونی بلاها و خسارات مالی و جانی آن‌ها، پژوهش­هایی با موضوع تاب­آوری را در مطالعات شهری الزام­آور ساخته و در پی آن، مفهوم تاب­آوری به­سرعت در ادبیات پایداری شهری جای گشوده است. در پژوهش حاضر تاب­آوری شهر باقرشهر از شهرهای استان تهران و حاشیه پایتخت در برابر بلایای طبیعی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش از منظر هدف...

دهیاری ها به عنوان سازمان های عمومی غیردولتی می باشند که اخیراً در نظام مدیریت روستایی کشور مطرح شده اند و اداره امور محلی را با نظارت روستاییان از طریق شوراهای اسلامی روستا به انجام می رسانند و در حوزه خدمات عمومی وظایفی دارند. تأسیس این نهاد را می توان اقدام مهمی در تکمیل حلقه مدیریت روستایی در فرآیند توسعه متوازن و پایدار دانست. در این تحقیق نقش و عملکرد شوراها و دهیاری بر اساس چهار بعد اجتما...

محیط زیست روستایی به‌عنوان بستر فعالیت‌های کشاورزی در معیشت کم کربن تأثیرگذار است؛ زیرا معیشت سکونتگاه‌های روستایی وابسته به طبیعت است و سازگار با اصول حفاظت محیط زیست سازمان یافته است. امروزه مصرف انرژی تجدیدناپذیر یکی از مهم‌ترین منابع انتشار دی‌اکسیدکربن است که منجر به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط زیستی شده ‌است. بنابراین برای دستیابی به اهداف زیست‌محیطی پایدار و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌...

توسعه کالبدی بدون برنامه و اندیشیده نشده یکی از مهمترین معضلاتی می­باشد که شهرهای کشورهای جهان سوم با آن مواجه هستند. این مسأله در کشور ما نیز در اکثر شهرها دیده می­شود. شناخت و مکانیابی اراضی مناسب برای توسعه کالبدی شهرها می­تواند اقدامی مهم و اساسی در جهت کاهش مشکلات ناشی از توسعه کالبدی بدون برنامه و لجام گسیخته باشد. این شناخت می­بایست با درنظر گرفتن مهمترین پارامترهای محیطی، اجتماعی، اقتصا...