سیاست‌گذاری فرهنگی در حوزة زنان، یکی از مباحث مبتلابه جامعة ایران در حوزة فرهنگ است. تحت ‌تأثیر آموزه‌هایی که پیامبر اسلام(ص)، در جزیرة‌العرب رواج داد، وضعیت زنان، به‌سرعت تغییر یافت و جایگاه فرهنگی- اجتماعی متفاوتی یافتند. در این مقاله، با اتکا به منطق گفتمان، تلاش می‌کنیم تا نظم اجتماعی در جزیرة‌العرب را با اتکا به نظم گفتمانی آن (با شناسایی گفتمان جاهلیت و گفتمان نبوی) مشخص نموده و نشان دهیم...

گفتمان آیت‌الله خامنه‌ای برآمده از خوانشی از اسلام، گفتمان انقلاب اسلامی و امام خمینی+ است. این گفتمان در حوزه سیاست خارجی، خرده‌گفتمان‌هایی را تحت تأثیر قرار داده است که یکی از آنها در مورد رابطه با آمریکاست. در این مقاله نگارندگان تلاش دارند تا با استفاده از تحلیل گفتمان به عنوان روش تحلیل و چارچوب تئوریک که متأثر از اندیشمندانی چون لاکلائو و موفه است، موضع آیت‌الله خامنه‌ای را در مورد رابطه ...

پس از انقلاب اسلامی، یکی از حوزه‌هایی که در ساحت فرهنگی دچار تحول جدّی شد، نهاد سینما بود. سینما از آغاز انقلاب ‌چونان ابزاری فرهنگی مورد توجه شایان بوده تا از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای ترویج دین استفاده گردد. در این پژوهش با مطالعه 44 نمونه از آثار سینمای دینی پس از انقلاب با روش تحلیلِ گفتمان و نشانه‌شناسی گفتمانی تلاش شده است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که گفتمان‌های سینمای دینی پس از انقلا...

پرسشی که این مقاله تلاش دارد پاسخگوی آن باشد اولاً، این است که امام خمینی چه نگرشی نسبت به گفتمان غربگرا دارد، و ثانیاً، اینکه آیا ایشان جایگزینی در مقابل گفتمان غربگرا مطرح می‌کند یا خیر. در پاسخ، با پذیرش این فرض که گفتمان روشنفکران غربگرا تحت تأثیر اندیشه مدرنیته قرار دارد، گفتمان امام خمینی به شالوده شکنی گفتمان غربگرا و در سطحی بالاتر به شالوده‌شکنی خود بنیانی تفکر غربی می‌پردازد. در شرا...

جنبش انقلابی سال‌های 2011 تا 2013 مصر را باید منازعه دو گفتمان «اسلام‌گرا» و «سکولار» برای هژمونی بر جامعه مصر ارزیابی کرد. حاصل این منازعه، هژمونی موقت و شکننده اسلام‌گرایان اخوانی بود. یک سال از هژمونی نسبی گفتمان اسلام‌گرا نگذشته بود که زمینه برای استیلای مجدد گفتمان اقتدارگرای سکولار از طریق کودتا فراهم گشت. سوال اصلی این مقاله این است که چه عواملی باعث شد گفتمان اسلام‌گرای اخوان‌المسلمین ش...

پژوهش حاضر درصدد بررسی مبانی گفتمان های اصلاح طلب و اصول گرا و تاثیر آنها بر ظهور و افول جبهه دوم خرداد و جبهه پیروان خط امام و رهبری در جمهوری اسلامی ایران بوده است. این پژوهش روش تحلیل گفتمانی مورد نظر لاکلا و موف را به کارگرفته است. در آغاز به منظور تعیین رابطه «سنت» و «تجدد» به صورت اجمال سیر ظهور و افول گفتمان های سیاسی از دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی، چگونگی هژمونیک شدن گفتمان انقلاب اسلا...

پژوهش حاضر در یک مقدمه و سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول طی سه گفتار به تعریف و تبیین مفاهیمی خواهد پرداخت که در فصول بعدی مورد استفاده بوده است. در گفتار اول اروپامداری و وجوه گوناگون آن(استعمار، جهان گرایی یا جهانی شدن و کمالیسم یا پهلویسم) مورد بررسی قرار می گیرد و در گفتار دوم اسلامگرایی مورد کنکاش قرار می گیرد، که البته در این مورد بیشتر تحت عنوان خمینی گرایی نام برده و بحث را با آن پایان...

در چند قرن اخیر، دربارة تأثیر غرب بر شرق، پژوهش‌هایی صورت گرفته (تاریخچه)، اما چنین تتبعاتی اغلب عالمانه نبوده است(مسئله)؛ درنتیجه، ریشه‌یابی میزان و شیوة اثرپذیری‌های گوناگون  شرق از غرب پاسخ‌های علمی نیافته است (پیشینه). این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش کلیدی است که جهانی‌شدن چگونه باعث ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی‌ـ جهادی در منطقة خاورمیانه شده است(سؤال)؟ جهانی‌شدن با تشدید بحران معنا، به ت...

انقلاب اسلامی ایران انقلابی بزرگ است که در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی بازتاب گسترده‌ای داشته و انقلابی تأثیرگذار بوده است. در این پژوهش، بازتاب انقلاب اسلامی (ستیزه‌جویانه و حمایت‌گرانه) بر ایالات متحده امریکا به عنوان ابرقدرت جهانی و بزرگ‌ترین دشمن جمهوری اسلامی بررسی خواهد شد. فرضیه پژوهش آن است که در درجه نخست، انقلاب اسلامی ایران بر سیاست و حکومت ایالات متحده تأثیرات فزاینده‌ای داشته است. د...

مهدویت، تفکری مبنایی و ریشه ای است که جزء ارکان اصلی هر دینی از جمله اسلام محسوب می شود. گفتمان مهدویت تا اواخر قرن چهارم هجری تطورات مختلف به خود گرفت و در قالب گفتمان های متفاوت و گاه متمایز بروز پیدا کرد. گفتمانهای تاریخی، سیاسی، کلامی و عرفانی در طول تاریخ، مداومت و استمرار زیادی داشته به همین دلیل فهم تطوری این گفتمانها می تواند وجه مسلط و غالب گفتمانی را در هر دوره مشخص کند. در این پژوهش ...