هدف این مقاله پیاده سازی نشانه شناسی تنشی در تحلیل فرآیندهای گفتمانی سوره های قرآن کریم است و از این جهت، نخستین کوشش محسوب می شود. یک «کلّ معنادار» از دو منظر قابل مطالعه است: ازمنظر «زایشی» که ناظر به مطالعة«فرآیند»تولیدآن است و ازمنظر «تأویلی» که ناظر به تحلیل «ساختار» شکل یافتة کل معنادار است. نشانه شناسی «گفتمان» یا تعبیر تفصیلی «فرآیند گفتمان» به هردو منظر توجه می کند؛ زیرا در ساحت تحلیل ...

مقاله حاضر تلاش می کند سیر تحول در معنا و مفهوم توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران را بررسی نماید. در این مقاله از نظریه گفتمان لاکلا و موفه و از تحلیل گفتمان به عنوان روش تحقیق استفاده شده ­است. این پژوهش جریان کشمکش بر سر تثبیت معنای توسعه را تحلیل نموده ­است. تحلیل گفتمان های توسعه پس از انقلاب نشان می دهد که هر گفتمان توسعه از مفصل بندی چند دال شناور حول یک دال مرکزی تشکیل شده است. نگرش به توس...

یکی از اصلی ترین مفاهیم نظری در عرصة روابط بین الملل، مفهوم دولت- ملت است که تمام نظریه ها و گفتمان هایی که در این حوزه مطرح اند، موضع و دیدگاه خود را نسبت به آن بیان می کنند. در این میان، گاهی زمزمه هایی دربارة افول دولت- ملت شنیده می شود. در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی و انتقادی غربی، اما ضمن پذیرش عنصر دولت به مثابة یکی از بازیگران اصلی حوزة روابط بین الملل و احترام به استقلال و حاکمیت...

گفتمان تفویض  به معنای غلو  و جریان مفوضه از موضوعاتی اند که در بررسی تاریخ اندیشه امامیهتاکنون بدانها کمتر توجه شده است. پژوهش های معدودی نیز که به این بحث پرداخته اند غالبا درچارچوبی کلامی بوده است و از بررسی تفویض و مسائل مربوط ب ه آن در بستر تاریخی اش غفلت شدهاست. این مقاله تاریخ شک لگیری و تطور گفتمان تفویض در سده دوم هجری را دنبال م یکند. پی گیریاین موضوع از نقطه آغاز آن، یعنی سده دوم هجر...

در تحقیقات تحلیل گفتمان انتقادی اصطلاح تخصصی «ساختهای زبانی ایدئولوژیک» مفهومی بنیادی است که در نزد محققان تحلیل گفتمان مفهومی انتزاعی و مبهم است و تحقیق حاضر با روش تحلیلی – توصیفی درصدد حل این مسئله در قالب پرسشهای ذیل است: ساخت زبانی و ایدئولوژی و به دنبال آن ساخت زبانی ایدئولوژیک چیست؟ و چگونه تعریف می شوند؟ چگونه در متون بازنمایی و عینیت می یابند؟ و بالاخره تحلیلگر تحلیل گفتمان انتقادی با ...

هویت، قدرت و گفتمان در رمان کلیدر از دیدگاه تاریخ گرایی نو 1. محمد حسین محمدی 2. محمد پیشان 1. دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه تهران 2. کارشناسی ارشد ادبیات فارسی از دانشگاه تهران چکیده در این پژوهش با استفاده از نظریه تاریخ گرایی نو که یکی از جدیدترین رهیافت های نقد ادبی است، رمان کلیدر مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در رویکرد تاریخ گرایی نو، تحت تاثیر نظرات میشل فوکو، به روابط قدرت که از طر...

زندگی شهری آکنده از تابلو‏ها، طرح‏ها و تصاویر متعدد تبلیغاتی است که از سوی سازمان‏های دولتی و خصوصی، فضای شهری را اشباع کرده‏اند. در این میان، شهرداری‏ها نیز با هدف توسعه‏ی فرهنگ شهروندی، تابلوهایی را در سطح شهر‏ها در معرض دید عموم قرار می‏دهند. هدف مقاله‏ی حاضر این است که تابلوهای تبلیغاتی شهرداری اصفهان در بین سال‏های 1388 تا 1390 را تحلیل نموده و نوع گفتمان‏های حاکم بر روابط نشانه‏ای این تاب...

گفتمان ها که در بستر جریان ها و بافت های موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل می گیرند، در هر زمانی می تواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران امام جواد(ع) که دوران شیوع مناظرات علمی و کلامی بین ادیان گوناگون و طرح شبهات و سؤال های کلامی مذاهب و فرق گوناگون بوده، تأثیر قابل توجهی بر رویکرد های‏ تفسیری امام جواد(ع) در تفسیر قرآن داشته است. ای...

مقالة حاضر به‌‌منظور پژوهشی فراتحلیلی که به‌شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام شده درپی پاسخ به این پرسش است که گرایش‌های نوین در تحلیل گفتمان انتقادی کدام است و به چه صورت می‌توان این گرایش‌ها را در فضای پژوهشی ایران به‌کار بست؟ دستاورد اصلی این مقاله معرفی گرایش‌ها و رویکردهای جدید و بین‌رشته‌ای در حوزة تحلیل گفتمان انتقادی است که تاکنون کم‌تر پژوهش‌گران ایرانی به آن توجه داشته‌اند. یافته‌های این مقا...

تحلیل گفتمان به چگونگی شکل­گیری و تثبیت و متلاشی­شدن گفتمان­ها می­پردازد. رویکرد گفتمانی لاکلاو و موفه یکی از شیوه­های تحلیل گفتمان است. دموکراسی کثرت­گرای رادیکال مهم‌ترین راه­حل و ایده­ این دو فیلسوف برای رفع نابرابری­های اجتماعی است. در این نوشتار با استفاده از مفهوم دموکراسی کثرت­گرای رادیکال به تحلیل گفتمان انقلاب اسلامی ایران پرداختیم و نشان دادیم که انقلاب مشروطه آغاز روند دموکراسی خواهی...