قرآن کریم دارای سطوح مختلفی است؛ گاهی قرآن را به‌عنوان یک «کل منسجم» درنظر می‌گیریم، گاهی آن را در حد یک سوره تقلیل می‌دهیم، زمانی یک آیه را درنظر داریم و در نهایت ممکن است به یک واژه از قرآن بسنده کنیم. هریک از این چهار سطح ویژگی‌ها و ارکان خاصی دارد. چنان‌که روش تفسیر آیه به آیه شامل آیات قرآن می‌شود، این روش می‌تواند به‌عنوان منطق صوری فهم معنای واژه‌های قرآنی نیز به‌کار رود. مقاله حاضر درنظ...

در برخی از آیات قرآن و نیز در بیان پیامبر اسلام، از گروهی با عنوان «اهل‌بیت» یاد شده که از هرگونه پلیدی پاک هستند و فضیلت‌ها و موقعیت‌های ویژه‌ای در اسلام دارند. همین امر، موجب توجه خاص خاورشناسان به این واژه قرآنی و نگارش آثار متعددی در این زمینه شده است. مقاله «اهل‌بیت» اثر موشه شارون در دایرهالمعارف قرآن لایدن، ازجمله این آثار است که پژوهش حاضر، به معرفی و نقد آن می‌پردازد. مقاله یادشده دارا...

نویسنده، پس از تبیین کار کرد عام قرآن برای همه مردم، فهم درست پیام قرآن را وابسته به دو نکته می داند: زبان قرآن و فرهنگ آن. راه دست یابی به زبان قرآن، ترجمه و تفسیر آن است. ترجمه از دیر باز کوشش داشته است متن قرآن را تمام و کمال، در معرض فهم عموم قرار دهد. از یک سو قدسی بودن متن وحی و از دیگر سو ویژگی منحصر به فرد ساختار وحی در قالب زبان عربی، انتقال آن را به زبان دیگر دشوار می سازد. نویسنده مع...

یکی از واجبات نماز، قرائت است که به اتفاق تمام مذاهب اسلامی، خواندن سوره حمد واجب است. بعد از قرائت فاتحه، قرائت سوره‌ای دیگر از قرآن لازم است که این مطلب از چند جهت مورد اختلاف فقها است. یکی لزوم قرائت سوره‌ای کامل یا امکان اکتفا به چند آیه و دیگر جواز قرائت سوره دارای سجده واجب. این جستار بر اساس روایات پیامبر اکرم(ص) و روایات اهل بیت)ع) به مطالعه مسئله دوم یعنی جواز قرائت سوره سجده‌دار (عزیم...

اکثر فقهای مذاهب اسلامی به صورت گذرا و با نهایت اختصار، اعلام حاکم و حضور مردم در اجرای کیفر را، به نحو وجوب یا استحباب مطلوب دانسته و به آیه دو سوره نور، روایات و بازدارندگی این عمل از ارتکاب جرایم، استدلال نموده‌اند. آیه دو سوره نور با دو قید «طائفۀ» و «مؤمنین» اخصّ از مدعای موافقان است و روایات نیز هریک دارای قرینه‌ای می‌باشند که نمی‌توان از آنها چنین مطلوبیتی را استفاده نمود و بازدارندگی دید...

قرآن پژوهان درباره معناشناسی امامت حضرت ابراهیم در آیه 124 سوره بقره اختلاف نظر دارند. در این میان علامه طباطبائی نظریه بدیعی را ارایه کرده، امامت را به «هدایت به امر» معنا می‌کند چون در برخی از آیات (مانند السجده، 24؛ الانبیا، 72) هدایت به امر وصف امام قرار گرفته چنان‌که گویی در صدد بیان معنای آن است. هدایت به امر از نظر علامه همان هدایت باطنى تکوینی است که در آیات دیگر قرآن از آن یاد شده است ...

چکیده این پژوهش به بررسی تطبیقی روایی 45 آیه ی اول سوره ی مبارکه ی یونس با محوریّت تفاسیر نور الثقلین و الدرّ المنثور می پردازد که تا به حال چنین کاری در تفسیر این 45 آیه انجام نگرفته است. آنچه در این پژوهش دنبال می گردد بیان نقاط مشترک و همچنین مورد اختلاف بین روایات موجود در ذیل 45 آیه ی مذکور از این دو تفسیر می باشد برای این کار، مفاد ظاهری روایات، براساس کتب معتبر لغت و تفاسیر اجتهادی مه...

چکیده امروزه مطالعات میان رشته ای در تمامی علوم به ویژه علوم انسانی از اهمیّت زیادی برخوردارند. از جملة این مطالعات، می توان به مطالعات بین رشته ای علوم قرآنی و زبان شناسی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائة یک نظریّة معنایی نظام مند برای توجیه روابط متنی موجود در قرآن می باشد. در این پژوهش، پژوهندگان به دنبال بررسی انسجام، پیوستگی و روابط متنی در سورة احقاف می باشد. بدین منظور، علاوه بر نظریّة ا...

در این پایان نامه به بررسی چشم زخم و چگونگی و آثار و پیامدهای آن از دید آیات و روایات و کلام بزرگان آمده است.در مورد چشم زخم در قرآن مبحث مفصلی نیامده است بلکه چیزی که نظر مفسران را به خود جلب می کند در ابتدا شأن نزول آیه 51 سوره قلم می باشد که مفسران بر این اساس به تفسیر این آیه کریمه پرداخته اند.از این آیه برخی معنای چشم زخم را برداشت کرده اند. اما عده ای دیگر آن را معنایی کنایی و در حدشدت خش...

آیه دوم سوره مائده که در ارتباط با احکام حج نازل شده، به مسلمانان فرمان داده تا حرمت زائران بیت الله الحرام را حفظ نموده و نه تنها از هرگونه تعدّی به آنان بپرهیزند، بلکه بر نیکی و احسان به آنان با یکدیگر هم‌پیمان شوند. اما مفسران در تعیین مصداق «آمّینَ البَیتَ الحَرامَ» اختلاف نموده‌اند. برخی مراد از این زائران را مسلمانان، برخی مسلمانان و مشرکان، و برخی تنها مشرکان دانسته‌اند که با هدف زیارت یا تجارت...